Het duurzame duinhuis van Jort Kelder: een innovatieve combinatie van ecologie en esthetiek

In de duinen van Terschelling staat een uniek vakantiehuis dat zowel functioneel als esthetisch overtuigt. Het Eco-Duinhuis van Jort Kelder is een voorbeeld van hoe duurzaamheid en architectonische creativiteit samen kunnen komen. Het huis, ontworpen door architect Marc Koehler, maakt gebruik van hout en glas, en is gecreëerd in overleg met de strenge bouwregels van het eiland. Het ontwerp is gericht op het genieten van de natuur, terwijl de ecologische voetafdruk zo klein mogelijk wordt gehouden. Dit artikel bespreekt de architectonische en interieurkeuzes, de ecologische aspecten en de functionaliteit van het huis.

Architectonische kenmerken

Het duinhuis is opgetrokken uit voornamelijk hout en glas. De houten elementen zijn op de wal voorgefabriceerd en op de bouwlocatie snel geïnstalleerd. Deze snelle constructie was nodig om de bouw af te ronden voor dat het broedseizoen van de duinvogels in de duinen weer begon. Het huis wordt verwarmd met een houtkachel en is dankzij het veelvuldig gebruik van hout en moderne installatietechniek zeer energiezuinig. De architect koos voor een open ruimte, zodat de woon- en eetruimte, keuken, speelruimte en lounge in één grote ruimte zijn opgezet. Er zijn geen muren aanwezig, behalve die van de slaapkamers en badkamers. Hierdoor voelt het niet alleen groter dan de 138 vierkante meter die het is, maar is het ook opvallend licht; de zon schijnt via het grote dakraam tot in het souterrain.

De architect stond volgens de Volkskrand voor een flinke uitdaging. Kelder wilde een onconventioneel huis dat geschikt was voor de gehele familie, maar ook moest voldoen aan de strenge bouweisen van de gemeente Terschelling. Koehler koos uiteindelijk voor één grote open loft. In het huis zijn naast die van de slaapkamers en badkamers geen muren aanwezig. “Daardoor voelt het niet alleen groter dan de 138 vierkante meter die het is, maar is het ook opvallen licht; de zon schijnt via het grote dakraam tot in het souterrain”, aldus de Volkskrant. “Om de bewoners en gasten toch een eigen plek te geven, is de ruimte opgedeeld in splitlevels, die als een trap omhoog spiralen rond de centraal gelegen open haard. Tezamen vormen de tien vloerniveaus een bescheiden promenade architecturale; vanuit het ondergrondse slaapdomein stijg je langzaam naar boven, langs de entree, de woon- en eetruimte, naar de keuken en via de speel/gamevloer (voor neefjes en nichtjes) tot in de lounge bovenin.”

Een deel van het huis is verborgen in het duin, waardoor het minder opvalt in de omgeving. Het houten casco is buiten het broedseizoen in twee weken in elkaar gezet. Achter het huis bevinden zich zonnepanelen die het huisje voorzien van de benodigde elektriciteit. Door de combinatie van goede isolatie en de open ruimte is er ook geen centrale verwarming aanwezig. Alleen de houtkachel is voldoende.

Interieurkeuzes en materiaalkeuzes

De kleuren en materialen voor het interieur destilleerde Koehler uit het landschap. De ruwe, antracietkleurige kelderwanden van in het werk gestort beton ademen de sfeer van de basalten dijklichamen. Voor de leefruimten liet de architect, bij wijze van experiment, zandkleurig pigment aan het beton toevoegen, dat het materiaal warmer maakt en de relatie tussen binnen en buiten versterkt. In de afwerking en stoffering van wanden en meubels kom je zowel het grijs en wit van de zee tegen als het geelgroen van het gras en het bruin van de struiken en heesters. De houtconstructie, onafgewerkt in het zicht gelaten, en de gewalste staalplaten waarmee het rookkanaal van de haard bekleed is, geven het huis iets ruigs. Voor de gevels koos Koehler western red cedar, een houtsoort die door oxidatie vergrijst, bij vochtig weer bijna zwart oogt en in de zon juist goud kleurt – net als het helmgras rond het huis.

De architect koos voor een compact en ruimtelijk ontwerp. De grote verrassing is de ontdekking dat dit alles binnen 138 vierkante meter plaats vindt. Koehler heeft het toegestane bouwvolume – de bouwregels op Terschelling zijn streng – ten volle weten te benutten; het duinhuis biedt een overvloed aan ruimtelijke ervaringen. Om te beginnen is er de openheid van de ruimte en de fraaie enscenering van de verschillende functies, maar de rijkdom zit hem vooral ook in de details. Zoals bij luxe zeiljachten, is elke vierkante centimeter ingezet om het gebruik te optimaliseren. Hoeken en koven zijn benut als bergruimte, installaties en toiletaccessoires zijn op hun beurt weggewerkt in de notenhouten kasten. De mooiste dubbelrol is weggelegd voor de gevel met de lichte helling, die vormt als vanzelf de loungebank op het terras. Met je rug tegen het warme hout, het gezicht in de zon en het geruis van de zee op de achtergrond, beleef je hier het ultieme vakantiegevoel.

Ecologische aspecten

Het duinhuis is geïnspireerd op een wandeling door de omgeving, waar je afwisselend over heuveltoppen en door de besloten ruimte van een duinpan loopt, langs waterkeringen en uitgestrekte zandvlaktes. Dit is vertaald naar een tiental vloeren, met ruimte voor drie slaapkamers, de entree, zitkamer, eetkamer, keuken, speelruimte, werkplek en lounge. De vloeren zijn – in deze volgorde – als splitlevels, aan elkaar geschakeld tot een spiraalvormige plattegrond rond de centrale open haard: een promenade architecturale, een vakantiereis( je) op zichzelf. Tegelijk ontstaan door deze opzet verschillende domeinen – elk met een eigen sfeer – voor zowel de twee gezinnen als de volwassenen en kinderen. Net zoals tijdens een klim door de duinen, heb je vanuit de verschillende ruimtes steeds een ander uitzicht. In het souterrain met de slaap- en badruimten, valt licht binnen door hoge ramen, waardoor je zicht hebt op het zand dat tegen het glas stuift. De verdiepingshoge puien aan de voorzijde bieden een vrije blik op de duinen, terwijl het dakoverstek zorgt voor de gewenste privacy. Op andere plekken kun je, als een vogelaar, liggend op je buik, door de horizontale vensters – voorzien van brises-soleil – naar buiten gluren. Blikvanger is het enorme panoramavenster in de schuine westgevel, dat precies zo gepositioneerd is dat je geen buren ziet (en buren jou niet zien), maar wel uitkijkt over de laatste duinenrij, tot aan de zee, en waardoor je ’s nachts de sterrenhemel ziet.

De architect koos voor een ecologisch ontwerp, met het oog op het gebruik gekozen voor installaties die een beperkte investering vergen en eenvoudig te onderhouden zijn. De ventilatie wordt geregeld met behulp van roosters en te openen ramen. Zonnepanelen, verstopt achter het huis, leveren (een deel van) de benodigde elektriciteit. Door het dikke isolatiepakket en de centrale open haard is er nauwelijks energie voor verwarming nodig; als back-up voor strenge winters is er een kleine cv-ketel. De architect stond volgens de Volkskrant voor een flinke uitdaging. Kelder wilde een onconventioneel huis dat geschikt was voor de gehele familie, maar ook moest voldoen aan de strenge bouweisen van de gemeente Terschelling.

Functionaliteit en privacy

Het huis is opgezet in een omgeving waarin de natuur centraal staat. De architect ontwierp het gebouw, dat is gerealiseerd door de Friese aannemer Wiersma. Het huis is gebouwd voor de oud-hoofdredacteur Jort Kelder. Kelder is wellicht geïnspireerd door het ecotoerisme van Richard Branson en Leonardo DiCaprio, die beiden ook zeer luxe en duurzame optrekjes bouwen op eilanden.

De architect stond volgens de Volkskrant voor een flinke uitdaging. Kelder wilde een onconventioneel huis dat geschikt was voor de gehele familie, maar ook moest voldoen aan de strenge bouweisen van de gemeente Terschelling. Koehler koos uiteindelijk voor één grote open loft. In het huis zijn naast die van de slaapkamers en badkamers geen muren aanwezig. “Daardoor voelt het niet alleen groter dan de 138 vierkante meter die het is, maar is het ook opvallen licht; de zon schijnt via het grote dakraam tot in het souterrain”, aldus de Volkskrant.

De architect stond volgens de Volkskrant voor een flinke uitdaging. Kelder wilde een onconventioneel huis dat geschikt was voor de gehele familie, maar ook moest voldoen aan de strenge bouweisen van de gemeente Terschelling. Koehler koos uiteindelijk voor één grote open loft. In het huis zijn naast die van de slaapkamers en badkamers geen muren aanwezig. “Daardoor voelt het niet alleen groter dan de 138 vierkante meter die het is, maar is het ook opvallen licht; de zon schijnt via het grote dakraam tot in het souterrain”, aldus de Volkskrand.

Bronnen

1. Het eco-duinhuis van Jort Kelder
2. Duinhuis
3. Het duurzame duinhuis van Jort Kelder
4. Jort Kelder zette huis te huur tijdens coronacrisis
5. Fotoverhaal Jort Kelder hoort bij Terschelling net als zijn Land Rover
6. Hebben - vervoeging
7. Hebben - werkwoord vervoeging
8. Jort Kelder: we zijn 80-plussers die te dik zijn en gerookt hebben aan het redden
9. Dit is de weekendvilla van Jort Kelder