Historische Kelders in Arnhem: een ondergronds monument met rijke geschiedenis

Published by Redactie on juli 8, 2025 | Category kelder

De historische kelders in Arnhem vormen een uniek en uitgebreid ondergronds complex dat een blik op het verleden van de stad biedt. Deze kelders zijn ontstaan in de veertiende eeuw en zijn sinds de jaren negentig van de twintigste eeuw herontdekt, gerestaureerd en voor het publiek toegankelijk gemaakt. Ze zijn een overblijfsel van een tijdperk dat markante invloed had op de ontwikkeling van Arnhem als handelsstad. In dit artikel worden de geschiedenis, bouwtechnieken, toegankelijkheid, en de functie van deze kelders nader bekeken.

Geschiedenis en ontstaansgeschiedenis

De historische kelders in Arnhem ontstonden in de veertiende eeuw, toen de stad stadsrechten kreeg en zich ontwikkelde als handelscentrum. Grote stenen koopmanswoningen verschenen in de Rijnstraat, die grensde aan de toenmalige haven. Elke koopmanswoning had een afzonderlijke kelder, waarin handelswaar werd opgeslagen. Deze kelders werden vaak onafhankelijk verhuurd aan marktkooplui. Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakten de Arnhemmers gebruik van deze veilige ondergrondse ruimtes als schuilplaats. In de jaren negentig van de twintigste eeuw werden veel oude kelders opnieuw ontdekt, gerestaureerd en samengevoegd tot een groot complex, dat sinds december 2001 voor bezoekers is opengesteld.

De grootste kelders liggen onder het St. Petersgasthuis, een van de oudste nog bestaande huizen van Arnhem. Het is een typisch stadskasteel uit de Late Middeleeuwen. Rond 1400 werd het pand een 'hospitael ende een geestelijck huys voor die ermen ende die siecke'. Dit alles ter ere van de Heilige Petrus. Vandaar de naam St.-Petersgasthuis. Sinds 1849 is het oude stadskasteel weer een handelshuis, net als zijn oorspronkelijke functie.

Bouwtechnieken en architectuur

De kelders zijn uitgerust met kaarsennissen en fraaie tongewelven, waardoor ze een unieke sfeer oproepen. De muren zijn gemaakt van baksteen en zijn uitgebreid bewaard gebleven. De toegangsdeuren zijn grotendeels verdwenen, maar de toegang is nog steeds zichtbaar in natuurstenen randen in de straat. Ondergronds zijn de muren tussen de verschillende kelders doorgebroken, waardoor een complex van dertig aaneengesloten ruimtes is ontstaan.

De kelders zijn grotendeels in hun oorspronkelijke vorm behouden gebleven. Ze worden vaak gebruikt als koelruimte, magazijn of voor de opslag van kolen. Aan de vloeren is de indeling af te lezen. De kelders zijn ook gecorrigeerd met moderne materialen, waardoor ze een uniek historisch monument vormen.

Toegankelijkheid en bezoekerstoezicht

De kelders zijn toegankelijk voor het publiek en worden vaak bekeken tijdens rondleidingen. Bezoekers kunnen zelf de kelders bezoeken of een rondleiding boeken met het Gilde Stadswandeling Arnhem. De kelders zijn geopend van woensdag t/m zaterdag van 12.00 – 17.00 uur en elke eerste zondag van de maand van 12.00 – 17.00 uur. Voor rondleidingen op afspraak verwijzen wij u eveneens naar de website van ’t Gilde Stadswandeling.

De kelders worden vaak gebruikt als feestlocatie, waarin speelfilms zijn opgenomen en waarin de Sint in december zijn intrek neemt. Ook is het mogelijk om in de kelders te trouwen of een ander feest te vieren. De kelders zijn ook te huur via het Erfgoedcentrum Rozet.

Rondleidingen en begeleiding

De gids vertelt het complete verhaal van de kelders en de middeleeuwen. De gids neemt u bovengronds mee langs de plekken, die voor het verhaal van belang zijn. U ziet het verband met het havenkwartier, de plek van de Rijnpoort, Arnhems oudste huis, u hoort over de grote Slag van november 1813, toen Arnhem door de Pruisen en de Russische Kozakken bevrijd werd.

De rondleidingen worden op woensdagmiddag, vrijdagmiddag en zaterdagmiddag om 14.00 uur verzorgd door ‘t Gilde Stadswandeling Arnhem. Voor deze rondleidingen hoef je je niet in te schrijven. De tarieven zijn als volgt:

Categorie	Prijs
Volwassenen (16 jaar en ouder)	€ 10,00
Jeugd tot 16 jaar, met betalende begeleider	Gratis
Scholieren in schoolverband	€ 7,50

Historische betekenis en culturele waarde

De kelders zijn een uniek historisch monument dat de geschiedenis van Arnhem sinds de veertiende eeuw laat zien. Ze zijn een overblijfsel van een tijdperk dat markante invloed had op de ontwikkeling van de stad als handelscentrum. De kelders zijn ook een getuige van de oorlog en de jaren daarna. Ze zijn een belangrijk deel van het culturele erfgoed van Arnhem en worden vaak gebruikt als decor voor diverse stadsevenementen.

Conclusie

De historische kelders in Arnhem zijn een uniek en uitgebreid ondergronds complex dat een blik op het verleden van de stad biedt. Ze zijn ontstaan in de veertiende eeuw en zijn sinds de jaren negentig van de twintigste eeuw herontdekt, gerestaureerd en voor het publiek toegankelijk gemaakt. Ze zijn een overblijfsel van een tijdperk dat markante invloed had op de ontwikkeling van Arnhem als handelsstad. De kelders zijn een belangrijk deel van het culturele erfgoed van Arnhem en worden vaak gebruikt als decor voor diverse stadsevenementen.