Geschiedenis van de archiefvorming en de rol van armenjagers in de 18e eeuw

Published by Redactie on juli 8, 2025 | Category kelder

De geschiedenis van het Algemeen Rijksarchief is een unieke blik op de ontwikkeling van archiefbeheer in Nederland. De archiefvorming begon in 1802 met de benoeming van Hendrik van Wijn tot archivarius der Bataafsche Republiek, wat leidde tot de opbouw van het eerste officiële archief. De rol van armenjagers, zoals het geslacht Magré, speelde een belangrijke rol in de maatschappelijke structuur van die tijd. Deze archiefdocumenten bieden inzicht in de historische context en de uitstraling van de maatschappelijke verantwoordelijkheden van die tijd.

Geschiedenis van de archiefvormer

De archiefvorming begon in 1802, toen het Algemeen Rijksarchief werd opgericht. De benoeming van Hendrik van Wijn tot archivarius der Bataafsche Republiek, zoals vermeld in de bronnen, markeerde het begin van een nieuw era in het archiefbeheer. Vanaf 1806 werd de functie verder uitgebreid en kreeg hij het beheer over enkele oude archieven. In 1812 werden Van Wijn en zijn assistenten van hun functie ontheven, maar in 1814 werden zij weer in hun functie hersteld, als ’s lands archivaris. Tot 1815 sprak men niet van de instelling, maar van de functionaris. Eerst na 1815 wordt de dienst als zodanig genoemd.

De archiefvorming vond plaats in verschillende fasen. In 1802 werd Van Wijn benoemd tot archivarius van het Departement Holland. In 1812 werd hij ontheven van zijn functie, maar in 1814 werd hij weer benoemd tot ’s lands archivaris. De naam van de instelling veranderde pas in 1912 in Algemeen Rijksarchief. De historische context van deze veranderingen is belangrijk om te begrijpen hoe het archief zich ontwikkelde in de loop der jaren.

De rol van armenjagers in de 18e eeuw

De aanstelling van armenjagers vindt zijn oorsprong in de toenemende bedelarij en landloperij aan het einde van de 17e eeuw. De overlast werd zo groot dat de kerspels langs de Vecht in de nabijheid van de Duitse grens en die met het Landschap Drenthe overgingen tot de aanstelling van armenjagers. Op 17 januari 1700 stelt het bestuur van het Kerspel Dalfsen een Instructie voor de twee aangestelde armenjagers op. Deze naam, die in deze tijd niet sympathiek aandoet, heeft een historische betekenis. De armenjagers hadden het moeilijk met de sociale omstandigheden van hun tijd, maar ze speelden een cruciale rol in het beheer van de armen en landloperij.

Het hier bedoelde geslacht Magré heeft vermoedelijk niet langer dan een eeuw in Overijssel bestaan. De stamreeks hiervan is als volgt: Willem Willems Magré, armenjager te Rheeze in het Ambt Hardenberg, begraven Heemse 5 mei 1757, trouwt Annigje (Anne) Martens, begraven Heemse 17 juli 1764. Kinderen van dit echtpaar zijn: Willem, Marten Willems Magré, armenjager, enz. Deze familie heeft een historische betekenis, aangezien ze deel uitmaakt van de maatschappelijke structuur van die tijd.

De betekenis van de archieven

De archieven die zijn gecatalogiseerd in het Algemeen Rijksarchief, zoals vermeld in de bronnen, bevatten documenten betreffende de verwerving, toegankelijkheid en vervreemding van archieven, verstrekking van informatie uit de beheerde archieven, uitlening van archiefbescheiden, advisering over vernietiging van archieven en organisatie en personeel van het Algemeen Rijksarchief. Deze archieven zijn van groot belang voor de historische en culturele context van Nederland.

De archiefinventarisatie begon in 1802 en liep door tot 1966. Het archief bevat documenten die betrekking hebben op de historische ontwikkeling van het archiefbeheer in Nederland. De archiefinventarisatie bevat ook informatie over de rol van armenjagers in de 18e eeuw, zoals vermeld in de bronnen. De archieven zijn een waardevolle bron voor historici en archivarissen.

De rol van de armenjager in de maatschappij

De armenjager had een belangrijke rol in de maatschappij van de 18e eeuw. Ze hadden het moeilijk met de sociale omstandigheden van hun tijd, maar ze speelden een cruciale rol in het beheer van de armen en landloperij. De armenjagers werden aangesteld om de overlast van bedelarij en landloperij te beheren. Ze hadden de verantwoordelijkheid om de armen te ondersteunen en hun situatie te verbeteren.

De armenjagers werden aangesteld in verschillende delen van Nederland, zoals in Overijssel, waar het geslacht Magré actief was. Deze armenjagers hadden een specifieke functie en werden aangesteld door de overheid om de maatschappelijke problemen te beheersen. De armenjagers speelden een belangrijke rol in de maatschappelijke structuur van die tijd.

Conclusie

De geschiedenis van het Algemeen Rijksarchief en de rol van armenjagers in de 18e eeuw zijn belangrijke onderdelen van de Nederlandse geschiedenis. De archieven die zijn gecatalogiseerd, bieden inzicht in de historische context en de uitstraling van de maatschappelijke verantwoordelijkheden van die tijd. De armenjagers speelden een cruciale rol in het beheer van de armen en landloperij, en hun rol is van groot belang voor het begrijpen van de maatschappelijke structuur van die tijd.