Brand op de Kelders te Leeuwarden: lessen en aanbevelingen voor veiligheid in woningen

Published by Redactie on juli 7, 2025 | Category kelder

De brand op de Kelders in Leeuwarden, die op 19 oktober 2013 plaatsvond, had als gevolg dat een 24-jarige student, Idsart Otte, om het leven kwam. De brand begon in een winkel en greep snel om zich heen door de gebouwen. De gevolgen van de brand waren zowel menselijk als materieel van aard, en leidden tot belangrijke lessen op het gebied van brandveiligheid in woningen, vooral in studentenwoningen. De gebeurtenis heeft ook aandacht gekregen in diverse onderzoeken en rapporten, waaronder door de Inspectie Veiligheid en Justitie, die de omstandigheden van de brand onderzochten en beoordelen.

Brandveiligheid in oude gebouwen

De brandweer en andere instanties stelden vast dat de bouwkundige situatie van de getroffen gebouwen niet voldeed aan de basale veiligheidseisen. De wanden en vloeren van het pand hadden geen voldoende brandwerende eigenschappen, waardoor de rook zich snel verspreidde. Dit had gevolgen voor de evacuatie van de bewoners. In het geval van Idsart was het mogelijk dat hij niet snel genoeg kon ontsnappen, waardoor hij door rookvergiftiging om het leven kwam. Het is daarom van cruciaal belang dat zowel eigenaren als huurders van oudere gebouwen rekening houden met de brandveiligheid van hun woning.

In het rapport van de Inspectie Veiligheid en Justitie wordt opmerkzaam gemaakt dat in sommige appartementen en studentenhuizen de brandveiligheid niet voldoende is geregeld. Dit kan leiden tot ernstige gevolgen, zoals in het geval van de brand op de Kelders. De inspectie stelde vast dat er bijvoorbeeld geen voldoende brandwerende scheidingsconstructies waren, wat de verspreiding van de rook en het vuur verergert. Ook werden er geen rookmelders op de juiste manier geplaatst, wat de waarschuwing voor bewoners vertraging opleverde.

De rol van rookmelders en evacuatieplannen

Rookmelders spelen een cruciale rol in het waarschuwen van bewoners bij brand. In de bronnen is duidelijk te zien dat veel huurders en eigenaren van studentenwoningen de noodzaak van rookmelders onderschatten. Volgens een onderzoek van de inspectiedienst Veiligheid en Justitie is er in gebouwen met winkel onder en woning boven, amper aan brandpreventie gedaan. Dit betekent dat veel huurders geen rookmelders hebben, of ze zijn zelfs weggehaald of afgeplakt. Dit is een grote risicofactor, omdat rookmelders in staat zijn om bewoners vroegtijdig te waarschuwen.

In het geval van de brand op de Kelders was het mogelijk dat de rookmelders niet werkten of niet op de juiste plek waren geplaatst. Dit zou kunnen bijdragen aan het feit dat Idsart niet op tijd kon ontsnappen. Daarnaast is er sprake van een gebrek aan duidelijke evacuatieplannen in veel studentenwoningen. Sommige bewoners weten niet waar de vluchtroutes zijn, of ze zijn niet goed aangegeven. In veel gevallen is er geen overleg tussen de huurder en de eigenaar over de veiligheid in het pand.

Aansprakelijkheid en rechtsgeschillen

De familie van Idsart, Theo en Ymkje, zochten na de brand naar rechtshulp. Ze stelden vast dat de eigenaar van het pand, Wyb Feddema, mogelijk nalatig was geweest in het onderhoud van het pand en had moeten zorgen dat er ontsnappingsroutes waren. In het kader van een artikel-12 procedure stelden ze een juridische aanspraak in, waarbij het Openbaar Ministerie (OM) niet had vervolgd, maar de familie hiervan overtuigd raakte. In 2016 besloot het gerechtshof om Feddema alsnog strafrechtelijk te vervolgen, aangezien er sprake was van een onvoldoende brandveiligheid in het pand. De rechtszaak vond plaats in 2017, en het OM eiste een voorwaardelijke celstraf van drie maanden. De zaak was uniek, omdat het voor het eerst ging om een aansprakelijkheid voor het overlijden van een persoon door rookvergiftiging, in plaats van door de brand zelf.

Deze zaak illustreert het belang van een duidelijke aansprakelijkheid bij brand. De familie van Idsart wilde dat eigenaren van studentenhuizen verplicht worden om een brandveiligheidscertificaat te halen. Dit zou ervoor zorgen dat de brandveiligheid van het pand wordt gekeurd en dat de huurder goed is voorzien in veiligheidsmetingen.

Brandveiligheid in studentenwoningen

Studentenwoningen zijn vaak kwetsbaarder voor brand, vooral als ze zich in oudere gebouwen bevinden. Volgens bronnen is er in veel studentenhuizen weinig aandacht voor brandveiligheid, en lopen de studenten zich daar vaak niet van bewust. In veel gevallen is de aandacht voor brandveiligheid bij studenten en eigenaren afgenomen. De inspectie Veiligheid en Justitie stelde vast dat veel studenten niet weten wat de vluchtroute is en geen rookmelders hebben. Dit kan leiden tot ernstige gevolgen, zoals in het geval van de brand op de Kelders.

De gemeente Leeuwarden heeft inmiddels maatregelen genomen om de brandveiligheid in studentenwoningen te verbeteren. Ze controleren jaarlijks dertig panden, waarin wordt gekeken of de brandveiligheid voldoet aan de eisen. Ook worden er informatieavonden georganiseerd, waarin de aandacht voor brandveiligheid wordt opgewekt. De brandweer en andere hulpdiensten werken hierbij met de gemeente samen, om ervoor te zorgen dat de studenten op de hoogte zijn van de veiligheidsmaatregelen.

Conclusie

De brand op de Kelders in Leeuwarden had ernstige gevolgen voor een student, Idsart Otte, en heeft geleid tot belangrijke lessen inzake brandveiligheid in woningen. Het is duidelijk geworden dat oude gebouwen vaak niet voldoen aan de huidige veiligheidseisen. De rol van rookmelders en evacuatieplannen is cruciaal om bewoners te waarschuwen bij brand. Bovendien is er sprake van een gebrek aan aandacht voor brandveiligheid bij studenten en eigenaren van panden. De familie van Idsart heeft zich opgelegd voor een betere veiligheid in studentenwoningen, en heeft een artikel-12 procedure ingezet om het recht te laten spreken. De gemeente en andere instanties hebben sindsdien maatregelen genomen om de brandveiligheid in studentenwoningen te verbeteren.

Bronnen

brand