Gewicht en opdrijven van een kelder: technische overwegingen en oplossingen

Published by Redactie on juli 8, 2025 | Category kelder

Bij het bouwen van een kelder onder grondwaterpeil is het belangrijk om rekening te houden met het opdrijven van het gebouw. Dit verschijnsel kan optreden wanneer de opwaartse kracht van het grondwater groter is dan het gewicht van het gebouw. In dit artikel worden de technische overwegingen en mogelijke oplossingen besproken, gebaseerd op de beschikbare informatie.

Inleiding

De opbouw van een kelder onder grondwaterpeil vereist een zorgvuldige berekening van het evenwicht tussen het gewicht van het gebouw en de opwaartse kracht van het grondwater. In de praktijk wordt hier vaak een opdrijfberekening uitgevoerd, waarbij wordt gekeken of het gebouw voldoende gewicht heeft om op te drijven. In sommige gevallen is het nodig om aanvullende maatregelen te nemen, zoals het verhogen van het gewicht van de constructie of het aanbrengen van trekpalen.

Technische overwegingen bij opdrijven

Berekening van het gewicht van de keldervloer

In een voorbeeld wordt aangegeven dat het gewicht van de keldervloer wordt berekend als volgt:

Eigen gewicht keldervloer: 10 m x 20 m x 0,4 m x 25 kN/m³ = 2.000 kN
Eigen gewicht kelderwanden: (2 x 10 m + 2 x 20 m) x 4 m x 0,3 m x 25 kN/m³ = 1.800 kN
Bovenbelasting blijvend: 2 x 20 m x 40 kN/m + 2 x 10 m x 20 kN/m = 2.000 kN

Deze waarden worden gebruikt om het totale gewicht van de constructie te bepalen. Vervolgens wordt de opwaartse kracht van het grondwater berekend, die in dit voorbeeld 5.800 kN bedraagt. Het evenwicht blijkt niet voldoende te zijn, wat betekent dat de kelder mogelijk zal opdrijven.

Invloed van grondwaterstand

De grondwaterstand speelt een cruciale rol bij de berekening van het opdrijven. In het voorbeeld wordt aangegeven dat de grondwaterstand tijdens de bouwfase op mv -1,8 m ligt, terwijl de hoogste grondwaterstand tijdens de gebruiksfase op mv -1,5 m ligt. De invloed van deze verschillen op het evenwicht wordt hierin niet verder uitgelegd.

Mogelijke oplossingen bij onvoldoende evenwicht

Verhogen van het gewicht van de constructie

Een mogelijke oplossing is het verhogen van het gewicht van de constructie. In het voorbeeld wordt aangegeven dat er 644 kN extra gewicht nodig is om het evenwicht te herstellen. Dit kan worden opgenomen in de vloer, wat leidt tot een extra vloerdikte van 130 mm. Hierdoor wordt het gewicht van de constructie verhoogd, waardoor het evenwicht wordt hersteld.

Toepassen van zwaar beton

In plaats van normaal beton kan ook zwaar beton worden toegepast. Dit levert geen extra opwaartse kracht op, maar kan wel een betere oplossing zijn om het gewicht van de constructie te vergroten. In het voorbeeld wordt aangegeven dat de benodigde volumieke massa van zwaar beton in de keldervloer 33,1 kN/m³ bedraagt.

Aanbrengen van oren

Een andere oplossing is het aanbrengen van oren aan de keldervloer. Hierdoor kan extra grond worden meegenomen als neerwaartse belasting. In het voorbeeld wordt aangegeven dat er ongeveer 72 m³ grond nodig is om het evenwicht te herstellen.

Toepassen van trekpalen

In gevallen waarin de verschillen tussen opwaartse en neerwaartse belasting groot zijn, is het aan te raden om trekpalen toe te passen. Dit is een duurdere oplossing, maar kan in sommige gevallen de enige manier zijn om het evenwicht te herstellen.

Toepassing in de praktijk

Bouwfasering en maatregelen

Tijdens de bouwfase is het belangrijk om de grondwaterstand tijdelijk te verlagen. Na het uitharden van het beton is het wenselijk om de maatregelen om de grondwaterstand te verlagen zo snel mogelijk weer te beëindigen. Dit kan bijvoorbeeld door een bouwkuip te gebruiken.

Belangrijke overwegingen bij opdrijfberekening

Bij het uitvoeren van een opdrijfberekening is het belangrijk om rekening te houden met de verschillende factoren die het evenwicht kunnen beïnvloeden. Hierbij moet worden gekeken naar de grondwaterstand, de belastingen en de constructie. In sommige gevallen is het nodig om zowel met een bovengrens als ondergrens van de grondwaterbelastingen te rekenen.

Conclusie

Het opdrijven van een kelder onder grondwaterpeil is een complexe technische situatie waarbij het evenwicht tussen het gewicht van het gebouw en de opwaartse kracht van het grondwater cruciaal is. In de praktijk worden hierbij verschillende maatregelen genomen, zoals het verhogen van het gewicht van de constructie, het aanbrengen van oren of het toepassen van trekpalen. Het is belangrijk om rekening te houden met de grondwaterstand en de belastingen om het evenwicht te herstellen en het opdrijven te voorkomen.