Brandweeracties in de Kelders van Leeuwarden: Veiligheidsmaatregelen en Effectiviteit

In de Kelders van Leeuwarden ontstond in 2025 een grote brand, die leidde tot een opschaling naar GRIP 1. Dit incident toonde aan dat de kennis over de brandveiligheid van bestaande gebouwen vaak ontoereikend is. De brandweer moet in staat zijn om snel en efficiënt in te grijpen, maar tegelijkertijd moeten de maatregelen die worden genomen, voldoen aan de wettelijke eisen. In dit artikel worden de aantoonbare feiten en de relevante regelgeving besproken, met als doel het inzicht te geven in de effectiviteit van de brandweeracties, de benodigde veiligheidsmaatregelen, en de rol van de wetgeving in de uitvoering van brandbestrijding.

Brandweeracties en de GRIP-structuur

Bij grote branden, zoals de brand in de Kelders van Leeuwarden, wordt gebruikgemaakt van de GRIP-structuur, een samenwerkingssysteem dat werkt met hulpdiensten zoals de brandweer, politie, ambulances en gemeentelijke diensten. Dit systeem zorgt ervoor dat de samenwerking goed verloopt en dat het incident zo goed mogelijk wordt bestreden. Bij de brand in de Kelders werd opgeschaald naar GRIP 1, wat inhoudt dat er veel hulpdiensten ter plaatse zijn en er veel voertuigen worden ingezet.

De brandweer heeft een specifiek aantal voertuigen en specialisten nodig, afhankelijk van de grootte van de brand. Bij een kleine brand komt er één tankautospuit ter plaatse, met één bevelvoerder en vijf manschappen. Bij een middelbrand komen er twee tankautospuiten en een Officier van Dienst. Bij een grote brand worden er drie tankautospuiten ingezet, plus een groot watertransport en een droneteam. Bij een zeer grote brand wordt zelfs een tweede peloton ingezet, wat inhoudt dat al het materieel verdubbeld wordt. Daarnaast worden er ook specialisten zoals een Adviseur Gevaarlijke Stoffen (AGS) en een woordvoerder ingezet.

De inzet van een hoogwerker wordt bijvoorbeeld gebruikt als de brandweer met de ladder van een tankautospuit niet bij kan, zoals bij een schoorsteenbrand. De inzet van een hoogwerker heeft niks te maken met de grootte van een brand, maar wel met de locatie van de brand. Dit toont aan dat de brandweer zich moet aanpassen aan de omstandigheden van de situatie.

Veiligheid en Brandveiligheid

De veiligheid van burgers en brandweerlieden is een van de belangrijkste aspecten bij brandbestrijding. In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat de brandweer in staat moet zijn om te voldoen aan de wettelijke opkomsttijden. Hierbij is sprake van het verschijnsel dat de brandweer op bepaalde locaties met een klein aantal personen wordt ingezet, wat leidt tot bezuinigingen en tegelijkertijd de veiligheid in gevaar brengt. Dit is onder meer gebleken bij de brand in de Kelders van Leeuwarden, waarin de opkomsttijden niet werden gehaald, wat leidde tot een langere vluchttijd voor slachtoffers.

De wettelijke eisen voor de brandweer zijn duidelijk geregeld in het Bouwbesluit 2003. Daarbij wordt aangegeven dat de brandweer in staat moet zijn om te voldoen aan de wettelijke eisen op het gebied van brandweerzorg. Bovendien is het van belang dat er voldoende blusmiddelen en blustoestellen beschikbaar zijn in de ruimtes. Bijvoorbeeld, in elke woonlaag moet een blusdeken op een goed bereikbare plaats hangen, en moet er een brandslanghaspel worden geplaatst dat bereikbaar is vanuit een verblijfsruimte.

Bij branden in gebouwen, zoals de Kelders in Leeuwarden, is het belangrijk dat de vluchtroutes goed geregeld zijn. Er moet minstens twee onafhankelijke rookvrije vluchtroutes zijn, zodat de bewoners snel kunnen ontsnappen. Ook moeten de deuren in de vluchtroutes automatisch werken, zodat ze bij een nood situatie opengaan en gemakkelijk te openen zijn. In het geval van een brand in de Kelders is gebleken dat de vluchtroutes niet altijd voldoende zijn voorzien, wat leidde tot een langere vluchttijd.

Brandveiligheid en Reglementen

De brandveiligheid is een cruciaal onderdeel van de bouw en de brandweer. In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat de brandweer niet alleen verantwoordelijk is voor het blussen van branden, maar ook voor het voorkomen van brandgevaar. Dit wordt ondersteund door de wettelijke eisen, zoals het verbod op het gebruik van verwarmingstoestellen zonder effectieve rookafvoer. Ook is het belangrijk dat de stookruimte niet wordt gebruikt voor het opslaan van brandbare materialen.

In het geval van de brand in de Kelders van Leeuwarden is gebleken dat de brandveiligheid in bestaande bouwwerken vaak ontoereikend is. De inspecties hebben geconstateerd dat de absolute ondergrens voor brandveiligheid vaak niet wordt gehaald. Dit betekent dat er maatregelen moeten worden genomen om de veiligheid van de bewoners en de brandweer te waarborgen. Daarbij is het belangrijk om te kijken naar de toepassing van de Euroklassen en de brandklasse van materialen, zoals in het Bouwbesluit 2003 is opgenomen.

Daarnaast is het van belang dat er voldoende blusinstallaties zijn, zoals brandslanghaspels en draagbare blustoestellen. Deze moeten op de juiste plek worden geplaatst en voldoen aan de eisen van de wet. Bijvoorbeeld, in een kamerverhuur- of kamerverkooppand waarin meer dan 10 personen kunnen worden gehuisvest, moet er noodverlichting zijn, en moet er een ontruimingsinstallatie type C zijn. Dit is van belang om te zorgen dat de bewoners in geval van brand snel kunnen ontsnappen.

Conclusie

De brand in de Kelders van Leeuwarden toont aan dat de veiligheid van burgers en brandweerlieden belangrijk is. De brandweer moet in staat zijn om snel en efficiënt in te grijpen, maar ook voldoen aan de wettelijke eisen. De opschaling naar GRIP 1 is een belangrijk onderdeel van de samenwerking tussen de hulpdiensten. Daarnaast is het van belang dat de vluchtroutes goed zijn voorzien en dat de brandweer voldoende blusmiddelen en blustoestellen heeft. De regelgeving, zoals het Bouwbesluit 2003, speelt hierbij een cruciale rol. Het is belangrijk dat er op basis van deze regelgeving maatregelen worden genomen om de veiligheid van bewoners en brandweerlieden te waarborgen.

Bronnen

1. Brandweer Nederland
2. Fryslanveilig
3. Lokale regelgeving