Wormen in de riolering: een natuurlijke oplossing voor afvalwaterbehandeling

Published by Redactie on juli 2, 2025 | Category riolering

In de wereld van de afvalwaterbehandeling zijn wormen een opvallend en efficiënt middel geworden om het afvalslib te verlagen. Deze micro-organismen, vooral tubifexwormen, tonen een aanzienlijke afbraakkracht, waardoor ze een waardevolle bijdrage leveren aan de milieuvriendelijke afvalwaterzuivering. De bronnen tonen aan dat wormen in de riolering kunnen worden ingezet om de afbraak van het slib aanzienlijk te versterken, zowel op laboratoriumschaal als in praktijkinstallaties. In dit artikel wordt uitgelegd hoe wormen werken in de riolering, wat hun voordelen zijn, en hoe ze kunnen worden ingezet in moderne afvalwaterzuiveringsprocessen.

Werking van wormen in de riolering

Wormen, vooral tubifexwormen, zijn bekend om hun vermogen om organisch materiaal af te breken. Ze nemen het afvalslib op en verteren het, waardoor het in water en kooldioxide wordt omgezet. In laboratoria en pilotprojecten is aangetoond dat wormen de afbraak van het slib kunnen verhogen met 60 tot 70 procent, wat een aanzienlijke bijdrage levert aan de efficiëntie van de afvalwaterzuivering. In een experiment in Wolvega, dat van 2007 tot 2013 heeft gedaan, bleek dat de wormen in staat waren om 193 ton van de aangeboden 303 ton droge stof af te breken. Dit toont aan dat wormen een krachtige katalysator zijn voor de afbraak van het slib.

De werking van de wormen is echter nog niet volledig duidelijk. Er wordt nog onderzocht of het mechanisme van de afbraak door de wormen zelf, door bacteriën in hun darmen, of door enzymen in het slib komt. Onderzoekers zoals Steef de Valk en Jelmer Tamis hebben dit onderzocht en stellen dat de wormen de afbraak versnellen, maar het specifieke mechanisme nog niet volledig is begrepen. Ondanks deze onduidelijkheid tonen de resultaten duidelijk aan dat wormen een waardevol hulpmiddel zijn in de afvalwaterzuivering.

Toepassing van wormen in de riolering

In de praktijk worden wormen vaak ingezet in afvalwaterzuiveringsinstallaties waarbij het slib wordt afgebroken. Dit gebeurt vaak in een speciale reactor waarin de wormen hun werk doen. In een schaalmodel van een 125 kubieke meter grote tank, zoals dat in Wolvega werd gebruikt, bleek het vermogen van de wormen om het slib af te breken. In dit geval werd de afbraak van het slib aangevuld door de wormen, wat leidde tot een stijging van de energieproductie door biogas.

In het geval van de waterzuivering van het Wetterskip in Nederland werd een stabiele wormenreactor bedrijfsgoed, die tot 2013 in gebruik was. Hierin werd het slib met 66 procent afgebroken in 2007 en 61 procent in 2008. Na 2013 is de reactor afgebroken, maar de resultaten tonen aan dat de wormen een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de afvalwaterzuivering.

Voordelen van het gebruik van wormen in de riolering

De voordelen van het gebruik van wormen in de riolering zijn talrijk. Ten eerste is de afbraak van het slib aanzienlijk sneller dan zonder wormen. Dit betekent dat de afvalwaterzuivering efficiënter en duurzamer kan worden gemaakt. Ten tweede is het gebruik van wormen milieuvriendelijker, omdat de afbraak van het slib niet alleen het volume vermindert, maar ook de hoeveelheid afval die naar verbrandingsovens moet worden gestuurd. Ten derde levert de wormenreactor meer energie op, aangezien de vergisting wordt versterkt door het vallen van de wormen. Dit leidt tot een positief energiebalans, wat de afvalwaterzuivering aantrekkelijker maakt.

Daarnaast zijn wormen goedkoop en eenvoudig in te zetten. Ze hebben geen hoge eisen aan de omstandigheden en kunnen zelfs in kleine hoeveelheden worden gebruikt. Dit maakt het gebruik van wormen een haalbare oplossing voor kleinere afvalwaterzuiveringsinstallaties.

Beperkingen en uitdagingen

Hoewel het gebruik van wormen in de riolering veel voordelen heeft, zijn er ook beperkingen. Ten eerste is het proces nog niet volledig onderzocht, en is het mechanisme van de afbraak nog niet volledig duidelijk. Dit maakt het moeilijk om het proces volledig te optimaliseren. Ten tweede is het gebruik van wormen gevoelig voor veranderingen in de omstandigheden, zoals temperatuur, voeding en stroming. Als deze factoren plotseling veranderen, kan het proces worden beïnvloed, waardoor het moeilijk is om een stabiele populatie te handhaven.

Daarnaast is het gebruik van wormen in de riolering nog niet overal even gangbaar. In Nederland is het bijvoorbeeld nog niet zo veel voorkomend, terwijl het in andere landen zoals China en India al langer wordt toegepast. De investering in een wormenreactor kan ook nogal oplopen, wat de toepasbaarheid van dit proces beperkt.

Toekomst van wormen in de riolering

De toekomst van wormen in de riolering lijkt roos. Onderzoekers zoals Steef de Valk en Jelmer Tamis werken aan het begrijpen van het mechanisme van de afbraak, zodat het proces kan worden geoptimaliseerd. Door dit te doen, kunnen de wormen nog efficiënter worden ingezet in de afvalwaterzuivering. Daarnaast zijn er ook andere toepassingen voor wormen in de afvalwaterzuivering, zoals het verminderen van het volume van het slib en het verhogen van de energieproductie.

Hoewel er nog veel te ontdekken valt, lijkt het duidelijk dat wormen een waardevol hulpmiddel zijn in de afvalwaterzuivering. Ze kunnen helpen bij het verlagen van het slibvolume, het verhogen van de energieproductie, en het verminderen van de milieubelasting. Daardoor kunnen ze een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzamere afvalwaterzuivering.

Conclusie

Wormen in de riolering zijn een krachtige en natuurlijke manier om het slib te verlagen. Ze tonen een aanzienlijke afbraakkracht en kunnen helpen bij het verbeteren van de efficiëntie van de afvalwaterzuivering. Ondanks de onduidelijkheid over het mechanistische proces, blijven de resultaten duidelijk: wormen zijn een waardevol hulpmiddel in de afvalwaterzuivering. De toekomst van dit proces ziet er hooprijk uit, aangezien er steeds meer onderzoek wordt gedaan naar de werking van de wormen en hun toepasbaarheid in verschillende omstandigheden.

Bronnen

worm