Brandveiligheid en bestuurlijke verantwoordelijkheid: Inzichten uit de wetgeving en praktijk

Published by Redactie on juli 7, 2025 | Category kelder

De verantwoordelijkheid voor brandveiligheid is een kernkwestie in de gemeentelijke overheid. Brandveiligheid omvat zowel preventieve als repressieve maatregelen, waarbij de gemeente een centrale rol speelt bij het voorkomen en beheersen van brand. De wetgeving, waaronder de Brandweerwet, de Woningwet, de Gemeentewet en de Wet milieubeheer, stelt de basis voor het bepalen van de verantwoordelijkheden en taken van de gemeente, de Veiligheidsregio en de brandweer. Deze wetgeving legt ook de basis voor het vaststellen van beleidsplannen, het bepalen van het brandveiligheidsniveau en het beheren van de beschikbare middelen om brand te bestrijden.

Belang van brandveiligheid in de gemeente

Brandveiligheid is van cruciaal belang voor de veiligheid van burgers en het voorkomen van schade aan eigendommen. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regelgeving met betrekking tot brandveiligheid, waaronder het beheren van de brandweer en het uitvoeren van preventieve maatregelen. Deze taken worden vastgelegd in een beleidsplan brandveiligheid en hulpverlening, dat de manier bepaalt waarop de gemeente in een bepaalde periode uitvoering geeft aan de zorgplicht voor brandveiligheid, hulpverlening en het gemeentelijke aandeel in de rampenbestrijding.

De gemeente is verantwoordelijk voor het bepalen van het gewenste brandveiligheidsniveau, dat wordt bepaald door de keuze van de repressieve sterkte van de brandweer en het brandpreventieniveau. Dit niveau wordt bepaald door de keuze van het brandpreventieniveau binnen de toegestane bandbreedte van het Bouwbesluit en de handhaving daarvan. De gemeente moet ook een oordeel vellen over de financiële en personele consequenties van het gehanteerde brandveiligheidsniveau.

Taken van de gemeentelijke brandweer

De gemeentelijke brandweer is verantwoordelijk voor de uitvoering van zowel preventieve als repressieve taken. Deze taken omvatten onder meer het toetsen van bouwaanvragen met betrekking tot brandveiligheid, het controleren van gebouwen en instellingen in het kader van de bouwverordening en de brandbeveiligingsverordening, het blussen van brand, het verlenen van hulp, het bestrijden van waterongevallen en het uitvoeren van metingen. Daarnaast zijn er ook andere taken, zoals het beperken en bestrijden van milieuincidenten, het reinigen van wegen en terreinen bij ongevallen, het leveren van brandwachten voor bewakingsdiensten, het opsporen en bergen van te water geraakte personen, voertuigen en andere voorwerpen, en het leegpompen van kelders bij calamiteiten.

De taken van de gemeentelijke brandweer worden grotendeels uitgeoefend in samenwerking met de regionale brandweer. De regionale brandweer is verantwoordelijk voor het uitvoeren van grootschalige brandbestrijding en het beheren van de territoriale verantwoordelijkheden. De gemeentelijke brandweer houdt zich bezig met de lokale taken, waaronder het beheren van de beschikbare middelen en het uitvoeren van oefeningen en trainingen.

Regels voor bereikbaarheid en bluswater

Bereikbaarheid en bluswater zijn essentiële onderdelen van de brandveiligheid. De gemeente is verantwoordelijk voor de beschikbaarheid van bluswater, dat wordt geleverd via brandkranen die zijn aangesloten op het drinkwaterleidingnet. De kwaliteit van het drinkwater is belangrijk voor de bescherming van de gezondheid van burgers en de veiligheid van de brandweer. Daarnaast zijn er regels voor de bereikbaarheid van gebieden, waarbij stroomwegen en gebiedsontsluitingswegen onbelemmerd moeten zijn voor hulpdiensten. De bereikbaarheid moet op elk moment garant staan voor een snelle opkomst van de brandweer naar incidenten.

De regels voor bereikbaarheid en bluswater worden bepaald door het beleidsplan en de wetgeving. De Veiligheidsregio is verantwoordelijk voor het beheren van de kwaliteit van de brandweerzorg, waaronder de bereikbaarheid en bluswater voorziening. Daarnaast is de gemeente verantwoordelijk voor het vaststellen van de vereisten voor de bereikbaarheid en bluswater voorziening, en het realiseren van adequaat bluswater in gevallen waarin de standaard niet voldoende is.

Belang van het beleidsplan en de samenwerking

Een beleidsplan brandveiligheid en hulpverlening is van groot belang voor de uitvoering van de verantwoordelijkheden van de gemeente. Het beleidsplan bepaalt de manier waarop de gemeente in een bepaalde periode uitvoering geeft aan de zorgplicht voor de brandveiligheid, de hulpverlening anders dan bij brand en het gemeentelijke aandeel in de rampenbestrijding. Het beleidsplan bevat ook het gewenste brandveiligheidsniveau, dat wordt bepaald door de keuze van de repressieve sterkte van de brandweer en het brandpreventieniveau.

De samenwerking tussen de gemeente, de Veiligheidsregio en de brandweer is essentieel voor de uitvoering van de taken. De Veiligheidsregio is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de repressieve taken, terwijl de gemeente zich bezighoudt met de preventieve maatregelen en het beheren van de beschikbare middelen. De samenwerking is ook belangrijk voor het realiseren van een uniforme aanpak binnen de Veiligheidsregio’s en het beheersen van de risico’s voor het brandweerpersoneel.

Tabel: Overzicht van de belangrijkste taken van de gemeentelijke brandweer

Taken van de gemeentelijke brandweer	Beschrijving
Preventieve taken	Het voorkomen en beperken van brand, het beperken van brandgevaar, het voorkomen en beperken van ongevallen bij brand.
Repressieve taken	Het beperken en bestrijden van gevaar voor mensen en dieren bij ongevallen anders dan bij brand, het uitvoeren van werkzaamheden ter zake van het beperken en bestrijden van rampen.
Andere taken	Het beperken en bestrijden van milieu-incidenten, het reinigen van wegen en terreinen bij ongevallen, het leveren van brandwachten, het opsporen en bergen van te water geraakte personen, voertuigen en andere voorwerpen, het leegpompen van kelders bij calamiteiten.