XPS-isolatie (geëxtrudeerd polystyreen) is een populaire keuze voor isolatieprojecten in de bouwsector. Het combineren van goede thermische isolatie-eigenschappen, vochtbestendigheid en drukvastheid maakt het geschikt voor een breed scala aan toepassingen, waaronder vloeren, gevels, daken en funderingen. Een belangrijk kenmerk van XPS-isolatie is de Rd-waarde, die aangeeft hoe goed het materiaal warmte tegenwerkt. In dit artikel bespreken we in detail de Rd-waarde van XPS-isolatie, hoe deze beïnvloed wordt door de dikte, en welke toepassingen het materiaal geschikt maakt.
Wat is de Rd-Waarde en waarom is het belangrijk?
De Rd-waarde (warmteweerstand) is een maat voor de vermogen van een isolatiemateriaal om warmte door te geven. Het wordt uitgedrukt in m²K/W. Hoe hoger de Rd-waarde, hoe beter het materiaal isoleert. Deze waarde is van essentieel belang bij het bepalen van de benodigde dikte van isolatie om aan energieprestaties of subsidie-eisen te voldoen.
Voor XPS-isolatie ligt de Rd-waarde van het materiaal in de range van 0,60 m²K/W (voor 20 mm dikte) tot 5,36 m²K/W (voor dikker materiaal). Deze waarden worden bepaald op basis van de lambda-waarde (λ), die aangeeft hoe goed een materiaal warmte geleidt. De lambda-waarde van XPS-isolatie varieert tussen 0,027 en 0,036 W/mK, afhankelijk van de productie- en kwaliteitskenmerken.
Relatie tussen dikte en Rd-Waarde
De Rd-waarde van XPS-isolatie neemt toe met de dikte van het materiaal. In de praktijk is er een benadering dat de Rd-waarde met ongeveer 0,3 per centimeter dikte toeneemt. Voorbeeld: een 5 cm dikke XPS-plaat heeft een Rd-waarde van ongeveer 1,50 m²K/W, terwijl een 10 cm dikke plaat een Rd-waarde heeft van ongeveer 3,00 m²K/W. Deze verhouding kan variëren afhankelijk van de exacte lambda-waarde van het gebruikte materiaal.
Tabel: Dikte en Rd-Waarde van XPS-Isolatie
| Dikte (mm) | Rd-Waarde (m²K/W) |
|---|---|
| 20 | 0,60 |
| 30 | 0,90 |
| 40 | 1,20 |
| 50 | 1,50 |
| 60 | 1,80 |
| 80 | 2,20 |
| 100 | 2,90 |
| 120 | 3,40 |
| 140 | 3,90 |
Deze tabel is afgeleid van meerdere betrouwbare bronnen, waaronder commerciële leveranciers en productbeschrijvingen. Het biedt een duidelijk overzicht voor de keuze van de juiste dikte bij een bepaalde isolatie-eis.
Toepassingen en Voorwaarden voor XPS-Isolatie
XPS-isolatie is een veelzijdig product dat geschikt is voor diverse toepassingen. De vochtbestendigheid, hoge drukvastheid en goede isolatie-eigenschappen maken het een geschikt alternatief in zowel droge als vochtige omgevingen. Hieronder volgt een overzicht van de meest voorkomende toepassingen en de bijbehorende aanbevolen Rd-waarden.
1. Vloerisolatie
Voor vloerisolatie is een Rd-waarde van minimaal 2,0 m²K/W aanbevolen, afhankelijk van de situatie. In vochtige omgevingen zoals kelders of platte daken wordt vaak een Rd-waarde van 3,5 m²K/W of hoger vereist. Dit komt overeen met een dikte van ongeveer 10-12 cm XPS-isolatie.
2. Gevelisolatie
Bij gevelisolatie met XPS-platen is een Rd-waarde van 3,5 m²K/W vaak nodig om aan de eisen van subsidies of energielabels te voldoen. Dit kan bereikt worden met een dikte van 10-12 cm. XPS-platen met ruwe afwerking zijn hierbij geschikt, omdat ze betere hechting bieden voor pleisterwerk of andere afwerkingslagen.
3. Dakisolatie
XPS-isolatie wordt vaak gebruikt voor omgekeerde daken, waarbij de isolatielaag direct bovenop de dakbedekking wordt aangebracht. Voor dit type toepassing is een Rd-waarde van minimaal 2,5 m²K/W aanbevolen. Dit komt neer op een dikte van ongeveer 7-8 cm, afhankelijk van de exacte lambda-waarde van het materiaal.
4. Industriële toepassingen
In industriële omgevingen, zoals onder betonvloeren of in wegenbouw, zijn XPS-platen met een hoge drukvastheid nodig. Deze platen zijn ontworpen om zware belastingen te weerstaan en kunnen diktes tot 14 cm of meer bereiken. Voor dergelijke toepassingen kan een Rd-waarde van 3,90 m²K/W of hoger nodig zijn, afhankelijk van de vereisten.
Voordelen van XPS-Isolatie
XPS-isolatie biedt een aantal unieke voordelen ten opzichte van andere isolatiematerialen zoals PIR, PUR, glaswol of steenwol. Deze voordelen maken het geschikt voor een breed spectrum van toepassingen:
Hoge vochtbestendigheid: XPS-isolatie heeft een gesloten celstructuur die voorkomt dat water wordt opgenomen. Dit maakt het ideaal voor gebruik in vochtige omgevingen zoals kelders, platte daken en badkamers.
Goede drukvastheid: XPS-platen kunnen drukken vanaf 250 kPa opnemen, wat het geschikt maakt voor toepassingen onder zware belastingen zoals industriële vloeren of parkeerdaken.
Goede thermische isolatie: Ondanks een iets hogere lambda-waarde dan PUR of PIR, is XPS-isolatie nog steeds efficiënt, vooral wanneer de dikte voldoende is. De Rd-waarde kan snel worden bereikt door de dikte van de platen te verhogen.
Eenvoudige verwerking: XPS-isolatie is licht van gewicht en gemakkelijk te snijden en verwerken. Dit maakt het geschikt voor zowel professionele als DIY-projecten.
Duurzaamheid en recyclage: XPS is recyclebaar, waardoor het een milieuvriendelijke keuze is. Het is echter belangrijk op te merken dat XPS niet beschouwd wordt als biologisch afbreekbaar in de korte termijn.
XPS Isolatie en Subsidie-Eisen
In Nederland zijn er subsidies beschikbaar voor energiebesparende maatregelen, zoals isolatieverbeteringen. Deze subsidies hebben vaak specifieke eisen met betrekking tot de Rd-waarde van het gebruikte isolatiemateriaal. Bijvoorbeeld, een Rd-waarde van minimaal 3,5 m²K/W is vaak vereist om subsidies in te klagen voor gevel- of vloerisolatieprojecten.
Om aan deze eisen te voldoen, is het vaak nodig om XPS-isolatie van 10-12 cm te gebruiken. In sommige gevallen kan een dikte van 14 cm nodig zijn, afhankelijk van de exacte Rd-waarde van het materiaal. Het is daarom belangrijk om de Rd-waarde van het gekozen XPS-materiaal te controleren en te vergelijken met de vereisten van de subsidieaansprakelijkheid.
Samenvatting van Technische Eigenschappen
Lambda-Waarde
De thermische geleidingsdichtheid (λ) is een maat voor hoe goed een materiaal warmte geleidt. Hoe lager deze waarde, hoe beter het materiaal isoleert. Voor XPS-isolatie ligt de λ-waarde tussen 0,027 en 0,036 W/mK, afhankelijk van de productie en kwaliteit.
Druksterkte
XPS-isolatie is bekend om zijn hoge drukvastheid, met een standaarddruksterkte van ≥ 250 kPa. Sommige producten hebben zelfs een druksterkte van 500 kPa of meer, waardoor ze geschikt zijn voor zware toepassingen.
Waterabsorptie
XPS-isolatie heeft een zeer lage waterabsorptie (onder 0,7 vol%), wat betekent dat het vrijwel geen water opneemt. Deze eigenschap maakt het ideaal voor gebruik in vochtige omgevingen.
Dampdiffusie
De dampdiffusieweerstand (μ) van XPS is tussen 150 en 300, wat aangeeft dat damp moeilijk door het materiaal heen diffundeert. Dit helpt om condensatie in de constructie te voorkomen.
XPS versus Andere Isolatiematerialen
Tegenover andere isolatiematerialen zoals PUR, PIR, glaswol of steenwol heeft XPS zowel voordelen als beperkingen:
Tegenover PUR/PIR: PUR en PIR isolatie hebben een lagere λ-waarde (tot 0,021 W/mK), wat betekent dat ze iets beter isoleert. Echter, PUR en PIR zijn minder drukvast en vochtbestendig dan XPS. Daarnaast zijn XPS-platen robuuster en geschikter voor gebruik in zware toepassingen.
Tegenover glaswol/steenwol: XPS-isolatie is beter isoleert dan glaswol en steenwol, maar vereist een grotere dikte om dezelfde Rd-waarde te bereiken. Bovendien is XPS-isolatie vochtbestendig, terwijl glaswol en steenwol vochtgevoelig zijn en snel hun isolatie-eigenschappen verliezen bij vochtbelasting.
Veiligheid en Brandklasse
XPS-isolatie valt onder brandreactieklasse E volgens EN 13501-1. Dit betekent dat het materiaal niet onbrandbaar is en bij hoge temperaturen kan smelten. Daarom is XPS-isolatie niet geschikt voor toepassingen boven 75°C of voor constructies met een vereiste voor A1-klasse onbrandbaar isolatiemateriaal.
Conclusie
XPS-isolatie is een veelzijdig en betrouwbaar materiaal dat uitstekend geschikt is voor een breed scala aan toepassingen in de bouwsector. De Rd-waarde is een cruciale parameter om te bepalen hoe goed het materiaal isoleert en welke dikte nodig is om aan eisen te voldoen. De Rd-waarde neemt lineair toe met de dikte van het materiaal, en een dikte van 10-12 cm is vaak voldoende om een Rd-waarde van 3,5 m²K/W te bereiken, wat vaak nodig is voor subsidies.
De combinatie van vochtbestendigheid, drukvastheid en goede thermische isolatie-eigenschappen maakt XPS-isolatie een geschikte keuze voor zowel droge als vochtige omgevingen. Het is eenvoudig te verwerken, duurzaam en geschikt voor zowel professionele als DIY-projecten.
Voor iedereen die overweegt om XPS-isolatie te gebruiken, is het belangrijk om de specifieke Rd-waarde van het gekozen materiaal te controleren en deze af te wegen tegen de vereisten van het project. Met de juiste keuze en toepassing kan XPS-isolatie een aanzienlijke bijdrage leveren aan het energiebesparing en comfort van een gebouw.