Een goed begrip van de isolatie-eisen en -inductoren is essentieel voor iedereen die betrokken is bij bouwprojecten, of het nu gaat om nieuwbouw of renovatie. In Vlaanderen speelt het K-peil een belangrijke rol in het bepalen van de globale isolatieprestatie van een gebouw. Het K-peil geeft informatie over hoe goed een woning of industriegebouw warmte binnenhoudt, wat直接影响 het energieverbruik, de comforttoestand en de CO₂-uitstoot. In dit artikel zullen we dieper ingaan op de betekenis van het K-peil, zijn berekening, toepassingsgebied en de rol van het K-peil in de huidige bouwpraktijk. We zullen ook de verschillen tussen het K-peil en andere isolatie-inductoren bespreken.
Wat is het K-peil?
Het K-peil is een maat die de globale isolatiewaarde van een gebouw weergeeft. Het houdt rekening met het warmteverlies via verschillende bouwonderdelen zoals buitenmuren, daken, vloeren en ramen. Hoe lager het K-peil, hoe beter het gebouw is geïsoleerd en hoe minder warmte er verloren gaat. Dit heeft als gevolg dat het energieverbruik voor verwarming lager is en dat de woning comfortabeler is.
Het K-peil wordt berekend aan de hand van de U-waarden van de verschillende constructieonderdelen en rekening houdt ook met de compactheid van het gebouw (de verhouding tussen het beschermd volume en de oppervlakte die verantwoordelijk is voor warmteverlies). De berekening gebeurt via de EPB-software, zoals vermeld in bron [1].
Toepassingsgebied van het K-peil
Het K-peil geldt alleen voor nieuwbouwprojecten en niet voor renovaties. Sinds 2018 is het K-peil niet meer van toepassing op woongebouwen, zoals eengezinswoningen of appartementsgebouwen. Voor deze gebouwen geldt nu het S-peil, dat een breder beeld geeft van de energie-efficiëntie van het gebouw. Dit betekent dat het K-peil sinds 2018 enkel nog van toepassing is op nieuwe industriegebouwen. Voor deze projecten blijft het K-peil echter een belangrijke indicator voor de globale isolatie van de gebouwschil [2].
Het K-peil is dus afgeschaft voor de meeste woningbouwprojecten, maar het blijft van belang bij de bouw van industriële gebouwen. Het is belangrijk om te weten dat het K-peil alleen van toepassing is op het gehele gebouw en niet per afzonderlijke woning of appartement, zoals het E-peil. Dit betekent dat bij een nieuwbouwproject, waarbij meerdere woningen worden aangelegd, het K-peil voor het gehele complex moet worden berekend [1].
Het verschil tussen K-peil en E-peil
Het E-peil is een andere maat die vaak wordt gebruikt in de bouwsector. Het E-peil drukt de globale energieprestatie van een woning uit en is een samenvatting van alle energie-in- en -uitgangen van het gebouw. Het K-peil daarentegen is een specifieke indicator voor de isolatie- of warmteverliesprestatie van het gebouw. Het E-peil houdt rekening met factoren zoals het type verwarming, het energieverbruik van apparatuur en de energieopwekking, terwijl het K-peil zich enkel richt op de thermische isolatie van de gebouwschil [1].
Het E-peil is een eindresultaat dat de totale energie-efficiëntie weergeeft, terwijl het K-peil een onderdeel is van de berekening voor het E-peil. Een laag K-peil leidt meestal tot een laag E-peil, omdat minder energie nodig is om het gebouw te verwarmen. Dit maakt het K-peil een belangrijk onderdeel van de energieprestaties van het gebouw, vooral bij nieuwbouwprojecten [1].
Berekening van het K-peil
De berekening van het K-peil gebeurt via een specifieke methode die is opgenomen in de EPB-wetgeving. Het K-peil wordt berekend door de U-waarden van alle bouwonderdelen (zoals muren, vloeren, daken en ramen) in te voeren in de EPB-software. Daarnaast wordt rekening gehouden met de compactheid van het gebouw, wat de verhouding is tussen het beschermd volume (in kubieke meter) en de oppervlakte die warmte kan verliezen (in vierkante meter).
De compactheid is een belangrijke factor, omdat grotere gebouwen doorgaans meer warmte verliezen door hun oppervlakte dan kleinere gebouwen. Dit betekent dat de berekening van het K-peil niet alleen afhankelijk is van de kwaliteit van de isolatie, maar ook van de vorm en de grootte van het gebouw.
Het K-peil kan worden berekend voor verschillende typen bouwprojecten, zoals nieuwbouw, herbouw, uitbreiding of functiewijziging. Bij gedeeltelijke herbouw of uitbreiding wordt alleen het herbouwde of nieuw aangelegde deel van het gebouw meegenomen in de berekening [4].
De rol van het K-peil in nieuwbouw en industriegebouwen
Aangezien het K-peil sinds 2018 niet meer van toepassing is op woongebouwen, is het enkel nog relevant voor industriegebouwen. Voor deze gebouwen is het K-peil een essentieel criterium om te bepalen of het gebouw voldoet aan de eisen voor thermische isolatie. Het K-peil is hierbij een maat voor de globale isolatie- of warmteverliesprestatie van de gebouwschil.
Voor woongebouwen is het S-peil ingevoerd, wat een breder beeld geeft van de energie-efficiëntie. Het S-peil houdt rekening met factoren zoals het type verwarming, het energieverbruik van apparaten en de mogelijkheid tot energieopwekking. Het K-peil is dus nog steeds van belang bij industriegebouwen, maar heeft een beperkter toepassingsgebied in de woningbouwsector [2].
Het K-peil en de EU-wetgeving
De EU-wetgeving stelt eisen aan de isolatie van nieuwbouwprojecten om de klimaatopwarming tegen te gaan. Volgens deze wetgeving mogen huizen niet groter zijn dan een K-waarde van 40. Voor een passiefhuis, wat een uiterst energiezuinig gebouw is, is een K-waarde tussen de 10 en 20 vereist [6].
Deze eisen zijn onderdeel van de EPB-wetgeving, die sinds 2015 van kracht is. De strengere regels voor isolatie en energie-efficiëntie zijn opgelegd om de energiebehoefte van gebouwen te verminderen en zo de CO₂-uitstoot te beperken. Deze regels zijn niet alleen van toepassing op Vlaanderen, maar ook op andere regio’s in de EU.
Het K-peil versus de U-waarde
Het K-peil moet niet verward worden met de U-waarde. De U-waarde is een maat die de warmteverliezen van een specifiek bouwonderdeel (zoals een muur of een venster) weergeeft. Het K-peil daarentegen is een maat die de warmteverliezen van het gehele gebouw weergeeft. De U-waarden van de verschillende bouwonderdelen worden gebruikt om het K-peil te berekenen [6].
De U-waarde wordt uitgedrukt in W/m²K en geeft aan hoeveel warmte er verloren gaat per vierkante meter en per graad temperatuurverschil. Hoe lager de U-waarde, hoe beter het bouwonderdeel is geïsoleerd. De U-waarden zijn dus essentieel voor de berekening van het K-peil.
De rol van de compactheid in de berekening van het K-peil
De compactheid van een gebouw is een belangrijke factor in de berekening van het K-peil. De compactheid wordt uitgedrukt als de verhouding tussen het beschermd volume (in kubieke meter) en de oppervlakte die warmte kan verliezen (in vierkante meter). Hoe compacter een gebouw is, hoe minder oppervlakte er is waar warmte verloren kan gaan, en hoe lager het K-peil zal zijn [3].
De compactheid speelt vooral een rol bij grote gebouwen, zoals industriegebouwen. Grotere gebouwen hebben meestal een grotere oppervlakte die warmte kan verliezen, wat leidt tot een hoger K-peil. Het is daarom belangrijk om bij de ontwerpfase rekening te houden met de compactheid van het gebouw om zo het K-peil zo laag mogelijk te houden [3].
Invloed van bouwknopen op het K-peil
Naast de U-waarden van de bouwonderdelen en de compactheid van het gebouw, hebben ook de bouwknopen invloed op het K-peil. Bouwknopen zijn de overgangen tussen verschillende bouwonderdelen, zoals de overgang tussen een muur en een dak of tussen een muur en een venster. Deze overgangen kunnen leiden tot thermische bruggen, wat betekent dat er meer warmte verloren gaat via deze knopen.
Om het K-peil zo laag mogelijk te houden, is het daarom belangrijk om thermische bruggen te voorkomen of te beperken. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door te kiezen voor een geïntegreerd ontwerp waarbij de overgangen tussen bouwonderdelen zo min mogelijk thermische bruggen vormen [7].
Het K-peil en de toekomst van de bouwsector
Hoewel het K-peil sinds 2018 niet meer van toepassing is op woongebouwen, blijft het een belangrijke indicator voor de isolatieprestaties van industriegebouwen. De toekomst van de bouwsector is sterk gericht op energiezuinig bouwen, en de rol van het K-peil in deze context is niet te onderschatten.
Specialisten raden aan om al in de vroege stadia van een bouwproject aandacht te schenken aan een laag K-peil om zo de energiebehoefte te beperken. Dit is achteraf namelijk lastiger en duurder om te verbeteren. Door in de ontwerpfase rekening te houden met de isolatieprestaties van het gebouw, kan het K-peil worden geoptimaliseerd en zo het E-peil verbeterd [7].
Conclusie
Het K-peil is een belangrijke indicator voor de globale isolatieprestaties van een gebouw. Het geeft aan hoeveel warmte er verloren gaat via buitenmuren, daken, vloeren en ramen. Hoe lager het K-peil, hoe beter het gebouw is geïsoleerd en hoe minder energie nodig is om het gebouw te verwarmen. Het K-peil is momenteel enkel nog van toepassing op industriegebouwen, terwijl woongebouwen sinds 2018 onder het S-peil vallen. Het K-peil speelt een rol in de EPB-wetgeving en is een onderdeel van de berekening van het E-peil.
Bij nieuwbouwprojecten is het belangrijk om in de ontwerpfase rekening te houden met de U-waarden van de bouwonderdelen, de compactheid van het gebouw en de bouwknopen om zo het K-peil zo laag mogelijk te houden. Dit leidt tot een energiezuiniger woning en een comfortabeler leefomgeving. Het K-peil is dus nog steeds een relevante maat in de bouwsector, vooral bij industriegebouwen.