Inleiding
EPS isolatie, ook bekend als tempex of piepschuim, is een van de meest gebruikte isolatiematerialen in de bouwsector vanwege de lage prijs en brede toepasbaarheid. Dit materiaal wordt ingezet in vloeren, kruipruimtes, daken en spouwmuren. De effectiviteit van EPS isolatie wordt bepaald door verschillende waardes, waaronder de lambda-waarde, Rd-waarde en Rc-waarde. In dit artikel richten we ons specifiek op de Rd-waarde van EPS isolatie, hoe deze berekend wordt, en hoe deze waarde de isolatieprestaties beïnvloedt. We bespreken ook de toepassingsmogelijkheden, vergelijken EPS met andere isolatiematerialen, en geven inzicht in de eisen voor isolatiesubsidies.
Wat is EPS isolatie?
EPS (Expanded Polystyrene), ook bekend onder handelsnamen als tempex of piepschuim, is een populair isolatiemateriaal dat bestaat uit polystyreenkorrels die onder verhitting uitzetten. Tijdens dit proces ontstaan luchtbelletjes, waardoor het materiaal voor 98% bestaat uit lucht. Deze luchtbelletjes zijn verantwoordelijk voor de isolerende eigenschappen van EPS. Het is een olieproduct dat bekendstaat om zijn lichte gewicht, eenvoudige verwerking en redelijke drukvastheid.
EPS wordt in verschillende dichtheidsopties aangeboden, zoals EPS 100, wat verwijst naar de druksterkte van 100 kPa. Dit materiaal heeft de eigenschap niet van nature water op te nemen en blijft drijven. Echter, bij langdurige blootstelling aan vocht kan de isolatiewaarde afnemen. Voor toepassingen waar vochtbestendigheid cruciaal is, wordt vaak XPS als betere optie aanbevolen.
Isolatiewaarden: Lambda-, Rd- en Rc-waarde uitgelegd
Om de prestaties van EPS isolatie correct te begrijpen, is het essentieel om de verschillende isolatiewaardes te kennen.
Lambda-waarde (λ)
De lambda-waarde geeft aan hoe goed een materiaal warmte geleidt. Hoe lager de lambda-waarde, hoe beter het materiaal isoleert. Voor EPS ligt de lambda-waarde gemiddeld tussen 0,031 en 0,040 W/mK. Deze waarde is inherent aan het materiaal en verandert niet met de dikte van de plaat.
Rd-waarde
De Rd-waarde combineert de lambda-waarde met de dikte van het materiaal, waardoor een concreet beeld ontstaat van de daadwerkelijke isolatieprestatie van EPS platen. De Rd-waarde bereken je door de dikte van het materiaal (in meter) te delen door de lambda waarde van het isolatiemateriaal (W/mK). Hoe hoger de Rd-waarde, hoe beter het materiaal isoleert.
Rc-waarde
De Rc-waarde, of constructiewaarde, kijkt naar de totale warmteweerstand van een hele constructie: het isolatiemateriaal plus de ondergrond (zoals hout, beton of steen). De Rc-waarde bereken je door de Rd-waarde van EPS te combineren met de warmteweerstand van de constructie. Voor nieuwbouw in Nederland gelden minimale Rc-waardes van 4,7 tot 6,3, afhankelijk van de bouwschil (vloer, gevel of dak).
Rd-waarde van EPS: Factoren en berekening
De Rd-waarde van EPS isolatie is afhankelijk van twee hoofdvariabelen: de dikte van het materiaal en de lambda-waarde. Omdat de lambda-waarde voor EPS relatief constant is tussen 0,031 en 0,040 W/mK, is de dikte de belangrijkste factor die de Rd-waarde bepaalt.
De berekening van de Rd-waarde is eenvoudig: Rd-waarde = dikte (in meter) ÷ lambda-waarde
Voorbeeld: bij EPS isolatieplaten van 70 mm dik met een lambda-waarde van 0,030 W/mK: Rd-waarde = 0,070 ÷ 0,030 = 2,33 m²K/W
Bij een lambda-waarde van 0,040 W/mK: Rd-waarde = 0,070 ÷ 0,040 = 1,75 m²K/W
Dit illustreert waarom er een variatie kan zijn in de gemelde Rd-waarden, afhankelijk van de exacte lambda-waarde die een fabrikant hanteert.
Rd-waarden voor verschillende diktes en toepassingen
De dikte van EPS isolatie varieert per toepassing en is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de gewenste isolatiewaarde. Hieronder volgt een overzicht van de Rd-waarden voor verschillende diktes van EPS isolatie.
Rd-waarden per dikte (algemeen overzicht)
| Dikte EPS plaat | Rd-waarde (m²K/W) | Rc-waarde (m²K/W) | Aanbevolen toepassing |
|---|---|---|---|
| 40 mm | ca. 1,05 | 1,55 | |
| 60 mm | ca. 1,60 | 2,10 | |
| 80 mm | ca. 2,10 | 2,60 | |
| 100 mm | ca. 2,65 | 3,15 | Vloer/dak combinatie |
| 120 mm | ca. 3,20 | 3,70 | Nieuwbouw vloeren |
| 150 mm | ca. 4,00 | 4,50 | Hoogwaardige isolatie |
| 200 mm | ca. 4,80 | 5,30 |
Rd-waarden per EPS-type en dikte
De volgende tabel geeft een gedetailleerd overzicht van de Rd-waarden voor verschillende EPS-types (60, 100, 150, 200) en diktes van 20 mm tot 150 mm.
| RD waarde (in mm) | 20 | 30 | 40 | 50 | 60 | 70 | 80 | 90 | 100 | 120 | 130 | 140 | 150 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| EPS 60 | 0,53 | 0,79 | 1,05 | 1,32 | 1,58 | 1,84 | 2,11 | 2,37 | 2,63 | 3,16 | 3,42 | 3,68 | 3,95 |
| EPS 100 | 0,56 | 0,83 | 1,11 | 1,39 | 1,67 | 1,94 | 2,22 | 2,50 | 2,78 | 3,33 | 3,61 | 3,89 | 4,17 |
| EPS 150 | 0,59 | 0,88 | 1,18 | 1,47 | 1,76 | 2,06 | 2,35 | 2,65 | 2,94 | 3,53 | 3,82 | 4,12 | 4,41 |
| EPS 200 | 0,61 | 0,91 | 1,21 | 1,52 | 1,82 | 2,12 | 2,42 | 2,73 | 3,03 | 3,64 | 3,94 | 4,24 | 4,72 |
Specifieke Rd-waarden voor EPS 100 platen
De volgende tabel geeft de Rd-waarden weer voor EPS 100 platen in verschillende diktes:
| Dikte | 50mm | 60mm | 70mm | 80mm | 100mm | 130mm |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Rd-waarde | 1.35 | 1.65 | 1.90 | 2.20 | 2.75 | 3.60 |
Toepassingsgebonden Rd-waarde eisen
Voor verschillende toepassingen gelden specifieke eisen aan de Rd-waarde:
- Voor vloeren moet een minimale Rc-waarde van 3,7 worden behaald. Dit wordt vaak gedaan door een laag van 130 mm te leggen.
- Bij kruipruimte isolatie wordt een minimale Rd-waarde van 3,5 aanbevolen.
- Voor het aanvragen van isolatiesubsidie geldt meestal een minimale Rd-waarde van 3,5 m²K/W.
Vergelijking met andere isolatiematerialen
De Rd-waarde verschilt per isolatiemateriaal. Hieronder volgt een vergelijking van de lambda-waarden van verschillende isolatiematerialen:
| Isolatiemateriaal | Lambdawaarde (W/mK) |
|---|---|
| EPS | 0,030 - 0,040 |
| XPS | 0,032 - 0,035 |
| PIR | 0,023 - 0,026 |
| Glaswol | 0,032 - 0,040 |
| Steenwol | 0,032 - 0,040 |
De Rd-waarde voor verschillende materialen bij vergelijkbare diktes:
- Steen- of glaswol: 3,75 – 4,55 m²K/W (12 – 17 cm)
- PIR: 3,6 à 4,5 m²K/W (8 – 10 cm)
PIR heeft een lagere lambda-waarde dan EPS, wat betekent dat voor dezelfde isolatiewaarde minder dikte nodig is. XPS heeft vergelijkbare eigenschappen als EPS maar is beter bestand tegen vocht.
Toepassingsgebieden voor EPS isolatie
EPS isolatie wordt in diverse bouwtoepassingen gebruikt, afhankelijk van de gewenste Rd-waarde en de specifieke eisen van de constructie.
Vloerisolatie
Voor vloerisolatie wordt een minimale Rc-waarde van 3,7 aanbevolen. Dit wordt vaak bereikt met een EPS-laag van 130 mm dikte, wat een Rd-waarde van ongeveer 3,6 oplevert. De combinatie van deze Rd-waarde met de warmteweerstand van de vloerconstructie resulteert in de benodigde Rc-waarde.
Kruipruimte isolatie
Bij kruipruimte isolatie wordt een minimale Rd-waarde van 3,5 aanbevolen. Omdat kruipruimtes vaak beperkte hoogte hebben, is de keuze voor EPS met een geschikte dikte essentieel om aan deze eis te voldoen. EPS heeft als voordeel dat het niet van nature water opneemt en van nature drijft, wat een bijkomend voordeel kan zijn in vochtige kruipruimtes.
Dakisolatie
Voor dakisolatie wordt EPS vaak in combinatie met andere materialen gebruikt, afhankelijk van het type dak (plat of schuin) en de gewenste isolatiewaarde. De dikte wordt gekozen om de benodigde Rd-waarde te bereiken, rekening houdend met eventuele belastingen op het dak.
Spouwmuur isolatie
Bij spouwmuren wordt EPS toegepast in parels bij het na-isoleren. Deze methode vereist specifieke aandacht voor de Rd-waarde, omdat de beschikbare dikte in een bestaande spouwmuur beperkt is. De keuze voor EPS in dit geval wordt vaak bepaald door de kosten-effectiviteit en de eenvoud van installatie.
Bodemisolatie
Bij bodemisolatie wordt een laag isolatiemateriaal op de bodem van de kruipruimte geplaatst. EPS is hierbij een geschikte keuze vanwege zijn vochtbestendigheid (hoewel XPS nog beter is in dit opzicht) en de relatief hoge Rd-waarde bij grotere diktes.
Subsidie-eisen en rol van een isolatiespecialist
Om in aanmerking te komen voor de ISDE subsidie (Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing) moeten aan bepaalde voorwaarden worden voldaan. Naast de minimale Rd-waarde per isolatie toepassing, zijn er meer eisen:
- De isolatie moet een minimale Rd-waarde hebben (meestal 3,5 m²K/W)
- Er moet minimaal 10 à 20 m² aan isolatiemateriaal geplaatst worden
- Er moet een erkende isolatiespecialist worden ingeschakeld voor de plaatsing
Een isolatiespecialist kan helpen bij het berekenen van de benodigde dikte van het isolatiemateriaal om aan de vereiste Rd-waarde te voldoen voor de subsidie. Daarnaast biedt een specialist verschillende voordelen:
- Gericht advies: bij de keuze tussen isolatieplaten of isolatiedekens, het vinden van dunne isolatie met een hoge Rd waarde, het selecteren van materiaal dat het meest geluid dempt, en het behalen van het beste rendement met woningisolatie
- Snelle uitvoering: correcte plaatsing en snelle uitvoering, waardoor men snel kan profiteren van een lagere energierekening
- Juiste materialen: selectie van de meest geschikte materialen voor de specifieke situatie
Het inschakelen van