Booggewelfen in kelders: Constructie, voordelen en onderhoud

Published by Redactie on juli 7, 2025 | Category kelder

Een booggewelf is een constructie die vaak wordt gebruikt in kelders om ruimte te creëren en de vloer te ondersteunen. De techniek van het bouwen van booggewelven is al eeuwen oud en werd in Nederland vaak toegepast in kelders van oude woningen. De bronnen geven inzicht in de verschillende typen booggewelven, hun opbouw en de mogelijke problemen die ermee kunnen ontstaan, zoals roestvorming van stalen liggers. Deze informatie kan worden gebruikt om kelders met booggewelven te begrijpen, te onderhouden en eventueel te herstellen.

Wat is een booggewelf?

Een booggewelf is een gebogen constructie die wordt gebruikt om een ruimte te overdekken. Het kan worden gemaakt van metselwerk, hout of staal. In kelders wordt het vaak toegepast om een vloer te ondersteunen en ruimte te creëren. Er zijn verschillende soorten booggewelven, waaronder het troggewelf, het kruisgewelf en het tamburogewelf. Een troggewelf lijkt op een trog of drinkbak, en bestaat uit een kleiner deel van een halve cirkel. Het wordt vaak op stalen overspanningen geplaatst en vormt deel van de constructieve vloer. Een kruisgewelf is een vorm van gewelf dat vaak wordt gebruikt in kerken en kloosters, maar ook in stadswoningen. Het is moeilijker te maken en daardoor ook kostbaarder in uitvoering.

In de bronnen wordt ook gesproken over het tongewelf, dat een eenvoudiger vorm van gewelf is. Het wordt vaak gebruikt in kelders en is het makkelijkst te maken. Een andere vorm is het keldergewelf, dat vaak wordt gebruikt in combinatie met metselwerk. In het verleden werden booggewelven vaak gemaakt van houten balken, maar in de 19e eeuw werden deze vervangen door stalen liggers. Dit maakte het mogelijk om grotere overspanningen te maken.

Soorten booggewelven in kelders

Er zijn verschillende soorten booggewelven die in kelders worden gebruikt. De meest voorkomende zijn het troggewelf, het kruisgewelf en het tamburogewelf.

Troggewelf

Een troggewelf is een licht gebogen constructie van metselwerk die wordt gebruikt om een ruimte te overdekken. Het lijkt op een trog of drinkbak en bestaat uit een kleiner deel van een halve cirkel. Het wordt vaak op stalen overspanningen geplaatst en vormt deel van de constructieve vloer. Het troggewelf wordt vaak gebruikt in kelders, maar kan ook in andere ruimtes worden toegepast. In een kelder met een troggewelf kunnen de liggers van staal zijn, wat zeer vatbaar is voor corrosie, vooral in een vochtig klimaat.

Kruisgewelf

Een kruisgewelf is een vorm van gewelf dat vaak wordt gebruikt in kerken en kloosters, maar ook in stadswoningen. Het is moeilijker te maken en daardoor ook kostbaarder in uitvoering. Het kruisgewelf bestaat meestal uit meerdere gewelven die op elkaar aansluiten. Het is een populair onderdeel van het interieur in oude gebouwen, en wordt vaak gebruikt om een ruimte te overdekken. In kelders wordt het kruisgewelf vaak gebruikt om de vloer te ondersteunen en ruimte te creëren.

Tamburogewelf

Het tamburogewelf is een prefab gecombineerd booggewelf dat bestaat uit een betonnen bovenzijde en een zichtbare onderzijde uit gemetselde baksteen. Het wordt vaak gebruikt in wijnkelders, industriële lofts, landelijke woningen, sfeervolle terrasoverkappingen of poolhouses. Het is een populair onderdeel in de bouw, vooral in combinatie met baksteen. De standaardlengte van het tamburogewelf is 3, 4 of 5 meter, en de standaardbreedte is 80 centimeter. Het is een betrouwbare constructie die vaak wordt gebruikt in moderne gebouwen.

Constructie van een keldergewelf

Een keldergewelf is een vorm van gewelf dat vaak wordt gebruikt in kelders. Het wordt meestal gemaakt van metselwerk en wordt op houten of ijzeren balken geplaatst. In de 19e eeuw werden de houten balken vaak vervangen door stalen liggers, waardoor grotere overspanningen mogelijk werden. De constructie van een keldergewelf wordt vaak opgebouwd met behulp van metselwerk, wat het gewelf sterk maakt. In een kelder met een keldergewelf is het belangrijk om te controleren of de liggers van staal goed zijn onderhouden, omdat ze zeer vatbaar zijn voor corrosie.

In de bronnen wordt ook gesproken over het restaureren van keldergewelven. Dit kan nodig zijn als er schade aan het metselwerk is of als de stalen liggers van het gewelf zijn verroest. Bij het restaureren van een keldergewelf is het belangrijk om te controleren of de liggers van staal goed worden beveiligd tegen roestvorming. Hierbij kan worden gekozen voor een roestwerende loodmenie of een speciaal verfsysteem.

Problemen met booggewelven in kelders

Een van de belangrijkste problemen met booggewelven in kelders is roestvorming van de stalen liggers. In een vochtig klimaat zoals Nederland is het belangrijk om de liggers goed te onderhouden. Als de liggers van staal beginnen te roesten, kan dit leiden tot schade aan de fundering of aan het metselwerk van het gewelf. Dit is belangrijk om te controleren, vooral als er al eerder vochtproblemen zijn geweest.

In een kelder met een troggewelf is het belangrijk om te kijken of de liggers van staal goed zijn afgedekt. Als er al langere tijd geen onderhoud is geweest, kan het zijn dat de liggers al verroest zijn. In dat geval is het mogelijk dat het gewelf niet meer veilig is en dat het moet worden afgedekt of vervangen. In sommige gevallen kan het ook nodig zijn om het gewelf te vervangen door een nieuw systeem dat minder vatbaar is voor roestvorming.

Onderhoud en reparatie van booggewelven

Het onderhoud van booggewelven is belangrijk om te voorkomen dat er schade ontstaat. In een kelder met een troggewelf is het belangrijk om te controleren of de liggers van staal goed zijn afgedekt. Als er al langere tijd geen onderhoud is geweest, kan het zijn dat de liggers al verroest zijn. In dat geval is het mogelijk dat het gewelf niet meer veilig is en dat het moet worden afgedekt of vervangen. In sommige gevallen kan het ook nodig zijn om het gewelf te vervangen door een nieuw systeem dat minder vatbaar is voor roestvorming.

Bij het onderhouden van een keldergewelf is het belangrijk om te controleren of de metselwerken goed zijn. Als er scheuren zijn in het metselwerk, kan dit leiden tot verdere schade aan de constructie. In dat geval is het belangrijk om het metselwerk te herstellen zodat de constructie veilig blijft.

Duurzaamheid en hergebruik

Bij het bouwen van een kelder met een booggewelf is het belangrijk om rekening te houden met duurzaamheid. Een betonnen huis kan na gebruik worden hergebruikt als kelder, sauna, garage of opslagruimte. Dit is belangrijk voor de duurzaamheid van het gebouw. Bij de sloop van een betonnen huis kan het eenvoudig zijn om de modules van elkaar te scheiden en opnieuw te gebruiken. Dit is een voordeel van beton in vergelijking met traditionele houten huizen, die meer afval opleveren bij de sloop.

Conclusie

Een keldergewelf is een constructie die vaak wordt gebruikt in kelders om ruimte te creëren en de vloer te ondersteunen. Er zijn verschillende soorten booggewelven, waaronder het troggewelf, het kruisgewelf en het tamburogewelf. De constructie van een keldergewelf is meestal gemaakt van metselwerk en wordt op houten of ijzeren balken geplaatst. Het is belangrijk om de liggers van staal goed te onderhouden, omdat deze zeer vatbaar zijn voor corrosie. Bij het onderhouden van een keldergewelf is het belangrijk om te controleren of de metselwerken goed zijn. Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met duurzaamheid bij het bouwen van een kelder met een booggewelf.

Bronnen

booggewelf