Bovengrondse kelders: functie, bouw en regelgeving

Published by Redactie on juli 7, 2025 | Category kelder

Bij de bouw van woningen en woningbouwprojecten speelt de functie van kelders een belangrijke rol. In het bijzonder zijn bovengrondse kelders een veelgebruikte oplossing om ruimte te creëren en de woonomgeving te optimaliseren. Deze vorm van kelder wordt vaak gebruikt om extra ruimte te verkrijgen voor technische installaties, bergplaatsen of zelfs als woonruimte, mits voldoende aan de bouwvoorschriften is voldaan. In dit artikel worden de kenmerken, bouwmethoden en regelgeving van bovengrondse kelders behandeld, gebaseerd op de beschikbare bronnen.

Kenmerken van bovengrondse kelders

Een bovengrondse kelder is een ruimte die zich onder de begane grond bevindt, maar niet volledig ondergronds is. De kelder ligt dus gedeeltelijk onder de grond, maar heeft wel toegang vanaf de begane grond. Dit maakt het mogelijk om de ruimte te gebruiken als bergplaats, technische ruimte of zelfs als woonruimte, mits aan de vereisten van het bouwbesluit is voldaan.

Volgens het bestemmingsplan Buitengebied 2009 is een kelder gedefinieerd als “een gedeelte van een gebouw, dat aan de bovenzijde wordt afgedekt door de begane grondvloer van datzelfde gebouw”. Dit betekent dat de kelder onderdeel is van het gebouw en niet losstaand is. In sommige gevallen kan het om een deels bovengrondse kelder gaan, waarbij de constructie gedeeltelijk onder de grond is geplaatst, maar nog steeds toegankelijk is vanaf het beground.

Afzinkkelders

Een afzinkkelder is een vorm van bovengrondse kelder die op een specifieke manier wordt gebouwd. Bij het plaatsen van een afzinkkelder wordt de constructie de grond in getakeld, zonder dat de grond volledig wordt verwijderd. Dit maakt het mogelijk om de kelder op een veilige manier te plaatsen en te beveiligen tegen schade door bodemveranderingen. Bij een afzinkkelder wordt ook vaak een trap aangebracht, zodat de ruimte toegankelijk is vanaf het beground.

Materialen en constructie

Bij de bouw van bovengrondse kelders worden vaak betonconstructies gebruikt. Sterk Beton kelders worden bijvoorbeeld vaak gemaakt met een monolithische stort, wat betekent dat de wanden en de vloer in één keer worden gegoten, zonder stortnaden. Dit maakt de kelder waterdicht en voorkomt lekkages. Daarnaast wordt er vaak gewerkt met gepatenteerde montagesystemen, zodat de kelder beter kan worden bevestigd en in de grond wordt geplaatst.

Bouwpraktijk en technische voorwaarden

Bij de bouw van een bovengrondse kelder is het belangrijk om rekening te houden met technische voorwaarden, zoals ventilatie, luchtvochtigheid en waterdichtheid. De kelder moet goed worden afgesloten om condensatie en schimmels te voorkomen. Vooral in gebieden met veel waterdruk is het belangrijk om de constructie te beveiligen tegen lekken.

Ventilatie en daglicht

Voor een kelder om als woonruimte te worden aangemerkt, moet deze voldoen aan bepaalde eisen. De kelder moet beschikken over goede ventilatie en voldoende daglichttoetreding. Volgens het bestemmingsplan Buitengebied 2009 mogen ramen met een koekoek worden aangebracht, mits deze aan de voorgeschreven afmetingen voldoen. Het is echter belangrijk om te controleren of de kelder voldoet aan de eisen van het bouwbesluit, met name wat betreft de hoogte en de toegankelijkheid.

Afmetingen en bouwvoorschriften

De afmetingen van een bovengrondse kelder worden bepaald door de regels van het bestemmingsplan en het bouwbesluit. Zo mogen de ramen van de kelder niet boven maaiveldniveau worden aangebracht en moet de kelder op maaiveldniveau geen ruimtelijke uitstraling hebben. Dit betekent dat de kelder niet zichtbaar mag zijn vanaf buiten. Daarnaast mag maximaal 50% van de omtrek van het gebouw worden voorzien van een koekoek.

Toepassingsgebied en functie

Bovengrondse kelders worden vaak gebruikt voor technische installaties, zoals warmtepompen, verwarmingsinstallaties en pompsystemen. Ook kunnen deze ruimtes worden ingezet als bergplaats of als onderdeel van de woning, bijvoorbeeld als keuken of eetruimte. In sommige gevallen kan een bovengrondse kelder worden gebruikt als woonruimte, mits de voorwaarden van het bouwbesluit zijn nagekomen.

Woonoppervlakte en regelgeving

De vraag of een bovengrondse kelder als woonoppervlakte telt, hangt af van verschillende factoren. Volgens de regels van het bestemmingsplan Buitengebied 2009 telt een kelder als woonoppervlakte als deze van buiten toegankelijk is en voldoet aan de eisen van het bouwbesluit. Dit geldt ook voor kelders onder bijgebouwen. Daarnaast is het belangrijk om te controleren of de kelder voldoet aan de beperkingen in het bestemmingsplan, zoals de maximale inhoud van het hoofdgebouw.

Toepassing in woningbouwprojecten

In woningbouwprojecten worden bovengrondse kelders vaak ingezet om ruimte te creëren en de bouw te optimaliseren. Bijvoorbeeld, in het project van de Woningcorporatie Actium in Assen werden vier kelderbakken onder de flats geplaatst, waarbij een ingenieus bouwsysteem werd gebruikt om de kelders bovengronds te assembleren en vervolgens van binnenuit de grond te laten “ingraven”. Dit soort oplossingen zijn zeer geschikt om de woonomgeving te verbeteren en de ruimte-efficiëntie te verhogen.

Conclusie

Bovengrondse kelders bieden een nuttige oplossing voor het verkrijgen van extra ruimte in woningen en gebouwen. Ze kunnen worden gebruikt als bergplaats, technische ruimte of zelfs als woonruimte, mits voldoende aandacht wordt besteed aan de bouwvoorschriften en technische eisen. Door het gebruik van betonconstructies en een correcte afsluiting kan worden voorkomen dat de kelder lekken of schimmels ontstaan. Bovendien is het belangrijk om te controleren of de kelder voldoet aan de eisen van het bouwbesluit, met name wat betreft de ventilatie, luchtvochtigheid en toegankelijkheid.

Bronnen

bovengrondse