Hoogte van kelders: technische en bouwkundige aspecten

Published by Redactie on juli 9, 2025 | Category kelder

Inleiding

De hoogte van kelders is een belangrijk onderdeel in de bouw en binnen de woningbouw, zowel voor het bepalen van het woonoppervlakte als voor de functionaliteit en veiligheid van de ruimte. In dit artikel worden de technische en bouwkundige aspecten van kelders besproken, met aandacht voor de minimale hoogte, toepassing, en invloed op de woonoppervlakte. De informatie is gebaseerd op gegevens uit meerdere bronnen, waaronder informatie over de afmetingen van prefab-kelders, het bepalen van de hoogte volgens NEN 2580, en technische specificaties van kelders.

Technische afmetingen van kelders

Betonkelders hebben verschillende standaardafmetingen, afhankelijk van de toepassing. Voor standaard kelders (niet dragend toegepast) zijn er verschillende maten, zoals:

Serie Basic Small: inwendige breedte 220 cm, inwendige hoogte 200 cm
Serie Basic Medium: inwendige breedte 265 cm, inwendige hoogte 200 cm
Serie Basic Large: inwendige breedte 300 cm, inwendige hoogte 230 cm

Voor standaard zware kelders (dragend toegepast) zijn de maten:

Serie Construct Small: inwendige breedte 210 cm, inwendige hoogte 200 cm

Deze afmetingen zijn van belang voor het bepalen van de ruimte en het opslaan van voorwerpen. Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met de dikte van de wanden, vloer en dekplaat. Bijvoorbeeld, bij een inwendige breedte van 220 cm, zijn de wanden 12 cm dik, de vloer 12 cm dik, en de dekplaat 12 cm dik.

Afmetingen en afmetingsmogelijkheden

De afmetingen van kelders zijn vaak standaard, maar kunnen ook op maat gemaakt worden. Voorbeeld:

BS30-200 MD: inwendige maten 300 x 220 x 200 cm, uitwendige maten 324 x 244 x 224 cm
BS40-200 MD: inwendige maten 400 x 220 x 200 cm, uitwendige maten 424 x 244 x 224 cm

Bij prefab-kelders is de vloer vaak met een overstek van 5 cm rondom, zodat er ruimte is voor afwerking en afvoer.

Minimale hoogte en bouwkundige eisen

Voor het bepalen van de woonoppervlakte van een kelder of souterrain zijn er specifieke spelregels. De hoogte van de ruimte speelt hierbij een cruciale rol.

Spelregel 1: moet bouwkundig geschikt zijn als woonoppervlakte

Een kelder of souterrain moet bouwkundig geschikt zijn als woonoppervlakte. Dit betekent dat er goede ventilatie, verwarming en afwerking moet zijn. Een koude, onafgewerkte betonvloer en vocht maken het niet geschikt als woonoppervlakte. Ook als een kelder bedoeld is als fietsenstalling of installatieruimte, dan telt het niet mee als woonoppervlakte.

Spelregel 2: minimaal 2 meter hoog

De ruimte moet minimaal 2 meter hoog zijn zonder dat je hiervoor moet hakken of breken. Als je in een bouwkundig geschikte kelder/souterrain bent, dan moet je met een meetapparaat minimaal 2 meter hoogte meten. Je meet dus op de aangebrachte afwerkvloer (tapijt, laminaat, o.i.d.) tot aan het plafond.

Spelregel 3: daglichttoetreding en koekoek

Een kelder met een koekoek (een uitbouw die daglicht toevoegt) kan meetellen als woonruimte, maar alleen als de koekoek minstens 2 meter hoog is en een vloeroppervlakte van 4 m² heeft. Kleinere koekoeken tellen niet mee, net als vensterbanken.

Spelregel 4: tussen de balken kijken

Als een kelder of souterrain balken aan het plafond heeft, dan moet je de hoogte meten van de vloer tot aan de onderkant van de balken. De enige uitzondering die je hierop mag maken, is als de balken zóver uit elkaar staan, dat als je onder elke balk scheidingswandjes zou plaatsen, dat er dan fatsoenlijke kamers zouden ontstaan.

Spelregel 5: woonoppervlakte bij onvoldoende hoogte

Sommige woningen bestaan enkel uit een souterrain waar niet de minimale hoogte van 2 meter wordt gehaald (bijvoorbeeld in Amsterdam). Wanneer deze woning naar redelijkheid wel bewoonbaar is, dan mag de oppervlakte van deze souterrainwoning bij wijze van uitzondering wel meetellen als woonoppervlakte. Maar let op: bestaat de woning niet geheel uit deze souterrain dan geldt deze gedoogregel niet.

Invloed op woonoppervlakte

De hoogte van een kelder bepaalt of deze als woonoppervlakte wordt gerekend.

Nettohoogte < 2 meter: Deze kelder valt onder “overige inpandige ruimte” omdat deze niet geschikt is voor normaal gebruik.
Nettohoogte ≥ 2 meter: Als de kelder een hoogte heeft van 2 meter of meer en voldoet aan andere criteria (zoals isolatie en klimaatbeheersing), kan deze als gebruiksoppervlakte wonen worden gerekend.

Een kelder met een koekoek die voldoet aan de eisen, kan meetellen als woonruimte. Daarnaast is het belangrijk dat de kelder goed is afgewerkt, zodat het geschikt is voor woonfunctie.

Toepassing en functionaliteit

Kelders kunnen op verschillende manieren worden gebruikt, afhankelijk van de toepassing. Voorbeelden zijn:

Huiskelder: voor opslag van proviand.
Wijnkelder: voor het opslaan van wijn.
Zwembad: als ondergrond voor een zwembad.
Opstapruimte: voor archieven, producten, enz.
Hobbyruimte: voor muziek, fitness, en andere hobby’s.
Fundering en extra ruimte: onder tuinhuisje of uitbouw.
Opvang van water: onder een wasplaats.
Ruimte voor warmtepomp: met installatie.

De toepassing bepaalt ook of de kelder als woonoppervlakte mag worden gerekend. Een kelder die alleen wordt gebruikt voor opslag, telt niet mee als woonoppervlakte. Een kelder die ingericht is als hobbyruimte of woonkamer en bouwkundig voldoet, kan wel als woonoppervlakte worden gerekend.

Technische specificaties en uitvoering

Betonkelders worden meestal gemaakt in stalen mallen, waardoor een strak en glad wandoppervlak ontstaat. De vloer wordt gestort, waarbij aandacht wordt besteed aan de kim (aansluiting vloer-wand). Deze krijgt een ruw profiel, wat de waarborg is voor een waterdichte aansluiting. Na het aanbrengen van de betonmortel wordt deze volgens een vast patroon getrild, hierdoor zijn luchtbellen tot het minimum beperkt.

De wapening is berekend volgens de nieuwe Euronorm. De kelders zijn gegarandeerd waterdicht en worden geleverd met een garantie van 10 jaar. Bij toepassing van een dekplaat wordt deze na overleg los of opgelegd op butyl-rubber band opgelegd. Naadloos en waterdichte uitvoering van dekplaat is mogelijk, zgn. “buigstijve uitvoering”.

Conclusie

De hoogte van kelders is van cruciaal belang voor de bepaling van de woonoppervlakte en de functionaliteit van de ruimte. De minimale hoogte van 2 meter is een van de belangrijkste criteria, en moet worden nageleefd om de kelder als woonoppervlakte te kunnen geregistreerd. Bovendien zijn er verschillende technische specificaties en uitvoeringen van kelders die belangrijk zijn voor de bouw en het gebruik. De toepassing van de kelder bepaalt ook of deze als woonoppervlakte mag worden gerekend. Door deze aspecten goed in de gaten te houden, kan de kelder efficiënt worden gebruikt en voldoen aan de bouwkundige eisen.

Bronnen

hoogte