Sedumdakken zijn steeds vaker aan te treffen in woningen en woningbouwprojecten. Dit is niet zonder reden: een groendak met sedumplanten biedt tal van voordelen, zoals verbeterde isolatie, betere waterafvoer en een positief effect op de lokale biodiversiteit. Het gebruik van sedumplanten als dakbedekking is een duurzame en esthetische keuze. Vooral in de winter kan een sedumdak het thermisch comfort van een woning verhogen, maar het isolatie-effect is afhankelijk van meerdere factoren.
In dit artikel bespreken we de isolerende eigenschappen van een sedumdak in de winter. We bekijken hoe groendaken werken, waarom de isolatie in de winter anders is dan in de zomer, en welke factoren de isolatiewaarde bepalen. Daarnaast geven we aanbevelingen voor de aanleg van een sedumdak in koudere maanden en bespreken we het onderhoud dat nodig is in de winter. Het artikel is bedoeld voor eigenaren die overwegen om een groendak aan te leggen, voor woningbouwers en voor professionals in de woningbouwsector die op de hoogte willen zijn van de thermische en akoestische voordelen van sedumdaken.
Wat is een sedumdak?
Een sedumdak is een type groendak dat grotendeels wordt bedekt met sedumplanten. Deze planten, ook wel genoemd vetplanten, zijn bekend om hun winterhardheid en minimale onderhoudsbehoeften. Ze groeien snel en kunnen in meerdere lagen worden aangelegd, afhankelijk van de gewenste dikte van het dak.
De opbouw van een sedumdak bestaat uit verschillende lagen. De onderste laag is de bitumendakbedekking of de bitumendakmembrane, die voor een waterdichte afscheiding zorgt. Daarboven komt een draineerende laag, meestal bestaande uit kleine stenen of granulaten. Deze laag zorgt voor afvoer van overtollig water en voorkomt verzadiging van de substraatlaag. Vervolgens volgt een substraatlaag, meestal aanvullend met een filtermatsel, die als wortelbed voor de planten fungeert. De bovenste laag is dan het plantmateriaal zelf, in dit geval sedumplanten.
Het is belangrijk op te merken dat een sedumdak geen vervanging is voor traditionele dakisolatie. Het biedt wel een aanvullende isolatie, zowel thermisch als akoestisch. In de zomer kan het dak warmte van buiten af tegenhouden, waardoor de binnentemperatuur lager blijft. In de winter kan het dak juist warmte binnenhouden, doordat het een barrière vormt tussen de woning en de koude buitenlucht.
Isolatiewaarde van een sedumdak in de winter
De isolatiewaarde van een sedumdak, ook wel aangeduid als de RC-waarde, varieert afhankelijk van het seizoen. In de winter is deze waarde lager dan in de zomer. Dit komt doordat in de winter de planten en substraat vaak vochtiger zijn. Hoe meer vocht in de lagen zit, des te lager de isolatiewaarde. Dit is een belangrijk verschil met de zomermaanden, waarin de vegetatielaag droog is en dus beter warmte kan weerkaatsen.
Volgens de bronnen ligt de isolatiewaarde van een sedumdak tussen de 0,3 en 0,5 m²K/W. Dit is lager dan de R-waarde van een gemiddelde dakconstructie in Nederland, die ongeveer op 4,0 staat. Ondanks deze lage waarde levert een sedumdak wel een significante bijdrage aan het warmtecomfort van een woning in de winter. De meervoudige lagen van substraat, planten en eventueel sneeuw die op het dak ligt, vormen een natuurlijke isolatiebarrière.
Een belangrijke factor die de isolatiewaarde beïnvloedt, is de dikte van de vegetatielaag. Dikker substraat en plantmateriaal zorgen voor een betere isolatie. Ook de soort substraat en de plantsoorten kunnen invloed hebben op de isolerende eigenschappen. Aangezien sedumplanten relatief eenvoudig te onderhouden zijn en goed geschikt zijn voor koele klimaten, is een sedumdak een goede keuze voor woningen in Nederland.
Hoe werkt de isolatie in de winter?
In de winter is de isolatie van een sedumdak minder effectief dan in de zomer, maar het blijft een nuttige aanvulling op bestaande isolatielagen. Het werkt op twee manieren: thermisch en akoestisch.
Thermische isolatie
De thermische isolatie van een sedumdak in de winter hangt af van de vochtigheid van de lagen. In droge omstandigheden zijn de isolerende eigenschappen het beste, maar in vochtige of natte omstandigheden daalt deze waarde. Dit is het gevolg van het feit dat vocht minder effectief werkt als isolatiemiddel dan droge materialen.
Wanneer sneeuw op het dak ligt, kan dit extra isolatie bieden. Sneeuw is een goede isolator, omdat het bestaat uit veel lucht. Deze lucht laag zorgt ervoor dat warmte niet snel naar buiten kan. In dit geval kan een sedumdak zelfs betere thermische isolatie bieden dan een conventioneel dak, mits er voldoende sneeuw ligt.
Het is echter belangrijk om te begrijpen dat een sedumdak geen vervanging is voor traditionele isolatie. Het werkt samen met bestaande isolatielagen, zoals isolatiematten of polystyreenplaten. In combinatie met deze materialen kan een sedumdak een positieve bijdrage leveren aan het energiebesparingseffect van een woning.
Geluidsisolatie
Naast thermische isolatie biedt een sedumdak ook geluidsisolatie. In de winter, wanneer de vegetatielaag minder vol is, kan het isolatie-effect op akoestisch gebied toch behouden blijven. Het substraat en de sedumplanten absorberen geluid door de luchtlagen in de lagen van het groendak. Dit werkt goed tegen geluiden zoals regen, hagel of wind. Ook in de winter blijft het sedumdak een beperkende functie uitoefenen op geluidstransmissie.
Invloed van sneeuw en vocht op de isolatie
Een sedumdak kan ook in de winter nuttig zijn, vooral als het bedekt is met sneeuw. Sneeuw vormt een extra isolatielaag, die voorkomt dat warmte snel naar buiten kan. In combinatie met de lagen substraat en planten kan dit leiden tot een behoorlijk isolatie-effect. Het is echter belangrijk om te onthouden dat sneeuw niet altijd even verdeeld ligt. In sommige gevallen kan het zwaar worden, wat extra belasting op het dak kan opleggen.
Daarnaast kan vocht in de lagen van het groendak het isolatie-effect negatief beïnvloeden. In de winter, wanneer regen of sneeuw smelt, kan het substraat vocht opnemen. Dit zorgt voor een lagere isolatiewaarde. Het is daarom aan te raden om ervoor te zorgen dat het groendak goed geëvacueerd is. Een goed ontwerp van het draineerend laag is hierbij van groot belang.
Wanneer is het het beste om een sedumdak aan te leggen?
Hoewel een sedumdak in principe in elk seizoen aangelegd kan worden, is het aan te raden om dit te doen in de lente of herfst. Dit zijn de meest gunstige tijden voor de aanleg van een groendak, omdat de weersomstandigheden mild zijn en de plantjes beter kunnen groeien.
In de zomer kan het aanleggen van een sedumdak lastiger zijn, vooral als het droog is. De jonge plantjes kunnen uitdrogen voordat ze sterk genoeg zijn om de droogte aan te kunnen. In de winter, daarentegen, is het koud, wat kan leiden tot het vriezen van jonge plantjes. Daarnaast is het in de winter ook mogelijk dat de omgeving glad is, wat het aanlegproces gevaarlijker maakt.
Onderhoud van een sedumdak in de winter
Hoewel sedumdaken relatief weinig onderhoud nodig hebben, is er wel enig handhaving nodig in de winter. Aangezien de planten in een ruststand verkeren, is het niet nodig om ze extra te bemesten. Eenmalig of tweemaal per jaar bemesten is voldoende.
In de winter is het ook niet nodig om het dak te bewateren, omdat de planten in deze periode minder vocht nodig hebben. Het substraat zorgt voor voldoende opslagcapaciteit. Wel is het aan te raden om eventuele sneeuw of ijs op het dak te verwijderen als het zwaar wordt. Dit voorkomt overbelasting van het dak.
Kosten van een sedumdak
De kosten van een sedumdak variëren afhankelijk van het type groendak. Een extensief groendak, waarbij het dak wordt bedekt met sedumplanten, kost gemiddeld tussen de € 40 en € 100 per m². Dit is een relatief betaalbare optie voor eigenaren die op zoek zijn naar een duurzame en functionele dakbedekking.
Een intensief groendak, waarbij het dak als een daktuin gemaakt wordt, is duurder. De prijs ligt tussen € 85 en € 200 per m². Deze variant is geschikt voor woningen met groter oppervlak en waarbij een grotere diversiteit aan planten gewenst is.
In sommige gemeenten zijn er subsidies beschikbaar voor het aanleggen van groendaken. Het is aan te raden om dit te onderzoeken bij de eigen gemeente.
Conclusie
Sedumdaken zijn een waardevolle toevoeging aan een woning, zowel in de zomer als in de winter. Zij bieden thermische en akoestische isolatie, verbeteren de waterafvoer en zijn onderhoudsvrij. In de winter is de isolatie minder effectief dan in de zomer, maar het blijft een nuttige aanvulling op bestaande isolatie.
Het aanleggen van een sedumdak is beter in de lente of herfst, omdat de weersomstandigheden gunstiger zijn voor de groei van de planten. In de winter is er weinig onderhoud nodig, maar het is wel belangrijk om ervoor te zorgen dat het dak goed geëvacueerd is en dat eventuele sneeuw niet te zwaar wordt.
Voor wie overweegt om een sedumdak aan te leggen, is het een duurzame en esthetische keuze die bijdraagt aan het comfort en het energieverbruik van een woning. Het is belangrijk om te beseffen dat een sedumdak geen vervanging is voor traditionele dakisolatie, maar wel een aanvullende functie heeft. In combinatie met andere isolatiemethoden kan een sedumdak een positieve invloed hebben op het thermisch comfort van een woning.