Bossche Kelders: Historische Ruimtes met Moderne Functionaliteit

Published by Redactie on juli 7, 2025 | Category kelder

De Bossche kelders vormen een unieke combinatie van historische waarde en moderne toepasbaarheid. Ze zijn niet alleen een belangrijk deel van de stadsgeschiedenis van Den Bosch, maar ook een veelzijdig gebruikte ruimte in de hedendaagse ruimtelijke oplossingen. In dit artikel worden de historische aspecten, de architecturale kenmerken en de actuele toepassingen van de Bossche kelders besproken, gebaseerd op de beschikbare informatie uit de bronnen.

Historische achtergrond en waarde

De Bossche kelders zijn onderdeel van de historische bebouwing van Den Bosch en liggen vooral rond de Markt. Ze zijn ontstaan in de middeleeuwen en werden ooit gebruikt als opslagruimtes, werkplaatsen en zelfs als gevangenis. Zo werd in 1555 de kelder gebruikt als gevangenis voor Franse soldaten, en in 1577 zaten er Staatse gevangenen. De kelders bleven in gebruik tot in de jaren zeventig, waarbij de meeste van hen dichtgestort werden.

Een van de belangrijkste historische documenten over de Bossche kelders is het werk van dr. ir. Ad van Drunen, die in 1987 de eerste medewerker was van wat tegenwoordig de BAM heet: Bouwhistorie, Archeologie en Monumenten. Hij heeft in zijn onderzoek de kelders rond de Markt geanalyseerd en heeft ook het oudste Bossche huis blootgelegd. Daarnaast vond hij ook de funderingen van het oudste Bossche huis, wat een belangrijke bijdrage levert aan het begrip van de historische bouw van de stad.

De kelders hebben een rijke historie, waarvan sommige onderdeel zijn van monumenten. De Steurkelder, de oudste van de drie, dateert uit de 13e eeuw en is vernoemd naar het bovenliggende monumentale pand “De Gulden Steur”. De twee andere kelders zijn vernoemd naar vroeger bovenliggende panden, te weten “In de Keyser” en “De Swaen”. Deze kelders vormen sinds 1637 een geheel en werden in 1984 gerestaureerd om hun authentieke stijl te bewaren.

Architectuur en bouwkundige kenmerken

De Bossche kelders worden gekenmerkt door een unieke bouwkundige structuur. Ze zijn grotendeels gegraven in de grond, waardoor ze een lage plafondhoogte hebben. Dit is een van de hoofdoorzaken waarom het moeilijk is om bepaalde kelders toegankelijk te maken. Daarnaast is het waterpeil in de binnenstad een probleem dat de toegankelijkheid van kelders beïnvloedt.

De kelders zijn meestal gemaakt van natuursteen en hebben een karakteristiek gewelf. De Steurkelder heeft bijvoorbeeld een tongewelf, wat een typisch kenmerk is van late middeleeuwse bouw. De kelders onder “In den Keyser” en “De Gulden Steur” hebben een kruisgewelf, dat later is aangebracht in de 16e eeuw. Deze kelders werden ooit gebruikt als opslagplaats voor wijnen die met binnenschepen werden vervoerd.

De kelders zijn ook gekoppeld aan de historische bouw van de stad. Ze zijn vaak ondergebracht onder panden die in de loop der jaren zijn herbruikt of gerestaureerd. Bijvoorbeeld, de kelder onder het pand Hoge Steenweg 11, dat ooit een stoffenzaak was en tegenwoordig in gebruik is door Sacha en Men at Work, bevat nog delen van de oorspronkelijke muren. Ook de kelder onder Hinthamerstraat 2, tegenwoordig de brillenzaak van Specsavers, is nog in tact zoals die in de oorlogsjaren werd gebruikt als schuilplaats.

Functionele toepassingen en huidige gebruik

De Bossche kelders worden tegenwoordig op verschillende manieren gebruikt. Ze vormen onder meer een populaire locatie voor feesten, vergaderingen en evenementen. De Bossche Kelders, bijvoorbeeld, bieden ruimtes voor bruiloften, verjaardagen, personeelsuitjes en andere feesten. Ze kunnen worden ingericht naar wens, vanaf 25 tot maximaal 150 gasten. De kelders zijn stijlvol en sfeervol, wat hen een bijzondere locatie maakt in de binnenstad van Den Bosch.

Naast feesten worden de kelders ook gebruikt als ruimtes voor winkels, restaurantjes en kantoren. Bijvoorbeeld, de kelder onder het pand van de voormalige stoffenzaak van Schröder wordt tegenwoordig gebruikt als wijnproeverij. Ook de kelder onder het pand van de voormalige stoffenzaak van Schröder is in gebruik als wijnproeverij. De kelder onder het pand van de voormalige stoffenzaak van Schröder is in gebruik als wijnproeverij.

De kelders worden ook gebruikt als toeristische attractie. Er zijn kelderkijktochten en rondleidingen, waarbij bezoekers de historische waarde en de architectuur van de kelders kunnen waarnemen. Bij speciale gelegenheden, zoals Monumentendag, kunnen bezoekers de kelders bezoeken via gidsen van de Kring Vrienden van Den Bosch. Ook worden er poppenkastvoorstellingen gegeven, waarbij kinderen en volwassenen kunnen kennismaken met de geschiedenis van de kelders.

Beperkingen en uitdagingen

Hoewel de Bossche kelders veel functies kunnen vervullen, zijn er ook beperkingen. Niet elke kelder is geschikt om toegankelijk gemaakt te worden. De geringe hoogte en het waterpeil in de binnenstad maken het moeilijk om kelders toegankelijk te maken. Daarnaast is niet elke winkelier bereid om geld uit te trekken voor de restauratie van een kelder.

De gemeente Den Bosch en de kring Vrienden van Den Bosch werken aan het herontdekken van de kelders en proberen hen opnieuw in de belangstelling te krijgen. Daarbij wordt ook gekeken naar technische mogelijkheden en herinrichting van de Bossche markt. Voor de restauratie van de kelders is al 3 miljoen euro gereserveerd. Ook wordt er onderzoek gedaan naar de toekomstige functie van de Bossche markt.

Conclusie

De Bossche kelders vormen een unieke combinatie van historische waarde en moderne functionaliteit. Ze zijn een belangrijk deel van de stadsgeschiedenis van Den Bosch en worden tegenwoordig op verschillende manieren gebruikt. Ze vormen een populaire locatie voor feesten, vergaderingen en evenementen, maar kunnen ook dienen als winkelruimtes, restaurantjes en kantoren. De kelders zijn stijlvol en sfeervol, wat hen een bijzondere locatie maakt in de binnenstad van Den Bosch. Hoewel er beperkingen zijn, zoals de geringe hoogte en het waterpeil, blijven de Bossche kelders een waardevol onderdeel van de stad.