Aansprakelijkheid van de gemeente voor schade door riolering

Published by Redactie on juli 2, 2025 | Category riolering

Inleiding

In het kader van de aansprakelijkheid van gemeenten voor schade door riolering, worden verschillende juridische regels en verantwoordelijkheden besproken. De centrale vraag luidt: is de gemeente aansprakelijk voor schade veroorzaakt door verstoppingen in het riolensysteem? De onderzoekingen en uitspraken van verschillende rechters geven inzicht in de toepasbaarheid van bepaalde wettelijke bepalingen, zoals artikel 6:174 BW en artikel 5:38 BW. Bovendien wordt de vraag besproken of de gemeente verantwoordelijk is voor het onderhouden van de riolering en de aansprakelijkheid van de opstelbeheerder. In dit artikel worden de belangrijkste rechtsgevolgen en aansprakelijkheidsvragen op een overzichtelijke manier uitgelegd.

Aansprakelijkheid op grond van artikel 6:174 BW

Artikel 6:174 BW van het Burgerlijk Wetboek (BW) bepaalt dat de bezitter van een opstal risicoaansprakelijk is voor schade die ontstaat door een gebrek aan het opstal. Een opstal wordt gedefinieerd als een gebouw of een werktuig dat duurzaam met de grond is verenigd. Hieronder vallen ook bestanddelen van een gebouw, zoals een lift, riool, dakgoot en regenpijp. Ook een waterstaatswerk, zoals een dijk, en het ondergrondse leidingennet worden als opstal aangemerkt.

De aansprakelijkheid op grond van artikel 6:174 BW is geen schuldaansprakelijkheid, maar een risicoaansprakelijkheid. Dit betekent dat de aansprakelijkheid niet gebaseerd is op schuld of verwijtbaarheid, maar op het feit dat iemand een bepaalde hoedanigheid bezit. De bezitter van een opstal is dus aansprakelijk als het opstal niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen.

In de praktijk is het belangrijk om te bepalen of de opstal gebrekkig is. Een opstal is gebrekkig als het niet voldoet aan de eisen die men in de gegeven omstandigheden mag stellen. Dit wordt beoordeeld op basis van de omstandigheden van het geval. Bijvoorbeeld, bij een openbaar gebouw is er meer kans op een gebrekkige toestand dan bij een niet-openbaar gebouw.

De rol van de gemeente bij de riolering

De gemeente heeft een zorgplicht met betrekking tot het waterbeheer, zoals bepaald in artikel 3.5 van de Waterwet. Deze zorgplicht omvat het aanbieden van een voorziening waarin het hemelwater kan worden geloosd. De manier waarop de gemeente dit doet, is niet voorgeschreven, maar het dient wel doelmatig te gebeuren. De rechter heeft aangegeven dat de gemeente voldoet aan de inspanningsverplichting als de neerslagwaarden hoger zijn dan bij een standaard bui en de regenval heviger is dan waarvoor het rioolstelsel is ontworpen.

De gemeente is echter niet verplicht om overstromingen te voorkomen onder alle omstandigheden. Zelfs wanneer een duiker geheel verstopt is, kan de gemeente alsnog voldaan aan haar zorgplicht. De beoordeling van de aansprakelijkheid hangt dus af van de concrete situatie en de omstandigheden van het geval.

De betekenis van artikel 5:38 BW

Artikel 5:38 BW bepaalt dat lager gelegen erven het water moeten ontvangen dat van hoger gelegen erven afloopt. Dit is van belang bij het bepalen van de aansprakelijkheid van de gemeente voor schade veroorzaakt door wateroverlast via openbare riolering. De rechtbank heeft in een uitspraak aangegeven dat de gemeente niet aansprakelijk is voor het gewone water dat de openbare ruimte afloopt, maar wel verantwoordelijk is voor het rioolwater dat uit kolken en putten is opgekomen.

Deze uitspraak toont aan dat de gemeente verantwoordelijk is voor het voorkomen van rioolwater dat uit kolken en putten is opgekomen, maar niet verantwoordelijk is voor het gewone water dat de openbare ruimte afloopt. Dit betekent dat de gemeente niet automatisch aansprakelijk is voor alle vormen van wateroverlast, maar dat er wel rekening moet worden gehouden met de specifieke omstandigheden van het geval.

Aansprakelijkheid van de opstelbeheerder

De opstelbeheerder is aansprakelijk voor de gevolgschade op grond van artikel 6:174 BW, mits het riool als opstal wordt aangemerkt. Dit geldt ook als de verstoppingen in het riool zijn veroorzaakt door gebruikers van het riool, zoals een vetophoping door lozingen vanuit een bedrijfspand of restaurant.

In zo’n geval is de aansprakelijkheid echter niet op grond van artikel 6:174 BW, maar op grond van artikel 6:162 BW. Dit betekent dat de opstelbeheerder pas aansprakelijk is als er sprake is van schuld aan het ontstaan van het gebrek. Dit is een belangrijk verschil met de risicoaansprakelijkheid van artikel 6:174 BW, waarbij de aansprakelijkheid niet afhangt van de schuld van de beheerder.

Beperkte financiële middelen en beleidsvrijheid

De gemeente heeft beperkte financiële middelen en heeft beleidsvrijheid bij het bepalen van prioriteiten. Dit betekent dat de verwachtingen aan het opstal kunnen variëren, afhankelijk van de beschikbare middelen. De rechter heeft aangegeven dat de gemeente in de gegeven omstandigheden geen verplichting heeft om de waterafvoer onder alle omstandigheden te waarborgen.

In de praktijk betekent dit dat de gemeente niet verplicht is om elke verstopping in het riolensysteem op te lossen. De aansprakelijkheid hangt dus af van de omstandigheden van het geval en de toepasbaarheid van de wettelijke bepalingen.

Conclusie

De aansprakelijkheid van de gemeente voor schade door riolering hangt af van verschillende factoren, waaronder de toepasbaarheid van artikel 6:174 BW en artikel 5:38 BW. De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhouden van het riolensysteem en het voorkomen van rioolwater dat uit kolken en putten is opgekomen. De aansprakelijkheid van de opstelbeheerder hangt af van de omstandigheden van het geval en de toepasbaarheid van de wettelijke bepalingen. Bovendien speelt de beleidsvrijheid van de gemeente een rol in het bepalen van prioriteiten en het waarborgen van de waterafvoer.