Gewicht en stabiliteit van kelders: technische aspecten en oplossingen

Published by Redactie on juli 8, 2025 | Category kelder

In de bouw van kelders is het gewicht van het gebouw en de constructie van cruciaal belang om te zorgen voor stabiliteit en voorkomen van opdrijven. De berekening van het gewicht, de belastingen en de grondwaterstand spelen een rol in de veiligheid van de kelder. In dit artikel wordt het gewicht van kelders en de technische maatregelen die worden genomen om opdrijven te voorkomen, uitgebreid besproken op basis van de beschikbare bronnen.

Belastingen en opdrijven

Bij het bouwen van een kelder onder grondwaterpeil moet worden gekeken naar het statische evenwicht van de constructie. Het gewicht van de kelder moet voldoen aan de benodigde belastingen om opdrijven te voorkomen. In de bronnen wordt aangegeven dat het evenwicht van de kelder wordt getoetst op basis van verschillende belastingen, waaronder het eigen gewicht van de vloer, de wanden en de bovenbouw. Ook de opwaartse belasting van het grondwater speelt een rol in de berekening.

In een voorbeeld wordt aangegeven dat het eigen gewicht van de kelderwanden 1800 kN bedraagt, het eigen gewicht van de vloer 2000 kN, en de blijvende belasting van de bovenbouw 2000 kN. Het opwaartse gewicht van het grondwater is 5800 kN. Het evenwicht is hier niet voldoende, waardoor maatregelen nodig zijn om te voorkomen dat de kelder opdrijft.

Oplossingen tegen opdrijven

Er zijn meerdere manieren om opdrijven te voorkomen, zoals het toepassen van trekpalen, het toepassen van een dikkere betonvloer of het gebruik van grotere oren. In de bronnen wordt aangegeven dat het toepassen van een dikkere vloer minder effectief is dan andere methoden, omdat het het gewicht van de constructie vergroot, maar tegelijkertijd ook de opwaartse kracht verhoogt. Als alternatief kan er ook tijdelijk worden geloold of ballasten worden gebruikt om het gewicht te verhogen.

In een voorbeeld wordt aangegeven dat het extra gewicht dat nodig is om het evenwicht te bereiken, 644 kN bedraagt. Dit gewicht kan worden opgenomen in de vloer, waardoor de vloerdikte wordt vergroot. In dit geval wordt de vloerdikte 0,13 m groter, wat leidt tot een totale dikte van 530 mm. Hierdoor neemt de waterdruk ook toe, waardoor de kelder nog steeds opdrijft als er geen aanvullende maatregelen worden genomen.

Constructieve aspecten van kelders

De constructie van kelders is afhankelijk van de omstandigheden van het project. Bij funderingsherstel worden de nieuwe palen met het nieuwe betonnen fundament geplaatst. Dit gebeurt trillingsvrij, waardoor de kans op schade tot het absolute minimum wordt beperkt. Bij nieuwbouw wordt de fundering met heien uitgevoerd.

De afmetingen van de kelder, de wanddikte en de vloerdikte spelen een rol in de constructie. In een voorbeeld wordt aangegeven dat de kelder 10 x 20 m is, de wanddikte 300 mm bedraagt en de vloerdikte 400 mm. De belastingen op de wanden worden bepaald door de blijvende en gebruiksbelasting. Ook de grondwaterstand speelt een rol in de berekening van de belastingen.

Isolatie en gebruik van kelders

De mate van isolatie van een kelder is afhankelijk van het gewenste gebruik. Een niet-geïsoleerde kelder heeft een groter risico op condensproblemen. Voor een prettig kelderklimaat, zoals een werkruimte, opslagruimte of een techniekruimte, dient de kelder vaak verwarmd en goed geïsoleerd te worden. Isolatie aan de buitenkant van de kelder zorgt ervoor dat de wanden de koude niet doorlaten.

Bij het gebruik als wijnkelder of proviandkelder is isolatie aan de buitenkant in principe niet nodig. De temperatuur van het grondwater is vrij constant en gunstig voor de opslag van voedsel en wijn. Bij het bouwen van een kelder is een bouwvergunning nodig, die wordt aangevraagd bij de gemeente. De constructieve eisen worden getoetst door de gemeente en verzekeringsinstanties.

Technische aspecten van kelders

Bij het bouwen van een kelder moet rekening worden gehouden met de technische aspecten, waaronder de fundering, de constructie en het gebruik van materialen. De keuze van het type fundering is afhankelijk van de omstandigheden van het project. Bij het bouwen van een kelder wordt vaak een bouwkuip gemaakt, waarin de grondwaterstand tijdelijk wordt verlaagd. Na het uitharden van het beton wordt de maatregel om de grondwaterstand te verlagen zo snel mogelijk weer beëindigd.

De afzinkkelder kan op verschillende manieren worden gebouwd, waaronder met een prefab kelder of met een gestorte kelder. Bij een gestorte kelder blijven centerpengaten en aftekening van de bekisting zichtbaar, terwijl de prefab kelder glad en homogeen is. De afzinkkelder kan worden geplaatst na vooronderzoeken, waaronder hydrologisch onderzoek en bodemonderzoek.

Conclusie

Bij het bouwen van kelders is het gewicht van het gebouw en de constructie van cruciaal belang om te zorgen voor stabiliteit en voorkomen van opdrijven. De berekening van het gewicht, de belastingen en de grondwaterstand spelen een rol in de veiligheid van de kelder. Er zijn meerdere oplossingen om opdrijven te voorkomen, waaronder het toepassen van trekpalen, het gebruik van een dikkere vloer of het toepassen van grotere oren. De constructie van kelders is afhankelijk van de omstandigheden van het project, en het gebruik van materialen en technieken speelt een rol in de uitvoering van de kelder.