Isolatie speelt een cruciale rol in het verbeteren van de energieprestatie van woningen, het verlagen van energiekosten en het creëren van comfortabele leefomstandigheden. Tegenwoordig wordt PUR-schuim (polyurethaanschuim) steeds vaker ingezet als isolatiemateriaal. Het heeft een uitstekende isolatiewaarde, is eenvoudig aan te brengen en biedt een naadloze isolatieslag. In deze artikel wordt de isolatiewaarde van PUR-schuim verder toegelicht, evenals de technische eigenschappen, toepassingsmogelijkheden en voordelen in de bouw.
Wat is PUR-schuim?
PUR-schuim is een kunststof hardschuim dat ontstaat uit een chemische reactie tussen twee componenten: polyol en isocyanaat. Deze stoffen worden bij elkaar gebracht in een speciaal pistool, waarbij ze reageren en zich snel uitzetten tot schuim. Het schuim bevat veel kleine, gesloten luchtbelletjes die ervoor zorgen dat het materiaal een zeer goede warmte-isolatie biedt. Daarnaast is PUR-schuim sterk, drukbestendig en luchtdicht.
Toepassingsvormen van PUR-schuim
PUR-schuim kan op twee manieren worden toegepast:
In spuitvorm: Bij isolatie via spuiten wordt PUR-schuim direct in de te isoleren ruimte aangebracht. Het vult alle kieren, hoekjes en gaatjes naadloos. Dit maakt het ideaal voor het isoleren van moeilijk bereikbare plekken, zoals smalle spouwmuren of onregelmatige ruimtes.
In plaatvorm: PUR-isolatieplaten zijn vaste platen van het hardschuim. Deze worden vaak gebruikt in nieuwbouw of bij grote renovatieprojecten, waarbij ze gemakkelijk kunnen worden ingezet via een kliksysteem.
Beide vormen hebben hun eigen voordelen. Het spuiten van PUR-schuim is bijzonder geschikt voor bestaande woningen, waarbij de structuur niet gemakkelijk toelaat tot het inzetten van traditionele isolatiematerialen. PUR-isolatieplaten daarentegen bieden een hogere mate van consistentie en worden vaak gebruikt in nieuwbouwprojecten.
Isolatiewaarde van PUR-schuim
De isolatiewaarde van PUR-schuim is een belangrijke maat voor de effectiviteit van het isolatiemateriaal. Twee belangrijke waarden worden gebruikt om de isolatieprestaties van PUR-schuim te bepalen:
1. Lambdawaarde (λ)
De Lambdawaarde geeft aan hoe goed een materiaal warmte geleidt. Hoe lager de waarde, hoe beter het materiaal isoleert. PUR-schuim heeft een zeer lage Lambdawaarde, variërend tussen 0,023 W/mK en 0,031 W/mK, afhankelijk van de precisie van de meting en de productie. Dit maakt het tot een van de meest efficiënte isolatiematerialen op de markt.
Deze lage waarde betekent dat PUR-schuim al met een relatief dunne laag een uitstekende isolatie kan bieden. Dit maakt het voordelig in termen van materiaalgebruik en opslagruimte.
2. Rd-waarde (of R-waarde)
De Rd-waarde geeft aan hoe goed een bepaalde laag isolatiemateriaal warmte tegenhoudt. Deze waarde hangt af van de dikte van het aangebrachte materiaal. Hoe dikker het PUR-schuimlaag is, hoe hoger de Rd-waarde wordt.
Bijvoorbeeld, bij een PUR-schuimlaag van 12 cm dik is de Rd-waarde ongeveer 4 m²K/W. Bij een dikte van 20 cm wordt de Rd-waarde ongeveer 6,6 m²K/W. Dit laat zien dat PUR-schuim erg efficiënt is en dat zelfs dunne lagen al significante isolatieprestaties kunnen bieden.
Vergelijkingen met andere materialen tonen dat PUR-schuim een ongeveer 30% hogere isolatiewaarde biedt dan glaswol en steenwol bij dezelfde dikte. Dit maakt PUR-schuim een aantrekkelijke keuze voor wie efficiëntie en ruimtebesparing belangrijk vindt.
De levensloop van PUR-schuim: verandering in isolatiewaarde
Een belangrijk aspect van PUR-schuim is dat de isolatiewaarde niet direct na het aanbrengen constant blijft. Tijdens het uitharden van het schuim kan de isolatiewaarde licht variëren. Direct na het aanbrengen is de Rd-waarde vaak het hoogst. Echter, na ongeveer een week neemt deze waarde iets af en blijft daarna stabiel zolang het PUR-schuim volledig is uitgehard.
Deze verandering is echter klein en valt in de praktijk nauwelijks op. Voor de meeste toepassingen is de isolatiewaarde van PUR-schuim voldoende en blijft hij binnen de aangebrachte normen. Bovendien is PUR-schuim zeer duurzaam en heeft het een lange levensduur, waardoor de prestaties gedurende vele jaren behouden blijven.
Milieueffecten en duurzaamheid van PUR-schuim
Duurzaamheid speelt een steeds belangrijkere rol in de keuze van bouwmateriaal. Ongunstige milieueffecten van PUR-schuim zijn historisch geweest, vooral door het gebruik van schadelijke blaasmiddelen zoals CFK's (chlorofluorocarbonen) en HFK's (hydrofluorocarbonen), die de ozonlaag beschadigen. Deze stoffen zijn echter in Nederland en veel andere landen sinds enkele jaren verboden.
De huidige generatie PUR-schuim gebruikt in plaats daarvan milieuvriendelijke blaasmiddelen zoals HFO's (hydrofluoroolefines), die niet schadelijk zijn voor de ozonlaag. Deze schuimen zijn dus een duurzamere optie en voldoen aan de huidige milieunormen. Onder andere Alpine Isolatie brengt HFO-schuimspray toe, dat niet alleen milieuvriendelijker is, maar ook beter isoleert dan traditionele PUR-schuimvarianten.
Bijvoorbeeld, bij een laagdikte van 80 mm heeft PUR-schuim met HFO-blaasmiddelen een Rd-waarde van 3,50 m²K/W, terwijl traditionele PUR-schuim bij dezelfde dikte gemiddeld rond de 2,40 m²K/W zit. Dit toont aan dat het gebruik van milieuvriendelijke schuimproducten niet alleen het milieu beschermt, maar ook de isolatieprestaties verbetert.
Voordelen van PUR-schuim
De isolatie-eigenschappen van PUR-schuim zijn duidelijk, maar er zijn ook andere voordelen die het materiaal interessant maken voor zowel woningbouw als renovatieprojecten.
1. Naadloze isolatie
Een groot voordeel van PUR-schuim in spuitvorm is dat het alle kieren en naden in de constructie naadloos vult. Traditionele isolatiematerialen zoals glaswol of steenwol moeten nauwkeurig worden aangebracht om luchtdichtheid te garanderen. Bij PUR-schuim is dit niet nodig; het schuim vult de ruimte automatisch en vormt een een geheel.
2. Voor gebruik in moeilijk bereikbare ruimtes geschikt
PUR-schuim is ideaal voor het isoleren van smalle spouwmuren, omdat het via een smalle spuitmond in de spouw kan worden aangebracht. Het kan al worden gebruikt in spouwen van minder dan 3 cm breed, waardoor het geschikt is voor oude woningen met kleine spouwmuren.
3. Geen schade aan het metselwerk
Het aanbrengen van PUR-schuim in spouwmuren veroorzaakt geen schade aan het metselwerk of de muren. Omdat de spuitmonden niet breder zijn dan de mufstekken in de muur, blijft de structuur van de muren intact.
4. Snel en eenvoudig aan te brengen
Het aanbrengen van PUR-schuim is relatief snel en vereist weinig voorbereiding. Omdat het schuim zichzelf uitzet en vormt, is het eenvoudiger dan het aanbrengen van losse isolatiematerialen. Dit maakt het vooral geschikt voor projecten waarbij tijd en ruimte beperkt zijn.
5. Lange levensduur en stabiliteit
PUR-schuim is zeer duurzaam. Het verandert niet van vorm, is bestand tegen vocht en is niet kwetsbaar voor schimmel of insecten. De stabiliteit van PUR-schuim garandeert dat de isolatiewaarden gedurende vele jaren behouden blijven.
6. Acoustische voordelen
Naast isolatie tegen warmte biedt PUR-schuim ook goede akoestische eigenschappen. Het vermindert geluidsoverlast binnen de woning door de luchtbelletjes in het schuim het geluid te absorberen. Dit maakt het geschikt voor zowel woningbouw als commerciële projecten waar geluidsisolatie belangrijk is.
Technische kenmerken en toepassingsgebieden
1. Toepassing in spouwmuren
PUR-schuim is zeer geschikt voor het isoleren van spouwmuren. Het kan al worden gebruikt in spouwen van minder dan 3 cm breed, wat het ideaal maakt voor oude woningen. Het schuim vult de spouw volledig en vormt een naadloze isolatie, wat voorkomt dat warmte verloren gaat via kieren of naden.
2. Toepassing in daken en vloeren
Zowel PUR-isolatieplaten als gespoten PUR-schuim kunnen worden ingezet voor het isoleren van daken en vloeren. De hardschuimplaten zijn ideaal voor nieuwbouwprojecten, waarbij ze gemakkelijk in elkaar kunnen worden gezet. Gespoten PUR-schuim is daarentegen geschikt voor renovatieprojecten waarbij de bestaande structuur niet aangepast kan worden.
3. Toepassing in nieuwbouw
In nieuwbouwprojecten wordt PUR-isolatieplaten vaak gebruikt vanwege hun consistente kwaliteit en eenvoudige montage. Ze kunnen snel worden ingezet en vormen een betrouwbare isolatie die eenvoudig kan worden onderhouden.
Keuze tussen PUR-isolatieplaten en gespoten PUR-schuim
De keuze tussen PUR-isolatieplaten en gespoten PUR-schuim hangt af van de specifieke situatie van het project:
Gespoten PUR-schuim is ideaal voor bestaande woningen waarbij de structuur niet gemakkelijk aangepast kan worden. Het is geschikt voor spouwmuren, oude vloeren en daken en biedt een naadloze isolatie die geen kieren of naden heeft.
PUR-isolatieplaten zijn meestal beter geschikt voor nieuwbouwprojecten. Ze zijn consistent in kwaliteit, eenvoudig te monteren en bieden een hoge mate van isolatie bij gelijke dikte.
Beide vormen hebben hun eigen voordelen en kunnen worden ingezet afhankelijk van de behoeften van het project.
Subsidie en duurzaamheid
In de huidige context van duurzaam bouwen en energiebesparing kan PUR-schuim ook een rol spelen bij het behalen van subsidievoorwaarden. Veel subsidies zijn gericht op het verbeteren van de energieprestaties van woningen, en PUR-schuim biedt een efficiënte manier om dit te bereiken.
De hoge Rd-waarde van PUR-schuim maakt het geschikt voor projecten waarbij aan bepaalde normen moet worden voldaan. Door PUR-schuim dikker aan te brengen, kan de Rd-waarde worden verhoogd, waardoor de energieprestaties van de woning worden verbeterd. Dit kan leiden tot een hogere EPC-waarde en dus aan subsidies kunnen voldoen.
Veiligheid en gebruik
Het aanbrengen van PUR-schuim vereist zorgvuldig gebruik. Het vloeibare schuim kan schadelijk zijn bij inname of luchtwegcontact. Daarom is het belangrijk dat het schuim wordt aangebracht door ervaren professionals die beschikken over de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen.
Bij het isoleren van spouwmuren of ruimtes met beperkte toegang is het belangrijk om de spuitmonden en de spuittechniek goed te kiezen. Dit zorgt ervoor dat het schuim de ruimte efficiënt vult zonder schade aan de omgeving.
Conclusie
PUR-schuim is een efficiënt en veelzijdig isolatiemateriaal dat een uitstekende isolatiewaarde biedt. Met een lage lambdawaarde en een hoge Rd-waarde is het geschikt voor een breed spectrum van toepassingen, van het isoleren van spouwmuren tot het isoleren van daken en vloeren. Het aanbrengen van PUR-schuim is relatief snel en vereist weinig voorbereiding, waardoor het ideaal is voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.
Naast de technische voordelen biedt PUR-schuim ook goede akoestische eigenschappen en een lange levensduur. Het is dus niet alleen een efficiënte oplossing voor isolatie, maar ook een duurzame keuze die zich goed gedraagt in de lange termijn.
De keuze tussen PUR-isolatieplaten en gespoten PUR-schuim hangt af van de specifieke situatie van het project. Beide vormen hebben hun eigen voordelen en kunnen worden ingezet afhankelijk van de behoeften van de woning.