Grafkelders: Een duurzame en functionele keuze voor een laatste rustplaats

Published by Redactie on juli 8, 2025 | Category kelder

Een grafkelder is een betonnen constructie die dienst doet als laatste rustplaats voor stoffelijke resten. De term grafkelder wordt vaak gebruikt voor een ondergrondse ruimte waarin een kist wordt geplaatst, vaak onder een grafmonument of grafsteen. De grafkelder is een alternatief voor het begraven van de kist in de volle grond en biedt zowel praktische voordelen als esthetische voordelen. In dit artikel zullen we nader ingaan op de bouw, functie, voordelen, en de geschiedenis van grafkelders.

Wat is een grafkelder?

Een grafkelder is een constructie van vier betonnen wanden en een deksel, waarin de kist wordt geplaatst. Het is een alternatief voor het begraven van de kist in de volle grond. De grafsteen of grafzerk wordt op de betonnen deksel geplaatst. Een grafkelder heeft ruimte voor één kist. Een tweepersoonsgrafkelder bestaat uit twee betonnen kelders naast elkaar. Voor deze grafkelders zijn er speciale grafmonumenten of tweepersoonsgrafmonumenten of familiegrafmonumenten op maat.

De term grafkelder wordt ook gebruikt voor een ondergrondse ruimte in een kerk, waarin overledenen worden geplaatst. Deze ruimte wordt vaak onder een grafsteen geplaatst. Een grafkelder is een duurzame en ethische keuze voor een laatste rustplaats. Het is een alternatief voor het begraven van de kist in de volle grond, wat betekent dat de stoffelijke resten minder gevoelig zijn voor invloeden van buitenaf.

Historische context van grafkelders

Grafkelders zijn al eeuwen een onderdeel van ons funerair landschap. Eerst vooral in kerken, maar na 1829 alleen nog buiten de kerken, op kerkhoven en op begraafplaatsen. In een grafkelder wordt een overledene niet begraven, maar bijgezet in een kist. Bij ruimtegebrek door een teveel aan kisten, worden stoffelijke resten uit oude kisten herkist in een bottenkistje zodat voor er langere tijd ruimte is.

Een grafkelder is een bouwkundige oplossing die onder de vloer of onder de grond ligt. Dat kan in de kerkvloer zijn, maar ook in een crypte, waar dan soms de kist in een tombe zichtbaar voor elke bezoeker wordt geplaatst. Maar er zijn ook cryptes met grafkelders. Een ruimte voor het bijzetten van overledenen boven de grond noemen we een mausoleum. Ook daarvan kennen we er heel wat in Nederland.

Soorten grafkelders

Er zijn verschillende soorten grafkelders, afhankelijk van de grootte en het aantal kisten dat erin kan worden geplaatst. De meest voorkomende zijn:

Enkele grafkelder: Deze heeft inwendige afmetingen van 224 x 82 x 62 cm en is bedoeld voor één kist.
Dubbele grafkelder: Deze heeft inwendige afmetingen van 224 x 82 x 125 cm en is bedoeld voor twee kisten. De dubbele grafkelder heeft ook nog 8 tussenplaten (7+1) om de grafkelder in 2 ruimtes op te delen.

De opening bovenaan van beide types grafkelders wordt afgedekt met 8 verplaatsbare betonnen dekselplaten. De dubbele grafkelder heeft ook nog 8 tussenplaten (7+1) om de grafkelder in 2 ruimtes op te delen.

Voordelen van een grafkelder

Een grafkelder biedt verschillende voordelen. Ten eerste is het een duurzame keuze voor een laatste rustplaats. De stoffelijke resten worden beschermd tegen invloeden van buitenaf. Ten tweede is het een functionele keuze, aangezien de kist in een afgesloten ruimte wordt geplaatst. Dit betekent dat de kist niet kan verzakken en de grafsteen niet kan veranderen. Ten derde is het een esthetische keuze, aangezien de grafsteen op de betonnen deksel wordt geplaatst.

Een grafkelder is ook een alternatief voor het begraven van de kist in de volle grond, wat betekent dat de stoffelijke resten minder gevoelig zijn voor invloeden van buitenaf. Daarnaast is het een praktische keuze, aangezien de kist in een afgesloten ruimte wordt geplaatst. Dit betekent dat de kist niet kan verzakken en de grafsteen niet kan veranderen.

Toepassing in de praktijk

In de praktijk wordt een grafkelder vaak gebruikt als een laatste rustplaats voor leden van vooraanstaande of rijke families. Koninklijke families beschikken dikwijls over een eigen grafkelder, zoals de leden van het Nederlandse Koninklijk Huis, die worden bijgezet in de grafkelder van het praalgraf van Willem van Oranje met de grafkelder van Oranje-Nassau in de Nieuwe Kerk te Delft. De Belgische koninklijke familie heeft een grafkelder in de kerk van Laken.

In de praktijk is het ook belangrijk om rekening te houden met het feit dat een grafkelder geen standaard graf is. Het is een constructie die speciaal is op maat gemaakt voor een bepaalde locatie. De keuze voor een grafkelder is een belangrijke beslissing die vaak samen met een uitvaartondernemer of monumentenspecialist wordt genomen. Factoren zoals de locatie, grootte, materiaal en kosten spelen hierbij een rol.

Kosten en onderhoud

De kosten van een grafkelder variëren afhankelijk van de grootte en het materiaal. Een enkele grafkelder kost ongeveer 2.000 euro en is binnen 24 uur te plaatsen. Grafkelders tot voor 9 personen zijn ook nog wel te koop. Een 'inloop-kelder' voor tientallen personen vergt maatwerk qua het vinden van een locatie en is kostbaar. Maar het is wel te doen.

Wat betreft het onderhoud van een grafkelder is het belangrijk om rekening te houden met het feit dat het een constructie is die speciaal is op maat gemaakt voor een bepaalde locatie. Het is belangrijk om rekening te houden met het feit dat het onderhoud op lange termijn nodig is. Het is dan ook zinloos om een grote kelder of een mausoleum aan te leggen, als er geen constructie is voor het beheer en onderhoud op lange termijn.

Conclusie

Een grafkelder is een duurzame en functionele keuze voor een laatste rustplaats. Het is een alternatief voor het begraven van de kist in de volle grond, wat betekent dat de stoffelijke resten minder gevoelig zijn voor invloeden van buitenaf. De grafkelder biedt zowel praktische voordelen als esthetische voordelen. Het is een alternatief voor het begraven van de kist in de volle grond, wat betekent dat de stoffelijke resten minder gevoelig zijn voor invloeden van buitenaf.

Bronnen

graaf