In 2026 is woningisolatie opnieuw in het nieuws. De verduurzaming van de woningbouw is een kernthema in de Nederlandse politiek en de woningmarkt. Tegenover dit ambieze staat de realiteit: drie op de vier woningen in Nederland hebben een energielabel lager dan B, wat aantoont dat er veel ruimte is voor verbetering. In dit artikel geven we een overzicht van de meest actuele ontwikkelingen op het gebied van woningisolatie, subsidies, en de rol van ventilatie en circulaire maatregelen in de verduurzaming van de woningbouw.
De huidige situatie op het gebied van woningisolatie
De huidige staat van de woningbouw in Nederland laat veel ruimte voor verbetering. In 2025 zijn er meer dan 8 miljard euro aan uitgaven gedaan aan de verduurzaming van woningen, waarbij isolatie een prominente rol speelt. Zoals blijkt uit recente onderzoeken, wordt de meeste aandacht gegeven aan spouwmuurisolatie, buitengevelisolatie en plafonds.
Het Nationaal Isolatieprogramma (NIP) en andere lokale programma’s zoals de Specifieke Uitkering Isolatieopgave (SPUK) zijn centraal in de inspanningen om de woningbouw duurzamer te maken. De overheid heeft verschillende tranches beschikbaar gesteld, waaronder in 2025 een derde tranche van 471 miljoen euro die gemeenten kunnen gebruiken voor het ondersteunen van bewoners met een lage inkomensstandaard bij het isoleren van hun woning.
Ook op lokaal niveau worden er initiatieven genomen. Zo maakt gemeente Dronten gebruik van isolatieprojecten om de kloof tussen arm en rijk kleiner te maken, terwijl gemeente Bergen via campagnes zoals "Een pot pindakaas en de zuinige wasmachine" bewust wordt gemaakt van het verband tussen energiebesparing en het gebruik van energiezuinige apparaten.
Subsidies en maatregelen voor woningisolatie in 2026
De regering en gemeenten blijven subsidies beschikbaar stellen om de verduurzaming van woningen te stimuleren. In 2026 is de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) opnieuw een belangrijk instrument. Deze subsidie is bedoeld voor zowel particulieren als bedrijven die woningen isoleren of energiezuinigere technieken toepassen.
De ISDE-regeling is in 2026 uitgebreid met een subsidie op ventilatie. Hierbij is € 400 beschikbaar voor energiezuinige ventilatietechnieken, mits deze worden gecombineerd met isolatiemaatregelen. Dit is een belangrijke stap, aangezien ventilatie niet alleen bijdraagt aan het energieverbruik, maar ook aan het binnenklimaat en de gezondheid van de bewoners.
De aanvraagperiode voor de ventilatiesubsidie loopt tot 24 maanden na de uitvoering van de isolatiemaatregel. Dit biedt woningeigenaren een breed venster om hun woning volledig te optimaliseren met betrekking tot energiebesparing en comfort.
De rol van ventilatie in de verduurzaming
Ventilatie is in 2026 geen luxe meer, maar een essentieel onderdeel van de verduurzaming. In de Eemsdelta, waar veel oudere en ook energiezuinigere nieuwbouwwoningen te vinden zijn, is dit van groot belang. Goede ventilatie voorkomt schimmelvorming, vermindert de luchtvervuiling binnen het huis en draagt bij aan een comfortabel en gezond binnenklimaat.
In de vernieuwde ISDE-regeling wordt ventilatie opgenomen als onderdeel van de energiebesparing. Mechanische afzuiging en balansventilatie met warmteterugwinning zijn voorbeelden van ventilatiesystemen die in aanmerking komen voor subsidie. Dit betekent dat woningeigenaren nu genoten kunnen van een gezonder binnenklimaat zonder dat dit extra kosten oplevert.
Natuurvriendelijk isoleren: nieuwe regels en verplichtingen
Natuurvriendelijk isoleren is in 2026 ook een belangrijk thema. De regels voor natuurvriendelijk isoleren zijn aangepast, met name met betrekking tot de eDNA-methode. Deze methode maakt het mogelijk voor isolatiebedrijven om op een efficiënte manier vast te stellen of vleermuizen in spouwmuren aanwezig zijn. Dit vermindert het aantal dodelijke incidenten tijdens isolatiemaatregelen.
De regelgeving is verder uitgebreid met een verplichting voor isolatiebedrijven om medewerkers te trainen in natuurvriendelijk isoleren. In januari en februari 2026 zijn er trainingen beschikbaar in Utrecht en Zwolle, waarin technieken worden geleerd om vleermuizen en andere dieren te beschermen tijdens isolatieprojecten.
De Raad van State heeft in 2025 een belangrijke uitspraak gedaan over het gebruik van endoscopen bij isolatieprojecten. Hierdoor is er duidelijkheid gekomen over de toepassing van deze technologie in de bouwsector.
Circulaire maatregelen en duurzame materialen
De circulaire economie speelt een steeds grotere rol in de bouwsector. In 2026 is de opening van de recyclingfabriek PolyStyreneLoop in Terneuzen een mijlpaal in de circulaire transitie. Deze fabriek maakt het mogelijk om EPS (uitgevulde polystyreen) uit sloopprojecten te hergebruiken. Dit betekent dat het onderscheid tussen oud en nieuw EPS verdwijnt, waardoor de circulaire kansen in de bouwsector vergroten.
EPS is wereldwijd sterk in de opmars. In Noord-Amerika, Europa en Azië wordt het materiaal al op grote schaal gerecycled, met percentages tot 50 procent. In Nederland is het gebruik van EPS in de bouwsector steeds duurzamer geworden, en de brandveiligheid van EPS-ETICS-systemen is bevestigd door onderzoek van de Bond voor Pleisterbouw.
De rol van de overheid en de sector
De overheid speelt een centrale rol in de verduurzaming van de woningbouw. In 2025 zijn er al 40 miljoen euro extra beschikbaar gesteld voor de ISDE-subsidie, en in 2026 wordt dit budget verder uitgebreid. Ook op lokaal niveau zijn er steunmaatregelen, zoals de Specifieke Uitkering Isolatieopgave, die gemeenten gebruiken om bewoners met een lage inkomensstandaard te ondersteunen.
De Nederlandse Isolatie Industrie (NII) heeft zich verder uitgesproken tegen de beschuldigingen van belangenconflicten bij de opstelling van brandveiligheidsnormen. De NII benadrukt dat er geen sprake is van belangenconflicten bij de totstandkoming van de huidige normen.
Toekomstige ontwikkelingen en visies
In de politieke arena worden er steeds meer voorstellen gedaan voor de toekomstige verduurzaming van de woningbouw. In de aanloop naar de verkiezingen zijn verschillende partijen – zoals Volt, PvdA, GroenLinks en BBB – duidelijk geworden over hun visie op woningisolatie en duurzaamheid.
De nieuwe coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB heeft nog geen uitsluitsel gegeven over het Nationaal Isolatieprogramma, maar het is duidelijk dat het verduurzamen van de woningbouw een prioriteit blijft. Het kabinet heeft ook duidelijk gemaakt dat er financiële ondersteuning beschikbaar is voor gemeenten die hun isolatieprogramma’s willen uitbreiden.
Conclusie
De verduurzaming van de woningbouw is in 2026 een kernthema in de Nederlandse politiek en bouwsector. Met subsidies zoals de ISDE, verplichtingen voor natuurvriendelijk isoleren, en maatregelen op het gebied van ventilatie en circulaire economie, wordt de woningbouw steeds duurzamer en beter afgestemd op de behoeften van bewoners.
De overheid, gemeenten en de bouwsector werken samen aan een toekomst waarin woningen energiezuiniger zijn, gezonder te bewonen, en minder impact hebben op de natuur. Voor woningeigenaren betekent dit dat er nu meer mogelijkheden zijn dan ooit om hun woning duurzaam te maken, met financiële ondersteuning en steun van deskundigen.