Kelders en Souterrains: Ruimtes met Potentieel voor Woonfuncties

Published by Redactie on juli 9, 2025 | Category kelder

Een kelder of souterrain is een ruimte die vaak wordt gebruikt als opslagruimte, maar die kan ook worden omgevormd tot een leefruimte. Dit vereist echter een zorgvuldige aanpak, met name wat betreft vochtbestrijding, isolatie en ventilatie. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de kelder droog en comfortabel is, zodat het gebruik van de ruimte geen problemen oplevert. In dit artikel bespreiden we de eigenschappen van kelders en souterrains, de mogelijke functies als woonruimte en de technische aspecten die hierbij betrokken zijn.

Eigenschappen van Kelders en Souterrains

Een kelder is een gedeelte van een gebouw dat grotendeels onder het maaiveld ligt. Het kan een gehele verdieping beslaan of slechts een deel ervan. In het verleden werden kelders vaak gebruikt als opslagruimte voor levensmiddelen, wijn of andere producten. Tegenwoordig worden kelders vaak omgevormd tot extra kamers, zoals een fitnessruimte, speelruimte of zelfs een slaapkamer. Een kelder heeft het voordeel dat hij stabiel koud blijft, zeker als deze op het noorden ligt. Dit maakt het geschikt voor het opslaan van wijn of andere koele producten.

Een souterrain is een gedeeltelijk ondergrondse ruimte in een gebouw, die meestal ramen en soms een eigen ingang heeft. Het ligt net onder straatniveau en wordt vaak gebruikt als woon-, werk- of opslagruimte. Het verschil tussen een kelder en een souterrain is vooral de ligging en het gebruik. Een kelder is volledig ondergronds, terwijl een souterrain gedeeltelijk ondergronds is. Daarnaast heeft een souterrain vaak ramen, waardoor het lichter en comfortabeler is.

Kelders als Woonruimte

Een kelder kan worden omgevormd tot een leefruimte, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Hierbij is het belangrijk dat de ruimte bouwkundig geschikt is als woonoppervlakte. Er moet goede ventilatie zijn, verwarming en voldoende afwerking om dat als aangename woonruimte te gebruiken. Een koude onafgewerkte betonvloer en vocht maakt het niet bouwkundig geschikt als woonoppervlakte. Ook als een kelder bijvoorbeeld echt bedoeld en gebouwd is als fietsenstalling of installatieruimte, dan gaat de term ‘woonoppervlakte’ niet op.

De kelder moet ook voldoen aan bepaalde maatvoeringen. Bijvoorbeeld, als de kelder groter is dan de woning of buiten (geheel of gedeeltelijk) de woning maar wel onder de grond is gesitueerd, dan wordt de plaats van belang. Zit een deel van de kelder in de erf-bestemming bij de woning, dan is het net als binnen de woonbestemming geen probleem. Ook in de erfbestemming mag namelijk op en in de grond gebouwd worden. Hooguit zou voor de functie gebruik moeten worden gemaakt van een vrijstelling uit hetzelfde bestemmingsplan.

Technische Aspecten bij de Omvorming van Kelders

Bij het omvormen van een kelder naar een woonruimte zijn er technische aspecten die belangrijk zijn. Eén van de belangrijkste aspecten is het vochtbeheer. Een kelder is vaak kwetsbaar voor vochtproblemen, wat kan leiden tot schimmelvorming en een slechte luchtkwaliteit. Daarom is het belangrijk om de kelder goed te isoleren en te ventileren, zodat het vocht niet kan opstijgen en de temperatuur stabiel blijft.

Een andere technische aspect is de ventilatie. Goede ventilatie is essentieel i.v.m. een eventueel vochtige omgeving en dus mogelijke schimmelvorming. Daarnaast is er sprake van een eventueel natuurlijk radongas, wat ook een risico kan vormen. Om dit te voorkomen, is het belangrijk om een goed ventilatiesysteem aan te brengen.

Aanpassingen aan de Kelder

Bij het aanpassen van een kelder aan een woonruimte is het belangrijk om rekening te houden met de hoogte van de kelder. Een kelder wordt pas als souterrain beschouwd als meer dan de helft van de hoogte zich onder het straatniveau bevindt. De plafondhoogte van een souterrain ligt meestal tussen de 2,2 en 2,5 meter voor comfortabel gebruik.

Bij de bouw van een kelder is het belangrijk om rekening te houden met de grondwaterstand. Kelders in Nederland zijn daarom bijna altijd gemetseld of van gewapend beton. Vanwege waterdoorslag dient de kelder meestal aan de buitenzijde behandeld te worden met een waterafstotende laag. Tegenwoordig worden kelders vaak van prefab beton gemaakt of van holle wanden met betonvulling. Pas eventueel Aquaplan Waterdichte Bepleistering toe (aan de binnenzijde van de kelder).

Voordeel van een Souterrain

Een souterrain heeft een aantal voordelen ten opzichte van een kelder. Het is gedeeltelijk ondergronds, wat betekent dat er vaak ramen aanwezig zijn. Dit maakt het geschikt als woonruimte, kantoor of hobbyruimte. Daarnaast is een souterrain vaak bereikbaar vanuit de rest van het gebouw en heeft het soms een aparte ingang aan de straatkant.

Een andere voordeel is dat een souterrain daglichttoetreding en ventilatie kan bevorderen. Dit maakt het een prettige ruimte om te verblijven. Daarnaast is een souterrain vaak geschikt voor dagelijks gebruik, in tegenstelling tot een kelder die voornamelijk als opslag of techniekruimte wordt gebruikt.

Conclusie

Kelders en souterrains zijn ruimtes die vaak worden gebruikt als opslagruimte, maar die kunnen ook worden omgevormd tot leefruimtes. Het is belangrijk om rekening te houden met vochtproblemen, isolatie en ventilatie. Door deze factoren goed in de gaten te houden, kan een kelder effectief worden ingezet als praktische ruimte of zelfs als bewoonbare ruimte. Een souterrain heeft daarnaast het voordeel dat het gedeeltelijk ondergronds is, wat leidt tot daglichttoetreding en ventilatie. Dit maakt het geschikt als woonruimte, kantoor of hobbyruimte.