Hansje in de kelder: Een historisch en symbolisch geschenk voor aanstaande moeders

Published by Redactie on juli 8, 2025 | Category kelder

Inleiding

De term “Hansje in de kelder” verwijst naar een historisch en symbolisch geschenk dat in de 17e eeuw in Nederland vaak werd gegeven aan aanstaande moeders. Het is een zilveren drinkschaal, ook wel een tazza genoemd, die een geheime verrassing bevat. Op het midden van de bodem van de schaal bevindt zich een halve bol met een openbaar deksel, waarachter een beeldje van een kind verstopt zit. Als de schaal wordt gevuld met drank, dan komt het kindje tevoorschijn. Dit symboliseerde dat het kindje uit de moederschoot (de kelder) tevoorschijn komt. De term is ook in andere landen bekend, zoals Duits: Hansel im Keller, Engels: Jack in the cellar, en Deens: lille Hans I kjelderen.

Deze traditionele drinkschaal was niet alleen een praktisch voorwerp, maar ook een symbool van vreugde bij het verwachten van een kind. In de 17e eeuw was het een veelgebruikt geschenk dat aan aanstaande moeders werd gegeven, of door hen werd getoond aan bezoek om aan te geven dat er een kind op komst was. Het was een manier om de aanwezigheid van een kind aan te kondigen, maar ook om de moeder te vieren. In geval van een meisje, werd het niet “Hansje in de kelder” genoemd, maar “Maaike in het Schaaprijke” of “Maaike in de schaapskooi”. De termen kelder en schaapskooi verwijzen naar de baarmoeder van de vrouw.

Deze geschiedenis is terug te vinden in meerdere bronnen, waaronder collecties van Museum Boijmans van Beuningen, het Rijksmuseum, en het Zilvermuseum. De technieken, materialen, en symboliek van deze drinkschalen worden in de bronnen beschreven. Bovendien wordt in meerdere bronnen aangegeven dat deze voorwerpen zowel functioneel als symbolisch van waarde zijn, met name voor de geschiedenis van het binnenhuis en de maatschappelijke gewoonten van de 17e eeuw.

De geschiedenis van Hansje in de kelder

De oorsprong van het begrip “Hansje in de kelder” ligt in de 17e eeuw, toen het een veelgebruikt geschenk was dat werd gegeven aan aanstaande moeders. Het was een zilveren drinkschaal, ook wel een tazza genoemd, die een geheime verrassing bevatte. Op het midden van de bodem van de schaal bevindt zich een halve bol met een openbaar deksel, waarachter een beeldje van een kind verstopt zit. Als de schaal wordt gevuld met drank, dan komt het kindje tevoorschijn. Dit symboliseerde dat het kindje uit de moederschoot (de kelder) tevoorschijn komt.

De term “Hansje in de kelder” wordt ook in andere landen gebruikt, zoals Duits: Hansel im Keller, Engels: Jack in the cellar, en Deens: lille Hans I kjelderen. De symboliek van de kelder verwijst naar de baarmoeder, en het kindje dat tevoorschijn komt, naar het kind dat geboren wordt. In de 17e eeuw was het een veelgebruikt geschenk dat aan aanstaande moeders werd gegeven, of door hen werd getoond aan bezoek om aan te geven dat er een kind op komst was.

De technieken en materialen van Hansje in de kelder

De drinkschalen die werden gebruikt voor het Hansje in de kelder-gezegde zijn gemaakt van zilver. De techniek van het vervaardigen van zulke voorwerpen was geavanceerd voor de 17e eeuw, en de details werden zorgvuldig aangebracht. De schalen zijn gemaakt van zilver, en vaak worden ze ook verguld. Het is bekend dat de meesterlapper Jan Hermansz. van Ossevoort, een edelsmid uit Dordrecht, zulke schalen heeft gemaakt.

In de bronnen wordt aangegeven dat de schalen van zilver zijn gemaakt en dat ze vaak worden gebruikt als geboortebeker. De afmetingen variëren, maar de meeste schalen zijn ongeveer 13,3 cm hoog, wat aangeeft dat ze handmatig zijn gemaakt en niet op grote schaal. De schalen zijn gemaakt in de 17e eeuw, maar er zijn ook exemplaren uit de 19e eeuw. De techniek van het vervaardigen van de schalen is gebleven, maar de details zijn in de 19e eeuw iets minder verfijnd.

De technieken van het vervaardigen van de schalen zijn in de bronnen beschreven. Het is duidelijk dat de schalen zijn gemaakt met zorg, en de details zijn goed aangebracht. De schalen zijn gemaakt met zilver, en vaak worden ze ook verguld. De techniek van het vervaardigen van de schalen is gebleven, maar de details zijn in de 19e eeuw iets minder verfijnd.

De symboliek en betekenis van Hansje in de kelder

De symboliek van het Hansje in de kelder is diep verankerd in de maatschappelijke gewoonten van de 17e eeuw. Het was een manier om aan te geven dat er een kind op komst was, en het symboliseerde het kind dat uit de moederschoot (de kelder) tevoorschijn komt. De term kelder verwijst naar de baarmoeder, en het kindje dat tevoorschijn komt, naar het kind dat geboren wordt.

In de 17e eeuw was het een veelgebruikt geschenk dat aan aanstaande moeders werd gegeven, of door hen werd getoond aan bezoek om aan te geven dat er een kind op komst was. Het was een manier om de aanwezigheid van een kind aan te kondigen, maar ook om de moeder te vieren. In geval van een meisje, werd het niet “Hansje in de kelder” genoemd, maar “Maaike in het Schaaprijke” of “Maaike in de schaapskooi”. De termen kelder en schaapskooi verwijzen naar de baarmoeder van de vrouw.

De symboliek van het Hansje in de kelder is ook terug te vinden in de bronnen. De term is in de 17e eeuw gebruikt, en het is duidelijk dat het een symbool is van vreugde bij het verwachten van een kind. De term wordt ook in andere landen gebruikt, zoals Duits: Hansel im Keller, Engels: Jack in the cellar, en Deens: lille Hans I kjelderen. De symboliek van de kelder verwijst naar de baarmoeder, en het kindje dat tevoorschijn komt, naar het kind dat geboren wordt.

De betekenis van Hansje in de kelder in de 17e eeuw

In de 17e eeuw was het Hansje in de kelder een veelgebruikt geschenk dat werd gegeven aan aanstaande moeders. Het was een zilveren drinkschaal, ook wel een tazza genoemd, die een geheime verrassing bevatte. Op het midden van de bodem van de schaal bevindt zich een halve bol met een openbaar deksel, waarachter een beeldje van een kind verstopt zit. Als de schaal wordt gevuld met drank, dan komt het kindje tevoorschijn. Dit symboliseerde dat het kindje uit de moederschoot (de kelder) tevoorschijn komt.

De waarde en betekenis van Hansje in de kelder in de 19e eeuw

In de 19e eeuw bleef het Hansje in de kelder een symbool van vreugde bij het verwachten van een kind. De technieken van het vervaardigen van de schalen zijn gebleven, maar de details zijn in de 19e eeuw iets minder verfijnd. De term “Hansje in de kelder” wordt ook in andere landen gebruikt, zoals Duits: Hansel im Keller, Engels: Jack in the cellar, en Deens: lille Hans I kjelderen. De symboliek van de kelder verwijst naar de baarmoeder, en het kindje dat tevoorschijn komt, naar het kind dat geboren wordt.

In de 19e eeuw was het een veelgebruikt geschenk dat aan aanstaande moeders werd gegeven, of door hen werd getoond aan bezoek om aan te geven dat er een kind op komst was. Het was een manier om de aanwezigheid van een kind aan te kondigen, maar ook om de moeder te vieren. In geval van een meisje, werd het niet “Hansje in de kelder” genoemd, maar “Maaike in het Schaaprijke” of “Maaike in de schaapskooi”. De termen kelder en schaapskooi verwijzen naar de baarmoeder van de vrouw.

De waarde en betekenis van Hansje in de kelder in de 20e eeuw

In de 20e eeuw is het Hansje in de kelder vooral een historisch en cultureel symbool geworden. Het wordt vooral geassocieerd met de 17e eeuw, en het is een veelgezien voorwerp in musea en collecties. De term “Hansje in de kelder” wordt ook in andere landen gebruikt, zoals Duits: Hansel im Keller, Engels: Jack in the cellar, en Deens: lille Hans I kjelderen. De symboliek van de kelder verwijst naar de baarmoeder, en het kindje dat tevoorschijn komt, naar het kind dat geboren wordt.

In de 20e eeuw is het Hansje in de kelder vooral een symbool geworden van de geschiedenis van het binnenhuis en de maatschappelijke gewoonten van de 17e eeuw. Het is een belangrijk voorwerp in collecties van Museum Boijmans van Beuningen, het Rijksmuseum, en het Zilvermuseum. De technieken, materialen, en symboliek van deze drinkschalen worden in de bronnen beschreven. Bovendien wordt in meerdere bronnen aangegeven dat deze voorwerpen zowel functioneel als symbolisch van waarde zijn, met name voor de geschiedenis van het binnenhuis en de maatschappelijke gewoonten van de 17e eeuw.

De betekenis van Hansje in de kelder in de hedendaagse tijd

In de hedendaagse tijd is het Hansje in de kelder een historisch en cultureel symbool geworden. Het wordt vooral geassocieerd met de 17e eeuw, en het is een veelgezien voorwerp in musea en collecties. De term “Hansje in de kelder” wordt ook in andere landen gebruikt, zoals Duits: Hansel im Keller, Engels: Jack in the cellar, en Deens: lille Hans I kjelderen. De symboliek van de kelder verwijst naar de baarmoeder, en het kindje dat tevoorschijn komt, naar het kind dat geboren wordt.

In de hedendaagse tijd is het Hansje in de kelder vooral een symbool geworden van de geschiedenis van het binnenhuis en de maatschappelijke gewoonten van de 17e eeuw. Het is een belangrijk voorwerp in collecties van Museum Boijmans van Beuningen, het Rijksmuseum, en het Zilvermuseum. De technieken, materialen, en symboliek van deze drinkschalen worden in de bronnen beschreven. Bovendien wordt in meerdere bronnen aangegeven dat deze voorwerpen zowel functioneel als symbolisch van waarde zijn, met name voor de geschiedenis van het binnenhuis en de maatschappelijke gewoonten van de 17e eeuw.

Conclusie

Het Hansje in de kelder is een historisch en cultureel symbool geworden dat vooral geassocieerd wordt met de 17e eeuw. Het is een veelgebruikt geschenk dat werd gegeven aan aanstaande moeders, en het symboliseerde de komst van een nieuw kind. De term “Hansje in de kelder” wordt ook in andere landen gebruikt, zoals Duits: Hansel im Keller, Engels: Jack in the cellar, en Deens: lille Hans I kjelderen. De symboliek van de kelder verwijst naar de baarmoeder, en het kindje dat tevoorschijn komt, naar het kind dat geboren wordt.

In de hedendaagse tijd is het Hansje in de kelder een historisch en cultureel symbool geworden. Het wordt vooral geassocieerd met de 17e eeuw, en het is een veelgezien voorwerp in musea en collecties. Het is een belangrijk voorwerp in collecties van Museum Boijmans van Beuningen, het Rijksmuseum, en het Zilvermuseum. De technieken, materialen, en symboliek van deze drinkschalen worden in de bronnen beschreven. Bovendien wordt in meerdere bronnen aangegeven dat deze voorwerpen zowel functioneel als symbolisch van waarde zijn, met name voor de geschiedenis van het binnenhuis en de maatschappelijke gewoonten van de 17e eeuw.

Bronnen

hansje