Jort Kelder en het duinhuis op Terschelling: Ecologisch, architecturaal en onconventioneel

Published by Redactie on juli 6, 2025 | Category kelder

In de jaren negentig en tachtig van de twintigste eeuw begon het idee van een vakantiehuis op Terschelling zich te vormen bij Jort Kelder. Dit landbouw- en media-figuur, die al jaren actief is in de media en ook regelmatig opduikt in de media als commentator, kocht in 2017 een stuk grond op het eiland Terschelling om er zijn droomhuis te bouwen. Het resultaat is een uniek duinhuis dat zowel ecologisch als architecturaal van aard is. In dit artikel worden de kernpunten van dit duinhuis, de keuzes in de inrichting, de ecologische impact, en de rol van de architect Marc Koehler besproken. De bronnen die in dit artikel worden gebruikt, zijn afkomstig uit meerdere bronnen, waaronder artikelen uit ArchitectuurNL, de Volkskrant, en diverse andere bronnen.

Ecologische invloed en duurzaamheid

Een van de belangrijkste aspecten van het duinhuis van Jort Kelder is de ecologische impact. In meerdere bronnen wordt benadrukt dat de bouw van dergelijke huizen in de duinen een probleem kan vormen voor de kustlijn en het achterland. Volgens een artikel van de Volkskrant is het bouwen zonder ecologische voetafdruk niet mogelijk, maar het duinhuis van Kelder is wel op een manier gebouwd die minder schadelijk is voor de omgeving.

De architect Marc Koehler koos voor een duurzame oplossing. Het duinhuis is gebouwd met circulaire bouwmaterialen en heeft een minimale ecologische voetafdruk. De isolatie is goed, waardoor er nauwelijks energie nodig is voor verwarming. De zonnepanelen die op het dak zijn geplaatst, leveren een deel van de benodigde elektriciteit. Daarnaast is er een kleine cv-ketel als back-up voor strenge winters. De ventilatie wordt geregeld door roosters en te openen ramen.

Een ander belangrijk punt is het effect van het bouwen op de duinen. Volgens een artikel van Quote is het transport van stuifzand essentieel om de duinen te behouden. De bouw van het duinhuis vindt plaats buiten het broedseizoen van de duinvogels, zodat de natuur niet wordt verstoord. De architect koos voor een ontwerp dat zich goed aansluit bij de omgeving, zodat het huis minder opvalt. De houten gevels vergrijzen door oxidatie, waardoor het huis op een natuurlijke manier in het landschap past.

Architectuur en inrichting

Het duinhuis van Jort Kelder is ontworpen door de bekende architect Marc Koehler. De ruimte is opgebouwd als een spiraalvormig gebouw met tien vloeren. De ruimtes zijn opgedeeld in splitlevels, die als een trap omhoog spiralen rond de centrale open haard. Dit ontwerp zorgt voor een ruimtelijke ervaring en geeft het gevoel van een promenade architecturale.

De woonoppervlakte van het huis is 138 vierkante meter, maar het voelt groter door de open ruimte en het grote dakraam dat zonlicht naar binnen laat. De slaapkamers en badkamers zijn afgesloten, maar de rest van de ruimte is open. Dit zorgt voor een gevoel van ruimte en licht. De ruimtes zijn opgesplitst in verschillende zones: entree, zitkamer, eetkamer, keuken, speelruimte, werkplek en lounge.

In het souterrain zijn de slaapkamers en badkamers geplaatst, met hoge ramen die zicht op het strand bieden. De verdiepingshoge puien aan de voorzijde geven een vrije blik op de duinen, terwijl het dakoverstek voor privacy zorgt. Op andere plekken zijn horizontale vensters aangebracht, voorzien van brises-soleil, waardoor je als een vogelaar door de ramen naar buiten kunt gluren. Het enorme panoramavenster in de westgevel is een blikvanger, want het zorgt voor een uitzicht over de laatste duinenrij tot aan de zee.

De inrichting van het interieur is grotendeels gemaakt van natuurlijke materialen. De ruwe, antracietkleurige kelderwanden van in het werk gestort beton geven de ruimte een ruige sfeer. De architect voegde zandkleurig pigment toe aan het beton, waardoor het warmer en beter in balans is met de omgeving. De afwerking en stoffering van wanden en meubels bevat grijs en wit van de zee, geelgroen van het gras en bruin van de struiken en heesters. De houtconstructie is onafgewerkt gelaten en de gewalste staalplaten waarmee het rookkanaal van de haard bekleed is, geven het huis iets ruigs.

Ruimtelijke ervaringen en beleving

Een van de belangrijkste kenmerken van het duinhuis is de beleving van het landschap. De ruimtes zijn zo ontworpen dat je vanuit verschillende plekken een ander uitzicht hebt. De architect wilde dat het huis een ontsnapping was van het drukke stedelijke leven. Het voelt alsof je op een wandeling door de duinen bent. De ruimte is open, met geen enkele muur tussen de verschillende functies. Dit maakt het mogelijk om vanuit elke plek een uitzicht te hebben op de omgeving.

De architect koos voor een onconventioneel ontwerp, waarin de bestaande gebouwtypologieën en woonconventies werden aangepast. De ruimtes zijn niet opgesplitst in aparte kamer, maar vloeien over in elkaar. Dit zorgt voor een gevoel van ruimte en licht. De ruimtes zijn opgesplitst in verschillende zones, waaronder entree, zitkamer, eetkamer, keuken, speelruimte, werkplek en lounge. De architect wilde dat de beleving van het landschap centraal stond, en daarom zijn de ramen breed en uitgebreid van aard.

De inrichting van de ruimtes is compact en ruimtelijk. De architect gebruikte elke vierkante centimeter efficiënt, waardoor de ruimte er veelzijdiger en functioneler uitziet. Hoeken en koven worden gebruikt als bergruimte, installaties en toiletaccessoires zijn in de kasten opgenomen. De mooiste dubbelrol is weggelegd voor de gevel met de lichte helling, die vormt als vanzelf de loungebank op het terras.

Invloed op het eiland Terschelling

Het duinhuis van Jort Kelder is een voorbeeld van het soort bouw dat in de afgelopen jaren op Terschelling is ontstaan. De bouw van dergelijke huizen heeft een invloed op het eiland en de omgeving. In meerdere bronnen wordt opgemerkt dat het bouwen in de duinen schadelijk kan zijn voor de kustlijn en het achterland. De wetenschappers van de TU Delft en Rijkswaterstaat waarschuwen dat verdere bebouwing destructieve gevolgen kan hebben voor de kustlijn.

In het artikel van Quote wordt opgemerkt dat de grond duurder wordt op de wadden en de eilanden het exclusieve domein worden van de rijken. In Terschelling kopen Waddenzee-liefhebbers huizen en villa’s, anderen zoals Jort Kelder bouwen er schitterende designpaleizen. Dit leidt tot een debat over hoeveel comfort en luxe het eiland nog kan dragen.

De architect Marc Koehler koos voor een ontwerp dat zich goed aansluit bij de omgeving, zodat het huis minder opvalt. De houten gevels vergrijzen door oxidatie, waardoor het huis op een natuurlijke manier in het landschap past. De bouw van het duinhuis vindt plaats buiten het broedseizoen van de duinvogels, zodat de natuur niet wordt verstoord. De architect koos voor een duurzame oplossing, waarbij de ecologische voetafdruk zo klein mogelijk is.

Conclusie

Het duinhuis van Jort Kelder op Terschelling is een uniek voorbeeld van ecologische en architecturale innovatie. Het huis is ontworpen door Marc Koehler en is gebouwd met circulaire bouwmaterialen, een goede isolatie, en zonnepanelen. De inrichting is compact en ruimtelijk, met een open ruimte en een spiraalvormig ontwerp. De architect koos voor een ontwerp dat zich goed aansluit bij de omgeving, zodat het huis minder opvalt. De bouw van dergelijke huizen heeft een invloed op het eiland en de omgeving, en leidt tot een debat over hoeveel comfort en luxe het eiland nog kan dragen.