Hansje in de kelder: een traditionele likeur met historisch en cultureel belang

Published by Redactie on juli 8, 2025 | Category kelder

In de Nederlandse cultuur heeft het begrip "Hansje in de kelder" een rijke geschiedenis en een unieke betekenis. Het gaat hierbij om een traditionele drank, gemaakt van verschillende vruchten en kruiden, die oorspronkelijk werd gebruikt om een zwangerschap aan te kondigen. In het verleden werd het ritueel van het serveren van deze likeur in een zilveren bokaal als een feestelijke en symbolische manier gezien. In deze bijdrrage wordt het begrip "Hansje in de kelder" nader bekeken, inclusief de historische context, de samenstelling, en de huidige markt.

Historische context van Hansje in de kelder

De oorsprong van het begrip "Hansje in de kelder" ligt terug in de achttiende eeuw. In gegoede kringen werd het ritueel van het serveren van deze likeur gebruikt om een zwangerschap aan te kondigen. In de salon werd een zilveren bokaal naar binnen gedragen, waarin de likeur werd gegoten. Naarmate de bokaal zich vulde, kwam er in het midden een vlotter boven drijven met een zilveren kinderfiguurtje. Dit was een teken dat er een "Hansje in de kelder" was. Het figuurtje, dat in het midden van de bokaal zat, kwam pas boven wanneer de likeur werd ingeschonken. Het ritueel vond plaats bij een gezinsuitbreiding, waarbij de familie werd uitgenodigd en de zwangerschap werd aangekondigd.

De bokaal dankt haar oorsprong aan de Hanzen uit de vijftiende en zestiende eeuw. Een nieuw Hanzelid werd geanaugureerd met een toedronk uit een speciale bokaal. Dit ritueel lag deels ten grondslag aan het geboorteritueel, waarbij de vader in spé de speciale Hansje-in-de-kelder bokaal op tafel zette en vulde met de erbij behorende likeur. De bokaal bevatte een drijvertje dat naar boven kwam. Was het drijvertje boven, dan riep iedereen in koor "Hansje-in-de-kelder", om de echtgenote een voorspoedige zwangerschap en bevalling toe te wensen van "Hansje" die in de "kelder" (= moederschoot) zat.

Begin 19e eeuw raakte het ritueel uit de mode. De Hanzebokalen hadden al veel eerder het veld geruimd voor de veel goedkopere gegraveerde Hansje-in-de-kelder glazen. Hetzelfde gebruik kende men overigens in hetzelfde tijdvak in de ons omringende Hanzelanden.

Samenstelling en smaak van Hansje in de kelder

Hansje in de kelder is een traditionele likeur, gemaakt van verschillende vruchten en kruiden. De meest voorkomende ingrediënten zijn sinaasappels, abrikozen, citroenen, kardemom en kaneel. De smaak is kruidig en fruitig, met een zachte zoete noot. Het is een mengeling van kruiden en vruchten, wat een unieke en complexe smaak oplevert.

In sommige gevallen wordt de likeur gemaakt van Spaanse en Siciliaanse citroenen, fijne kersen, Bourbonvanille, kardemom, kaneel en Bulgaarse rozen. Dit zorgt voor een rijke en complexe smaak. De likeur bevat ook een kruidig accent afkomstig van kaneel, wat de smaak verder verrijkt.

De samenstelling kan variëren afhankelijk van de fabrikant. Zo is de "VAN WEES HANSJE IN DE KELDER 35cl" gemaakt van traditionele ingrediënten, waaronder sinaasappels, abrikozen, citroenen, kardemom en kaneel. De smaak is zeer fruitig, met tonen van abrikozen en sinaasappels. De zoete tonen van deze vruchten gaan gepaard met een kruidig accent afkomstig van kaneel. De afdronk van oranjebloesem is een kenmerkend onderdeel van de smaak.

Huidige markt en prijzen van Hansje in de kelder

In de huidige markt zijn er verschillende soorten Hansje in de kelder te verkrijgen. De prijzen variëren afhankelijk van de inhoud, het volume, en de fabrikant. Zo is de "Hansje In De Kelder Likeur" verkrijgbaar in verschillende volumes, zoals 10cl, 20cl, 50cl, 70cl en 100cl. De prijs van deze likeur is in het algemeen €25,50 per fles, inclusief btw. De prijs van de "VAN WEES HANSJE IN DE KELDER 35cl" is €18,79, inclusief btw. De "A.V. Wees Oud Hollandsche Likeur Hansje In De Kelder" is verkrijgbaar in een inhoud van 0,35l, met een alcoholpercentage van 30%. De prijs is €21,99, inclusief btw.

De "Wynand Fockink Hansje In De Kelder (Little Hans In The Cellar) Liqueur" is verkrijgbaar in een inhoud van 0,7L met een alcoholpercentage van 24%. De prijs is €25,99, inclusief btw. Deze likeur is gemaakt met een geheim recept dat combinaties bevat van hoge kwaliteit ingrediënten zoals sinaasappels, abrikozen, kaneel en bergamot. De smaak is zacht en kruidig, met een unieke combinatie van vruchten en kruiden.

Toepassing en gebruik van Hansje in de kelder

Hansje in de kelder wordt meestal gebruikt als een feestelijke drank, met name tijdens feesten en bij gelegenheden waarin een zwangerschap wordt aangekondigd. De traditionele manier van serveren is in een zilveren bokaal, met een drijvertje dat bovenkomt als de likeur wordt ingeschonken. Dit ritueel is een symbolische manier om een zwangerschap aan te kondigen, en wordt vaak gevolgd door een proost.

Naast het traditionele gebruik wordt Hansje in de kelder ook gebruikt als een lekkere drank voor het genot. Het is een kruidige en fruitige likeur, die geschikt is als een digestief of als onderdeel van een cocktail. De smaak is zacht en heerlijk, wat het een uitstekend keuze maakt voor wie op zoek is naar een unieke en smakelijke drank.

Conclusie

Hansje in de kelder is een traditionele likeur met een rijke geschiedenis en een unieke betekenis in de Nederlandse cultuur. Het ritueel van het serveren van deze likeur in een zilveren bokaal om een zwangerschap aan te kondigen, is een symbolische en feestelijke manier geweest. De smaak is kruidig en fruitig, met een zachte zoete noot, wat het een uitstekende keuze maakt voor wie op zoek is naar een unieke drank. In de huidige markt zijn er verschillende soorten en maten van Hansje in de kelder verkrijgbaar, met prijzen die variëren afhankelijk van de inhoud en de fabrikant.

Bronnen

prijs
hansje