Het duinhuis van Jort Kelder: een ecologische uitdaging en een interieur dat aansluit bij de natuur

Published by Redactie on juli 6, 2025 | Category kelder

Het duinhuis van Jort Kelder op Terschelling is een uniek voorbeeld van duurzame architectuur en ecologisch bouwen. Het huis, ontworpen door architect Marc Koehler, combineert functionele ruimtelijke oplossingen met een aansluitend interieur dat het landschap en de natuurlijke omgeving benadruidt. Dit artikel bespreekt de architectonische uitdagingen, de gebruikte materialen, de ruimtelijke indeling en de ecologische aspecten van dit vakantiehuis, waarvan de bronnen een overzicht bieden van de ontwerpkeuzes en de praktijk.

Architectonische uitdagingen bij het bouwen op Terschelling

Het bouwen op Terschelling is een complexe uitdaging. De eilanden vallen onder het UNESCO-werelderfgoed en zijn beschermde natuurzones, wat leidt tot strenge bouwregels. Deze regels bepalen onder meer de maximale bouwoppervlakte, de vormgeving van het gebouw en de afstand tot de natuur. Hierdoor moet een architect zoals Marc Koehler niet alleen rekening houden met de functionele eisen van de opdrachtgevers, maar ook met de ecologische impact van het project.

Volgens de bronnen is het bouwen op Terschelling alleen toegestaan buiten het broedseizoen van de duinvogels, wat de bouwperiode beperkt. Deze tijdsdruk vereist een snelle en efficiënte oplossing. Daarnaast is het moeilijk om materialen en bouwvoorzieningen op de eilanden te transporteren, vooral in de wintermaanden. Om dit op te lossen, koos Koehler voor een prefab systeem dat op het vasteland werd vervaardigd en daarna met de boot naar Terschelling werd gevoerd. Hierdoor kon de bouw binnen korte tijd worden voltrokken, wat essentieel is voor de toekomstige bewoners van het huis.

Duurzame materialen en ecologische keuzes

De keuze voor duurzame materialen is een centraal onderdeel van het ontwerp. De architect koos voor hout als hoofdmateriaal, vanwege de lage energie-inhoud, de hoge isolatiewaarde en de biologische afbreekbaarheid. Door te werken met hout, wordt de ecologische voetafdruk van het huis verkleind, en wordt het gebouw ook aansluitend op het landschap. De houten gevels, die zich aanpassen aan de weersinvloeden, zijn een voorbeeld van deze keuze.

Bij het ontwerp van het interieur werden ook duurzame materialen gebruikt. De ruwe, antracietkleurige kelderwanden van in het werk gestort beton dienen als een sterk contrast met de lichte en warme interieuruitstraling. In de woonruimtes werd zandkleurig pigment aan het beton toegevoegd, wat het materiaal warmer maakt en de relatie tussen binnen en buiten versterkt. De afwerking en stoffering van wanden en meubels zijn gemaakt van materialen die verwijzen naar de natuur: het grijs en wit van de zee, het geelgroen van het gras, en het bruin van de struiken en heesters.

Bij de keuze voor de gevels koos Koehler voor western red cedar, een houtsoort die zich aanpast aan de omgeving. Door oxidatie vergrijst het hout, wat het in vochtige omstandigheden zwart laat lijken, en in de zon goud kleurt. Dit maakt het hout ideaal voor de locatie op Terschelling, waar het landschap en het klimaat een belangrijke rol spelen.

Ruimtelijke indeling en functionele oplossingen

Het duinhuis van Jort Kelder is een voorbeeld van slimme ruimtelijke oplossingen. Het huis heeft een oppervlakte van 138 vierkante meter, maar dankzij de open ruimte en de splitlevels voelt het veel groter. De architect liet geen muren aanwezen, behalve voor de slaapkamers en badkamers. Dit zorgt voor een licht en ruim gevoel, waarbij de zon via het grote dakraam tot in het souterrain kan schijnen.

De ruimte is opgedeeld in tien vloerniveaus, die als een trap omhoog spiralen rond de centraal gelegen open haard. Deze opzet zorgt voor verschillende domeinen, elk met zijn eigen sfeer. Vanuit de verschillende ruimtes is er steeds een ander uitzicht, net zoals tijdens een klim door de duinen. In het souterrain, waar de slaapkamers en badkamers zijn, valt licht binnen via hoge ramen, waardoor de bewoners zicht hebben op het zand dat tegen het glas stuift.

De verdiepingshoge puien aan de voorzijde bieden een vrije blik op de duinen, terwijl het dakoverstek zorgt voor de gewenste privacy. Op andere plekken, zoals de horizontale vensters, kun je, als een vogelaar, liggend op je buik doorheen gluren. Het enorme panoramavenster in de schuine westgevel is een blikvanger, en zorgt ervoor dat de bewoners geen buren zien, maar wel uitkijken over de laatste duinenrij, tot aan de zee.

Energiebesparend en ecologisch bouwen

Het duinhuis is een voorbeeld van ecologisch bouwen. Door het huis deels onder de grond te bouwen, is niet alleen het zichtbare volume beperkt, maar ook de basis gelegd voor de goede isolatie. Op het betonnen fundament na, is het huis in hout opgetrokken. Dit materiaal heeft een lage energie-inhoud en een hoge isolatiewaarde, wat essentieel is voor de energie-efficiëntie van het huis.

De architect koos ook voor een centrale open haard, die voldoende is om het huis te verwarmen, en een kleine cv-ketel als back-up voor strenge winters. Daarnaast zijn zonnepanelen aanwezig, die het huisje voorzien van de benodigde elektriciteit. Door het dikke isolatiepakket en de open ruimte is er ook geen centrale verwarming aanwezig. Dit zorgt voor een laag energieverbruik en een ecologische voetafdruk.

De ventilatie wordt geregeld met behulp van roosters en te openen ramen. Dit zorgt voor een lage investering en eenvoudige onderhoudskosten. De keuze voor eenvoudige installaties maakt het huis ook toegankelijk voor een breed publiek.

Interieur en inrichting

Het interieur van het duinhuis is grotendeels gemaakt van natuurlijke materialen en past zich aan de omgeving aan. De ruwe, antracietkleurige kelderwanden van in het werk gestort beton ademen de sfeer van de basalten dijklichamen. Voor de leefruimten liet de architect, bij wijze van experiment, zandkleurig pigment aan het beton toevoegen, wat het materiaal warmer maakt en de relatie tussen binnen en buiten versterkt.

In de afwerking en stoffering van wanden en meubels kom je zowel het grijs en wit van de zee tegen als het geelgroen van het gras en het bruin van de struiken en heesters. De houtconstructie, onafgewerkt in het zicht gelaten, en de gewalste staalplaten waarmee het rookkanaal van de haard bekleed is, geven het huis iets ruigs. Voor de gevels koos Koehler western red cedar, een houtsoort die door oxidatie vergrijst, bij vochtig weer bijna zwart oogt en in de zon juist goud kleurt – net als het helmgras rond het huis.

In de woonruimtes is het interieur grotendeels gemaakt van lichte materialen, die de sfeer van het landschap benadrukken. De open keuken, met een keukenblok, en de woonkeuken met een grote eettafel, maken van het huis een plek voor gezamenlijk eten en ontspanning. De woonkamer met een open haard, grote luie bank en lounge chair, biedt ruimte voor ontspanning en sociale activiteiten.

Conclusie

Het duinhuis van Jort Kelder op Terschelling is een perfect voorbeeld van ecologisch bouwen en duurzame architectuur. Het huis, ontworpen door Marc Koehler, combineert functionele ruimtelijke oplossingen met een aansluitend interieur dat het landschap en de natuurlijke omgeving benadruidt. De keuze voor duurzame materialen, de slimme ruimtelijke indeling en de ecologische aspecten van het huis maken het tot een uniek voorbeeld van duurzame woningbouw.