Jort Kelder en het Ecologische Duinhuis op Terschelling

Published by Redactie on juli 6, 2025 | Category kelder

De bouw en locatie

Het duinhuis van Jort Kelder staat op Terschelling, een eiland dat deel uitmaakt van het UNESCO-Werelderfgoed. Hier is bouwen een uitdaging, aangezien de natuur beschermde gebieden omvat. De gemeente Terschelling heeft strenge bouwvoorschriften, waardoor het ontwerp van het huis speciaal moet worden aangepast aan de omgeving. Kelder wilde een onconventioneel huis bouwen dat geschikt was voor de gehele familie, maar ook aan de strenge bouwregels moest voldoen. Koehler koos uiteindelijk voor één grote open loft, die zich uitstrekt over tien vloerniveaus. Door het ontbreken van muren is het huis niet alleen groter dan de 138 vierkante meter die het is, maar ook opvallend licht.

De locatie in de duinen maakt het huis minder opvallend in de omgeving. Het is gedeeltelijk onder de grond gebouwd, wat het zichtbare volume beperkt en de isolatie verbetert. De bouw vond plaats buiten het broedseizoen van de duinvogels, waardoor de constructie snel kon worden opgebouwd. Door te werken met een prefab systeem, dat op het vasteland voorgezaagd is, kon het huis als “bouwpakket” met de boot naar het eiland vervoerd worden. Dit maakt het gebruik van duurzame materialen mogelijk, zoals hout, dat biologisch afbreekbaar is en een hoge isolatiewaarde heeft.

Ecologische voetafdruk en materialen

Het ontwerp van het duinhuis zorgt voor een minimale ecologische voetafdruk. De architect koos voor materialen die passen bij het landschap. De ruwe, antracietkleurige kelderwanden van in het werk gestort beton ademen de sfeer van de basalten dijklichamen. Voor de leefruimten liet de architect, bij wijze van experiment, zandkleurig pigment aan het beton toevoegen, wat het materiaal warmer maakt en de relatie tussen binnen en buiten versterkt. In de afwerking en stoffering van wanden en meubels kom je zowel het grijs en wit van de zee tegen als het geelgroen van het gras en het bruin van de struiken en heesters.

De houtconstructie, onafgewerkt in het zicht gelaten, en de gewalste staalplaten waarmee het rookkanaal van de haard bekleed is, geven het huis iets ruigs. Voor de gevels koos Koehler western red cedar, een houtsoort die door oxidatie vergrijst, bij vochtig weer bijna zwart oogt en in de zon juist goud kleurt – net als het helmgras rond het huis.

Bij de bouw van het huis werd ook gekeken naar de impact van het gebruik van energie. Door het dikke isolatiepakket en de centrale open haard is er nauwelijks energie voor verwarming nodig; als back-up voor strenge winters is er een kleine cv-ketel. Zonnepanelen, verstopt achter het huis, leveren (een deel van) de benodigde elektriciteit. Koehler heeft met het oog op het gebruik gekozen voor installaties die een beperkte investering vergen en eenvoudig te onderhouden zijn. De ventilatie wordt geregeld met behulp van roosters en te openen ramen.

Interieurontwerp en ruimtelijke indeling

Het interieur van het duinhuis is gecreëerd in overleg met het landschap. De kleuren en materialen zijn afgeleid van de omgeving. De ruwe, antracietkleurige kelderwanden van in het werk gestort beton ademen de sfeer van de basalten dijklichamen. Voor de leefruimten liet de architect, bij wijze van experiment, zandkleurig pigment aan het beton toevoegen, wat het materiaal warmer maakt en de relatie tussen binnen en buiten versterkt. In de afwerking en stoffering van wanden en meubels kom je zowel het grijs en wit van de zee tegen als het geelgroen van het gras en het bruin van de struiken en heesters.

De ruimte is opgedeeld in splitlevels, die als een trap omhoog spiralen rond de centraal gelegen open haard. Tezamen vormen de tien vloerniveaus een bescheiden promenade architecturale; vanuit het ondergrondse slaapdomein stijg je langzaam naar boven, langs de entree, de woon- en eetruimte, naar de keuken en via de speel/gamevloer (voor neefjes en nichtjes) tot in de lounge bovenin. Dit ontwerp zorgt voor een unieke ruimtelijke ervaring, waarbij elke ruimte een eigen sfeer heeft.

De woonruimte is open, met een grote luie bank en lounge chair, met uitzicht op het tweede terras pal op het zuiden. De keuken is open, met een kookeiland, grote eettafel en uitzicht op het verdiepte terras op zuidoost. De slaapkamers zijn in het souterrain, waarin ook de badkamers zijn gevestigd. De slaapkamers zijn ingericht met tweepersoonsbedden en inloopdouches. De buitenruimte bevat een design picknicktafel, loungestoelen en een loungeset.

Duurzaamheid en ecologische impact

Het duinhuis van Jort Kelder is een voorbeeld van duurzame bouw. De architect koos voor materialen die passen bij het landschap en de ecologische voetafdruk tot een “vingerafdruk” weten terug te brengen. Door het huis deels onder de grond te bouwen, is niet alleen het zichtbare volume beperkt, maar ook de basis gelegd voor de goede isolatie. Op het betonnen fundament na, is het huis in hout opgetrokken. Voor de hand liggende voordelen als biologische afbreekbaarheid en een hoge isolatiewaarde speelden mee in de keuze voor dit materiaal. Maar het bood Koehler ook de mogelijkheid om de sculpturale vorm secuur uit te voeren, terwijl door het relatief lage gewicht de benodigde energie voor transport beperkt is.

De ecologische impact van het huis is klein. Door het gebruik van duurzame materialen en de combinatie van goede isolatie en de open ruimte is er ook geen centrale verwarming aanwezig. Alleen de houtkachel is voldoende. De zonnepanelen leveren een deel van de benodigde elektriciteit. De ventilatie wordt geregeld met behulp van roosters en te openen ramen. Dit zorgt voor een lage energie- en watergebruik, wat het huis ecologisch aantrekkelijk maakt.

Conclusie

Het ecologische duinhuis van Jort Kelder op Terschelling is een uniek voorbeeld van duurzame bouw en architectonische creativiteit. Het ontwerp van architect Marc Koehler maakt gebruik van de unieke ligging in de duinen en combineert dit met ecologische materialen, ruimtelijke functionaliteit en een minimalistische esthetiek. Het huis is gebouwd met een minimale ecologische voetafdruk en maakt gebruik van duurzame materialen en energie-efficiënte installaties. Het interieur is gecreëerd in overleg met het landschap en zorgt voor een unieke ruimtelijke ervaring. Het duinhuis is een voorbeeld van hoe duurzaamheid en esthetiek samen kunnen gaan, en is een ideaal vakantiehuis voor wie geniet van de natuur.