Fundering en constructie van gemetselde kelders: een overzicht van technieken en aanpakken

Published by Redactie on juli 8, 2025 | Category kelder

De fundering van een gemetselde kelder speelt een cruciale rol in de stabiliteit en duurzaamheid van een bouwwerk. In vele gevallen is de keuze voor een gemetselde kelder afhankelijk van de bodemgesteldheid, het bouwjaar en de benodigde constructieve oplossingen. De bronnen die hier beschikbaar zijn, geven een overzicht van de verschillende technieken, materialen en mogelijke uitdagingen bij het aanbrengen of herstellen van dergelijke kelders. Hieronder wordt een uitgebreid overzicht gegeven van de bouwkundige aspecten, de technieken voor het aanbrengen van een gemetselde kelder en de mogelijke risico’s en oplossingen.

Bouwkundige technieken voor gemetselde kelders

Een gemetselde kelder is een veelgebruikte constructie, met name in oudere huizen. In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat de muren van dergelijke kelders meestal gemaakt zijn uit bakstenen, die op de funderingssleuven of op de funderingsplaat in gewapend beton rusten. De fundering van een gemetselde kelder is daarom vaak gecombineerd met een betonnen funderingsplaat, wat de sterkte en stabiliteit van de constructie versterkt.

Er zijn twee hoofdtypen kelders: de gemetselde kelder en de gebetonneerde kelder. Bij de gemetselde kelder wordt gebruikgemaakt van bakstenen, terwijl de gebetonneerde kelder direct in de grond wordt gegoten. Deze laatste techniek wordt vaak toegepast bij grotere projecten, waarin meer werkzaamheden nodig zijn, maar ook effectiever is tegen vocht.

Fundering op staal: een veelvoorkomende keuze

De bronnen tonen aan dat een fundering op staal vaak wordt gebruikt bij het bouwen van kelders. Dit type fundering bestaat uit stroken van beton op zand. Bij het verdiepen van een kelder met een dergelijke fundering wordt er tussen de betonnen stroken gegraven. Het graven naar beneden is echter niet mogelijk, omdat het zand dan onder de stroken verdwijnt. Dit betekent dat de fundering op staal beperkt is in de diepte en de constructie moet worden aangepast aan de bestaande grondlagen.

Een fundering op palen wordt vaak gebruikt wanneer de draagkrachtige grond diep ligt. Deze constructie bestaat uit een verbindingsbalk op palen, die de belasting van het gebouw overbrengt op de draagkrachtige grondlagen. Dit type fundering is geschikt voor grotere gebouwen en biedt een betere stabiliteit in gevallen waarin de grond niet sterk genoeg is.

Problemen met gemetselde kelders

Een van de belangrijkste problemen met gemetselde kelders is het ontstaan van trekspanningen in het metselwerk door de grond- en waterdruk. Deze trekspanningen kunnen leiden tot scheuren en verzwakking van de muren, waardoor de structuur van de kelder kwetsbaarder wordt. Daarnaast is het gebruik van goede isolatie en drainage essentieel om vochtproblemen te voorkomen.

De diepte van een gemetselde kelder is beperkt. In veel gevallen wordt de constructie beïnvloed door de grondwaterstand. Bij een hoge grondwaterstand kan de kelder drijven, waardoor er extra maatregelen nodig zijn om de kelder op zijn plek te houden. Ook kan het opvullen van de bouwput met water leiden tot problemen, waardoor er bronbemaling nodig is.

Oplossingen voor vochtproblemen

Vocht kan een groot probleem vormen in gemetselde kelders. De bronnen tonen aan dat het opwekken van vocht in dergelijke constructies gevaarlijk kan zijn. Het kan leiden tot lafheid in het metselwerk, wat weer scheuren en verzwakking van de muren veroorzaakt. Daarom is het van belang om professionele behandelingen toe te passen om het vochtgehalte te beheersen.

Een mogelijke oplossing is het aanbrengen van isolatie aan de buitenzijde van de kelderwanden. Hierbij moet rekening worden gehouden met vochtbelasting, gronddruk en eventuele aantasting door ongedierte of zuren. Een verkeerde keuze van materialen kan leiden tot natte isolatie of inwendige condensatie door damptransport. Daarnaast is het belangrijk om de vochthuishouding van de constructie constant in de gaten te houden.

Constructieve aanpassingen bij verdiepingen

Bij het verdiepen van een kelder is het belangrijk om de fundering van het huis te onderzoeken om te bepalen of een verdieping mogelijk is. Bijvoorbeeld, bij het verdiepen van een kruipruimte of souterrain wordt eerst de oude vloer gesloopt. Vervolgens wordt de grond uitgezogen of uitgegraven tot de gewenste diepte. Afhankelijk van de lengte van de bestaande fundering wordt er een nieuwe waterdichte vloer aangebracht of een waterdichte betonnen bakconstructie. In geval van een fundering op staal wordt deze verlengd door de zandgrond onderaan met een speciaal waterglas-hardermengsel te versterken.

Materialen en constructieve aanpassingen

Bij het aanbrengen van een gemetselde kelder worden er verschillende materialen gebruikt. De muren worden meestal gemaakt uit bakstenen, terwijl de vloeren uit beton bestaan. De kelder kan worden uitgebreid door de lagen te verwijderen en de ruimte te verdiepen. Hierbij wordt rekening gehouden met de stabiliteit van de constructie, zodat er geen verzakking optreedt.

Bij het opnieuw opbouwen van een kelder is het belangrijk om rekening te houden met de bestaande fundering. Bijvoorbeeld, bij een fundering op staal kan de lengte van de fundering bepalend zijn voor de stahoogte in de kelder. Als de lengte niet voldoende is, wordt deze verlengd door de zandgrond onderaan met een speciaal mengsel te versterken.

Samenvatting

Een gemetselde kelder is een veelgebruikte constructie in oude woningen, maar vereist wel aandacht voor de fundering en de grondgesteldheid. De fundering op staal en de fundering op palen zijn twee veelvoorkomende technieken, die elk hun eigen voordelen en nadelen hebben. Bij het aanbrengen van een gemetselde kelder is het belangrijk om rekening te houden met de grondwaterstand en de mogelijke vochtproblemen. Bijkomende maatregelen, zoals isolatie en drainage, kunnen helpen om de levensduur van de kelder te verlengen. Bij verdiepingen en uitbreidingen moet rekening worden gehouden met de stabiliteit van de constructie en de mogelijkheid om de fundering aan te passen aan de nieuwe behoeften.