PIR of PUR isolatie: een gedetailleerde vergelijking voor de keuze in de bouw

Bij het isoleren van gebouwen speelt de keuze van het juiste isolatiemateriaal een cruciale rol in de prestaties van het gebouw qua energieefficiëntie, brandveiligheid en duurzaamheid. Twee veelgebruikte isolatiematerialen zijn PIR (polyisocyanuraat) en PUR (polyurethaan). Hoewel beide materialen binnen de categorie van PU-kunststoffen vallen en vergelijkbare isolatiewaarden bieden, verschillen ze in belangrijke aspecten zoals brandgedrag, celstructuur, toepassingen en milieuaspecten. In dit artikel wordt een gedetailleerde vergelijking gemaakt tussen PIR en PUR isolatie, met aandacht voor de technische eigenschappen, prestaties en toepassingsgebieden, gebaseerd op de beschikbare bronnen.

Wat is PIR isolatie?

PIR staat voor polyisocyanuraat, een hard kunststof isolatiemateriaal dat opgebouwd is uit gesloten cellen. Het is een geavanceerde vorm van PUR, waarbij de productieproces is aangepast om de thermische eigenschappen en stabiliteit te verbeteren. PIR is daarom vaak het voorkeursmateriaal in situaties waar brandveiligheid en mechanische sterkte belangrijk zijn.

Belangrijke eigenschappen van PIR isolatie

Hoge isolatiewaarde (lage lambda-waarde): PIR heeft een lambda-waarde van ongeveer 0,021 tot 0,026 W/mK. Dit betekent dat het een zeer hoge warmteweerstand biedt, waardoor minder dikte nodig is om de vereiste isolatie te bereiken.
Lichtgewicht en drukvast: Dankzij zijn lichte structuur is PIR makkelijk te hanteren, maar tegelijkertijd sterk genoeg voor zware toepassingen zoals vloeren of daken.
Verbeterde brandwerendheid: PIR heeft een hogere ontbrandingstemperatuur dan PUR. Het is minder snel ontvlambaar en ontwikkelt minder rook bij brand. Hierdoor is PIR geschikt voor gevlamlaste toepassingen.
Bestand tegen vocht en schimmel: PIR heeft een zeer lage wateropname, waardoor het rot- en schimmelvrij blijft. Dit maakt het geschikt voor vochtige omgevingen.
Dimensionale stabiliteit: PIR isolatieplaten behouden hun vorm en prestaties gedurende lange tijd, zelfs bij temperatuurschommelingen.

Toepassingen van PIR isolatie

PIR wordt vaak gebruikt in de volgende toepassingen:

Platte daken: Vanwege de hoge brandklasse (B-s2,d0) en stabiliteit is PIR de voorkeurskeuze voor platte daken. Het is geschikt voor zowel losliggende systemen als daken met integrale afschot.
Spouwmuren en muurisolatie: Omdat het dun en licht is, is PIR ideaal voor toepassingen waar ruimte beperkt is.
Vloerisolatie: Door zijn hoge drukvastheid is PIR geschikt voor vloeren, zelfs in intensief belopen gebieden.
Dakisolatie: Het wordt vaak gebruikt in samenwerking met bitumineuze of kunststof dakbedekkingen.
Metal Stud constructies: PIR platen zijn geschikt voor het isoleren van muren in Metal Stud profielen.

Wat is PUR isolatie?

PUR staat voor polyurethaan en is ook een kunststof hardschuim dat wordt gebruikt voor thermische isolatie. Het bestaat uit polyol en isocyanaat die samen hardschuim vormen. PUR is een goedkoper alternatief voor PIR en wordt vaak gebruikt in toepassingen waar flexibiliteit en eenvoud van verwerking belangrijk zijn.

Belangrijke eigenschappen van PUR isolatie

Goede isolatiewaarde: PUR heeft een lambda-waarde van ongeveer 0,022 tot 0,028 W/mK. Hoewel de prestaties iets lager zijn dan bij PIR, is het nog steeds een efficiënt isolatiemateriaal.
Waterafstotend: PUR is goed bestand tegen vocht en kan gebruikt worden in vochtige omgevingen.
Lichtgewicht en eenvoudig te bewerken: Het materiaal is makkelijk te snijden en passen, wat het geschikt maakt voor complexe bouwconstructies.
Flexibiliteit: PUR is iets flexibeler dan PIR, wat het geschikt maakt voor onregelmatige ondergronden of toepassingen waar het materiaal moet meebewegen.
Lager brandgedrag: PUR heeft een lagere brandklasse dan PIR. Het kan bij hoge temperaturen vervormen en heeft een grotere rookontwikkeling bij brand.

Toepassingen van PUR isolatie

PUR isolatieplaten worden vaak gebruikt in de volgende situaties:

Spouwmuren en tussenwanden: Omdat PUR goedkoper is dan PIR, wordt het vaak gebruikt voor het isoleren van binnenwanden en spouwmuren.
Koudebruggen en moeilijk bereikbare plaatsen: PUR is beschikbaar als spuitisolatie, wat het ideaal maakt voor het dichten van koudebruggen of moeilijk bereikbare plekken.
Lichte toepassingen: PUR is geschikt voor toepassingen waar flexibiliteit belangrijk is, zoals onregelmatige constructies.

Vergelijking tussen PIR en PUR isolatie

Ondanks de overeenkomsten in isolatiewaarden zijn er belangrijke verschillen tussen PIR en PUR isolatie. Deze verschillen bepalen vaak de keuze van het materiaal voor een specifieke toepassing.

1. Celstructuur en samenstelling

PIR: Heeft een dichtere en gesloten celstructuur. Dit zorgt voor een hogere mechanische stabiliteit en betere thermische prestaties.
PUR: Heeft een iets opener celstructuur, wat resulteert in meer flexibiliteit maar iets lagere isolatiewaarden en minder hittebestendigheid.

2. Brandgedrag en brandveiligheid

PIR: Heeft een hogere brandklasse (B-s2,d0) en is minder snel ontvlambaar. Het ontwikkelt minder rook en smelt niet bij brand. PIR is daardoor geschikt voor gevlamlaste toepassingen.
PUR: Heeft een lagere brandklasse en kan bij hoge temperaturen vervormen. Het is daardoor minder geschikt voor toepassingen waar brandveiligheid van groot belang is.

3. Thermische prestaties

PIR: Biedt iets hogere isolatiewaarden dan PUR. Dankzij de dikkere celstructuur is het warmtebestendiger en behoudt het zijn prestaties langer.
PUR: Heeft licht lagere prestaties, maar is nog steeds een efficiënt isolatiemateriaal. De verschillen zijn vaak klein, zeker bij toepassingen waar minder extreme temperaturen optreden.

4. Mechanische eigenschappen

PIR: Is sterker en stabieler, met een hogere drukvastheid. Dit maakt het geschikt voor zware toepassingen zoals vloeren en intensief belopen daken.
PUR: Is iets flexibeler en geschikt voor onregelmatige constructies of toepassingen waar het materiaal moet meebewegen.

5. Toepassingsgebieden

PIR: Voorkeurskeuze voor platte daken, gevlamlaste toepassingen, vloeren en Metal Stud constructies.
PUR: Vaak gebruikt in spouwmuren, binnenwanden, koudebruggen en complexe constructies.

6. Prijs en kosten

PIR: Is duurder dan PUR, maar het biedt een betere brandveiligheid en langere levensduur.
PUR: Is goedkoper in aanschaf, maar vereist mogelijk extra maatregelen bij toepassingen waar brandveiligheid belangrijk is.

7. Milieuaspecten en duurzaamheid

PIR: De productieproces van PIR maakt gebruik van chemische stoffen die slecht zijn voor het milieu. Het is moeilijk te recyclen.
PUR: Ook PUR wordt gemaakt met chemische stoffen, maar in sommige gevallen is PUR iets milieuvriendelijker geproduceerd. De recyclage is eveneens beperkt.

Voor- en nadelen van PIR en PUR isolatie

Voordeel van PIR isolatie

Hoge isolatiewaarde: Ondanks dunne platen, wordt een uitstekende warmteweerstand bereikt.
Goede brandwerendheid: PIR is geschikt voor gevlamlaste toepassingen.
Dimensionale stabiliteit: PIR behoudt zijn vorm en prestaties over lange tijd.
Bestand tegen vocht en schimmel: Het is geschikt voor vochtige omgevingen.
Geen apart dampscherm nodig: Dankzij de gesloten celstructuur is het luchtdicht.
Verschillende formaten en diktes beschikbaar: PIR isolatie is beschikbaar in meerdere maten en diktes, wat het geschikt maakt voor diverse toepassingen.

Nadelen van PIR isolatie

Hogere kosten: PIR is duurder dan PUR, wat het minder geschikt maakt voor budgetbeperkte projecten.
Moeilijk te recyclen: Het materiaal bevat chemische stoffen die het recycleren beperken.
Gebruik van chemische stoffen bij productie: De productieproces kan negatief zijn voor het milieu.

Voordeel van PUR isolatie

Goedkoper dan PIR: PUR is een budgetvriendelijke optie.
Flexibiliteit: Het is geschikt voor complexe of onregelmatige constructies.
Eenvoudig te bewerken: PUR isolatieplaten zijn makkelijk te snijden en aanpassen.
Waterafstotend: Het is geschikt voor gebruik in vochtige omgevingen.
Spuitisolatie beschikbaar: Het is mogelijk om PUR te spuiten in moeilijk bereikbare of moeilijk te isoleren plaatsen.

Nadelen van PUR isolatie

Lager brandgedrag: PUR heeft een lagere brandklasse dan PIR en is minder geschikt voor gevlamlaste toepassingen.
Minder hittebestendig: Bij hoge temperaturen kan PUR vervormen.
Minder langdurige prestaties: PUR kan iets sneller aan isolatievermogen verliezen dan PIR.

Conclusie

De keuze tussen PIR en PUR isolatie hangt af van de specifieke eisen van het project. PIR is het voorkeursmateriaal in situaties waar hoge brandveiligheid, mechanische sterkte en luchtdichte isolatie belangrijk zijn. Het is vooral geschikt voor platte daken, gevlamlaste toepassingen en zware constructies. PUR daarentegen is een goedkoper alternatief dat geschikt is voor toepassingen waar flexibiliteit, eenvoud van verwerking en lichtgewicht belangrijk zijn. Het is vaak gebruikt in spouwmuren, tussenwanden en bij het dichten van koudebruggen.

Beide materialen bieden een hoge thermische prestatie, maar PIR heeft iets betere isolatiewaarden, brandwerendheid en stabiliteit. PUR is vooral geschikt voor projecten waar kosten een rol spelen en waar minder extreme eisen gelden. Het is belangrijk om de vereisten van het project goed te analyseren om de juiste keuze te maken.