Deventer Gemeentehuis: Geschiedenis, bouw en kelderplattegrond

Published by Redactie on juli 7, 2025 | Category kelder

Deventer is een stad met een rijke historie en een rijke architectuur, waarin het gemeentehuis een belangrijk onderdeel vormt. Het gebouw, gelegen op de hoek van het Grote Kerkhof en de Polstraat, heeft een complexe geschiedenis en een unieke bouwvorm. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis, de architectuur en het kelderplattegrond van het gemeentehuis, gebaseerd op de gegevens uit de bronnen.

Geschiedenis van het gemeentehuis

Het gemeentehuis in Deventer is een van de oudste en belangrijkste gebouwen van de stad. Het is in zijn huidige vorm ontstaan door de vereniging van het eigenlijke stadhuis aan het Grote Kerkhof met het Wanthuis langs de Polstraat. Het gebouw heeft meerdere verbouwingen en uitbreidingen ondergaan, waardoor het een complexe bouwvorm heeft gekregen. De geschiedenis van het gebouw reikt terug tot de 13e eeuw, met de oudste restanten van een tufstenen zijmuur die in de kelder onder het wanthuis zijn gevonden.

In de 16e eeuw begon het gebouw aan een nieuwe fase, waarin het als bestuurspand fungeerde. In de 19e eeuw werd het gebouw opnieuw aangepast, met als doel het te laten dienen als een centraal gebouw voor de stad. Het gemeentehuis heeft in de loop der jaren meerdere functies vervuld, waaronder als rechtszaal, als bewaarder van de stad en als vergaderzaal voor de raad van burgemeesters.

Architectuur en bouwstijl

Het gemeentehuis in Deventer is een voorbeeld van de middeleeuwse en 18e-eeuwse bouwstijl. De voorgevel is gericht naar het Grote Kerkhof en heeft een klassieke vormgeving met een rechthoekig blok en een schilddak met schoorstenen. De vensters van de bel-étage hebben togen, die aan de ene zijde anders zijn gevormd dan aan de overkant. De zandstenen vensterkruisen dateren van een restauratie in het begin van de 20e eeuw. De vensters van de verdieping zijn naderhand, in de 18e of 19e eeuw, vergroot.

De gevel tegenover de raadzaal heeft een zandstenen plint, terwijl de muren van baksteen met banden, kordon en blokken van zandsteen zijn opgebouwd. De kelders onder het gebouw zijn voorzien van tongewelven. De kelders onder het blok van het oude stadhuis en die onder het voorstuk van het Wanthuis zijn slechts bereikbaar door middel van een kelder in de n-w hoek van het Landshuis en een overwelfde gang die onder de gang tussen Landshuis en Stadhuis leidt.

Kelderplattegrond

Het kelderplattegrond van het gemeentehuis in Deventer is van groot belang voor het begrijpen van de bouw en de geschiedenis van het gebouw. De kelders zijn onderverdeeld in meerdere delen, waaronder een gedeelte dat ooit als opslagruimte diende en een gedeelte dat gebruikt werd voor het verblijf van de stadswachten. De kelders zijn voorzien van tongewelven, wat aangeeft dat ze in de 13e eeuw zijn aangelegd.

De kelders onder het blok van het oude stadhuis en die onder het voorstuk van het Wanthuis zijn slechts bereikbaar door middel van een kelder in de n-w hoek van het Landshuis en een overwelfde gang die onder de gang tussen Landshuis en Stadhuis leidt. Dit wijst erop dat de kelders ooit een belangrijk onderdeel vormden van het stadswachtensysteem.

Samenlevings- en stedenbouwkundige betekenis

Het gemeentehuis in Deventer is niet alleen een architectonisch belangrijk gebouw, maar ook van groot stedenbouwkundig en cultuurhistorisch belang. Het ligt in het centrum van de stad en is een van de beeldbepalende gebouwen in Deventer. Het gebouw heeft bijgedragen aan de vorming van de stad en heeft meerdere malen dienst gedaan als vergaderzaal voor de raad van burgemeesters.

De kelderplattegrond van het gebouw geeft ook een blik op de historische ontwikkeling van de stad. De kelders zijn een overblijfsel van de oorspronkelijke stadsmuur en zijn een belangrijk deel van de archeologische vondsten in de stad. De kelders zijn dus niet alleen een bouwkundig belangrijk onderdeel, maar ook een historisch en cultuurhistorisch belangrijk onderdeel van Deventer.

Conclusie

Het gemeentehuis in Deventer is een van de oudste en belangrijkste gebouwen van de stad. Het is een voorbeeld van de middeleeuwse en 18e-eeuwse bouwstijl en heeft meerdere verbouwingen ondergaan. De kelderplattegrond is van groot belang voor het begrijpen van de geschiedenis van het gebouw. Het gebouw is ook van groot stedenbouwkundig en cultuurhistorisch belang en heeft bijgedragen aan de vorming van de stad.