Inleiding
Dakisolatie is een essentieel onderdeel van elke woning, omdat het ervoor zorgt dat warmte binnenblijft en energiekosten laag worden gehouden. De dikte van de isolatie speelt een cruciale rol in de thermische prestaties van het dak. Een te dunne laag leidt tot warmteverlies, terwijl een te dikke laag ruimte verlies kan veroorzaken, vooral in hellende daken of zolders.
In dit artikel geven we een gedetailleerde uitleg over hoe dik dakisolatie moet zijn, wat de Rd- en Rc-waarden zijn, hoe je zelf de benodigde dikte kunt berekenen en welke factoren van invloed zijn op de keuze van het materiaal. We geven ook een overzicht van de subsidies en eisen die van toepassing kunnen zijn bij een isolatieproject.
Wat bepaalt de benodigde dikte van dakisolatie?
De benodigde dikte van dakisolatie wordt bepaald door een aantal factoren, zoals het type isolatiemateriaal, de gewenste Rd- en Rc-waarden, de beschikbare ruimte in de dakconstructie en eventuele subsidies of energiedoelen.
Rd- en Rc-waarde: wat zijn dat?
De Rd-waarde geeft het isolerende vermogen van het isolatiemateriaal zelf aan. Hoe hoger de Rd-waarde, hoe beter het isolatiemateriaal. De Rc-waarde daarentegen bepaalt de totale thermische isolatie van de complete dakconstructie, inclusief eventuele afwerkingen, luchtlagen en onderliggende structuren.
Voor de keuze van de dikte van de isolatie is de Rd-waarde van het materiaal het belangrijkste maatstaf. De Rc-waarde is afhankelijk van de Rc-waarde van het materiaal, eventuele bestaande isolatie en de bouwconstructie.
Minimum Rd-waarde en aanbevelingen
Er is geen wettelijk verplichte minimum Rd-waarde voor dakisolatie in Nederland, maar er zijn wel aanbevelingen. Zo wordt vaak een Rd-waarde van 3,8 m²K/W als minimum aangewezen voor een optimaal thermisch comfort. Voor subsidies zoals de ISDE-subsidie is soms een iets lagere Rd-waarde van 3,5 m²K/W voldoende.
Kies je voor een hogere Rd-waarde dan deze minimumwaarden, dan zorg je niet alleen voor een warmtebesparing, maar ook voor een langere levensduur van de isolatie en een beter energielabel.
Hoe bereken je de benodigde dikte van dakisolatie?
Als je weet welke Rd-waarde je wilt behalen en welk isolatiemateriaal je gaat gebruiken, kun je de benodigde dikte zelf berekenen. Dit doe je met behulp van de lambdawaarde van het isolatiemateriaal. De lambdawaarde (λ) geeft aan hoe goed een materiaal warmte geleidt. Hoe lager de λ-waarde, hoe beter het materiaal isoleert.
De formule voor het berekenen van de dikte is als volgt:
Dikte (m) = Rd-waarde × λ-waarde
Voorbeeldberekening
Stel dat je een dak wil isoleren met glaswol met een λ-waarde van 0,035 m·K/W en je wilt een Rd-waarde van 4 m²K/W behalen. Dan bereken je de benodigde dikte als volgt:
Dikte = 4 × 0,035 = 0,14 m = 14 cm
Dit betekent dat je 14 centimeter dik moet isoleren met glaswol om een Rd-waarde van 4 te behalen.
Je kunt deze formule toepassen op elk isolatiemateriaal. Hieronder volgt een overzicht van de benodigde dikte voor verschillende materialen bij een Rd-waarde van 4:
| Materiaal | λ-waarde (m·K/W) | Benodigde dikte bij Rd-waarde 4 (cm) |
|---|---|---|
| Glaswol | 0,035 | 14 |
| Steenwol | 0,037 | 13,5 |
| PIR-platen | 0,022 | 18 |
| PUR-schuim | 0,025 | 16 |
| EPS-platen | 0,038 | 10,5 |
| Biobased materialen | 0,04 – 0,05 | 13 – 16 |
Zorg dat je de juiste λ-waarde gebruikt, want dit is meestal te vinden in de productspecificaties van de fabrikant.
Voorbeeldberekening bij Rc-waarde
Als je een Rc-waarde wilt bereiken (bijvoorbeeld 6 m²K/W), dan geldt een iets andere formule. De Rc-waarde is namelijk de som van de Rd-waarde van het isolatiemateriaal en eventuele bestaande isolatie of constructieelementen. Daarom is de benodigde Rd-waarde iets lager dan de gewenste Rc-waarde.
Bijvoorbeeld: als je een Rc-waarde van 6 wilt bereiken en je dakconstructie al een Rd-waarde van 1 heeft, dan moet het isolatiemateriaal een Rd-waarde van 5 leveren.
Daarna kun je opnieuw de formule toepassen om de benodigde dikte te berekenen.
Welke dikte is nodig per isolatiemateriaal?
De benodigde dikte van dakisolatie varieert sterk afhankelijk van het gekozen materiaal. Hieronder volgt een overzicht van de benodigde dikte per isolatiemateriaal, bij een Rd-waarde van 3,5 en 4, respectievelijk.
Glaswol
Glaswol is een goedkope en veelgebruikte isolatie. De λ-waarde van glaswol is tussen 0,034 en 0,038. Bij een Rd-waarde van 3,5 is een dikte van 12 tot 14 cm nodig.
Voorbeeld: - 3,5 × 0,035 = 0,1225 m = 12,25 cm
Steenwol
Steenvol heeft een iets hogere λ-waarde dan glaswol, rond de 0,037. Bij een Rd-waarde van 3,5 is een dikte van 12 cm nodig.
Voorbeeld: - 3,5 × 0,037 = 0,1295 m = 12,95 cm
PIR-platen
PIR (Polyisocyuraat-isolatie) is een hoogwaardig isolatiemateriaal met een lage λ-waarde van ongeveer 0,022. Bij een Rd-waarde van 3,5 is een dikte van 8 cm nodig.
Voorbeeld: - 3,5 × 0,022 = 0,077 m = 7,7 cm
PUR-schuim
PUR (Polyurethaanschuim) heeft een λ-waarde van ongeveer 0,025. Bij een Rd-waarde van 3,5 is een dikte van 9 cm nodig.
Voorbeeld: - 3,5 × 0,025 = 0,0875 m = 8,75 cm
EPS-platen
EPS (Expandeerd Polystyreen) is een goedkope optie met een λ-waarde van ongeveer 0,038. Bij een Rd-waarde van 3,5 is een dikte van 11 cm nodig.
Voorbeeld: - 3,5 × 0,038 = 0,133 m = 13,3 cm
Biobased isolatiematerialen
Biobased materialen zoals cellulose, schapenwol, hennep of kurk hebben λ-waarden tussen 0,04 en 0,05. Bij een Rd-waarde van 3,5 is een dikte van 13 tot 14 cm nodig.
Voorbeeld: - 3,5 × 0,045 = 0,1575 m = 15,75 cm
Samenvatting van benodigde dikte per materiaal
| Materiaal | λ-waarde (m·K/W) | Benodigde dikte bij Rd-waarde 3,5 (cm) |
|---|---|---|
| Glaswol | 0,035 | 12 – 14 |
| Steenwol | 0,037 | 12 |
| PIR-platen | 0,022 | 8 |
| PUR-schuim | 0,025 | 9 |
| EPS-platen | 0,038 | 11 – 13 |
| Biobased materialen | 0,04 – 0,05 | 13 – 14 |
Factoren die bepalen hoe dik je moet isoleren
De keuze van de isolatiedikte is niet alleen afhankelijk van de gewenste Rd- of Rc-waarde, maar ook van andere factoren. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste bepalende factoren.
1. Beschikbare ruimte
In hellende daken en zolders is de beschikbare ruimte vaak beperkt. In dergelijke gevallen is het vaak beter om te kiezen voor isolatiematerialen met een hoge Rd-waarde en een lage λ-waarde, zoals PIR of PUR. Deze materialen isoleer je dunner dan glaswol of EPS, maar leveren toch een goede thermische isolatie.
2. Bestaande isolatie
Als je dak al gedeeltelijk geïsoleerd is, kun je de Rc-waarde berekenen door de Rd-waarde van de bestaande isolatie op te tellen met de Rd-waarde van de nieuwe laag. Bijvoorbeeld:
- Bestaande isolatie: Rd-waarde van 2,0
- Nieuwe isolatie: Rd-waarde van 3,5
- Totale Rc-waarde: 5,5
Als je een Rc-waarde van 6 wilt behalen, is dus minder dikte nodig dan wanneer je vanaf nul begint.
3. Energiebesparing en energielabel
De gewenste isolatiedikte hangt ook af van je doelstelling met betrekking tot energiebesparing en energielabel. Een hogere Rd- of Rc-waarde zorgt voor een beter energielabel en dus voor lagere energiekosten en potentieel hogere subsidies.
4. Kosten en budget
De kosten van isolatie variëren per materiaal. PIR en PUR zijn bijvoorbeeld duurder dan EPS of glaswol, maar isoleer je dunner. Glaswol is goedkoper, maar vereist een grotere laagdikte. De keuze hangt dus ook af van je budget en beschikbare ruimte.
5. Subsidie en premies
Voor sommige subsidies is een minimum Rd- of Rc-waarde vereist. Bijvoorbeeld voor de ISDE-subsidie is een Rc-waarde van 3,5 voldoende. Voor de Nieuwbouwsubsidie is vaak een hogere Rc-waarde nodig. Controleer altijd welke eisen gelden voor de subsidie waaraan je aanspraak wilt maken.
Welke isolatie kies je op basis van dikte?
De keuze van het isolatiemateriaal kan bepalend zijn voor de benodigde dikte. Hieronder volgt een overzicht van de meest gebruikte materialen en hun kenmerken, met aandacht voor dikte, isolatiewaarde en toepassing.
1. Minerale wol (glaswol en steenwol)
- Kenmerken: Goedkoop, milieuvriendelijk, brandwerend, maar zwaar en minder geschikt voor vochtige omgevingen.
- Dikte: 12 – 22 cm
- Toepassing: Ideaal voor ruimere daken of situaties waar een lagere budgettische investering gewenst is.
2. PIR en PUR isolatieplaten
- Kenmerken: Hoogwaardig, lichtgewicht, niet-brandbaar, maar duurder in aanschaf.
- Dikte: 8 – 15 cm
- Toepassing: Ideaal voor beperkte ruimte, zoals hellende daken of zolders.
3. EPS en XPS isolatieplaten
- Kenmerken: Goedkoop, waterdicht, maar minder isolerend dan PIR of PUR.
- Dikte: 10 – 16 cm
- Toepassing: Ideaal voor platte daken of situaties waar budget een rol speelt.
4. Biobased isolatiematerialen
- Kenmerken: Milieuvriendelijk, natuurlijke materialen zoals schapenwol, hennep of cellulose. Zij zijn duurder en vereisen een iets grotere dikte.
- Dikte: 13 – 21 cm
- Toepassing: Ideaal voor duurzame woningen of voor wie prioriteit geeft aan milieuvriendelijkheid.
Hoe kies je de juiste isolatiedikte voor jouw project?
Het kiezen van de juiste isolatiedikte hangt af van een aantal factoren. Hieronder volgt een stappenplan om tot de juiste keuze te komen:
- Bepaal je doelstelling: Wil je je energielabel verbeteren, subsidie behalen of een comfortabel binnenklimaat?
- Meet de beschikbare ruimte: Hoeveel ruimte is er beschikbaar in de dakconstructie?
- Kies een isolatiemateriaal: Welk materiaal is het meest geschikt op basis van dikte, isolatiewaarde en budget?
- Bereken de benodigde dikte: Gebruik de formule Rd × λ om de benodigde dikte te berekenen.
- Controleer subsidies en eisen: Zorg dat je voldoet aan de vereisten van eventuele subsidies.
- Overweeg professioneel advies: Als je twijfelt of geen ervaring hebt, overweeg dan om advies in te winnen bij een dakisolatie-expert.
Conclusie
De dikte van dakisolatie speelt een cruciale rol in de thermische prestaties van een dak. De benodigde dikte hangt af van het type isolatiemateriaal, de gewenste Rd- of Rc-waarde, de beschikbare ruimte en eventuele subsidies. Door de formule Rd × λ te gebruiken, kun je zelf de benodigde dikte berekenen en zo het meest geschikte materiaal kiezen.
Hoewel er geen wettelijke minimumdikte is voor dakisolatie, zijn er wel aanbevelingen, zoals een Rd-waarde van 3,8 voor optimale isolatie. Bij subsidies zoals ISDE is een Rd-waarde van 3,5 voldoende. Kies je voor een hogere Rd-waarde, dan zorg je voor een langere levensduur van de isolatie en lagere energiekosten.
De keuze van het materiaal is van belang, omdat elk materiaal een andere λ-waarde heeft en daarmee een andere benodigde dikte. Bij beperkte ruimte zijn hoogwaardige materialen zoals PIR of PUR vaak de beste keuze, terwijl glaswol of EPS goedkoper zijn, maar meer ruimte vereisen.
Voor wie twijfelt of geen ervaring heeft met isolatie, is het verstandig om advies in te winnen bij een dakisolatie-expert. Zo ben je zeker van een correcte berekening en een optimaal resultaat.