Het archief van de Dienst Riolering en Waterhuishouding Amsterdam: Geschiedenis, taken en organisatie

Published by Redactie on juli 3, 2025 | Category riolering

In het hart van Amsterdam ligt een complexe infrastructuur die essentieel is voor de stedelijke hygiëne en het waterbeheer. De Dienst Riolering en Waterhuishouding Amsterdam heeft een lange geschiedenis, die terugvalt op het midden van de 19e eeuw. In de bronnen die beschikbaar zijn, wordt de ontwikkeling en organisatie van deze dienst duidelijk gemaakt, inclusief de rol van het archief en de samenwerking met andere instellingen. Deze tekst geeft een overzicht van de taken, de organisatie en de historische context van deze dienst.

Geschiedenis van de riolering en waterhuishouding in Amsterdam

De riolering in Amsterdam heeft een complexe geschiedenis. In de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw was het waterbeheer een uitdaging voor de gemeente, waarbij verschillende overheden niet tot overeenstemming konden komen over wie er verantwoordelijk was voor het beheer van het water. Dit leidde ertoe dat er in 1997 een nieuw waterschap, AGV (Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht), en een gemeenschappelijke operationele organisatie, Waternet, werden opgericht. Deze organisatie was verantwoordelijk voor het afvoeren van afvalwater, het zuiveren van drinkwater, het beheer van grondwater en het beheer van het oppervlaktewater. In de jaren ’90 werd er onderzoek gedaan naar de inrichting van de gemeentelijke rioolwatertaken, en werden er meerdere samenwerkingsovereenkomsten gesloten.

De riolering in Amsterdam heeft haar oorsprong in de 19e eeuw. In de jaren 1850 ontstond er een behoefte aan een beter rioolsysteem, vooral vanwege de verspreiding van ziektes zoals cholera. De oprichting van de Amsterdamsche Duinwater-Maatschappij was een belangrijk moment in de geschiedenis van het drinkwaterbeheer. In 1853 kon men vanaf de Haarlemmerpoort een emmer water kopen voor 1 cent. De duinwaterleidingen werden in de loop van de jaren uitgebreid, waardoor het nu mogelijk is om jaarlijks 70 miljoen m³ water te zuiveren.

Taken en verantwoordelijkheden van de Dienst Riolering en Waterhuishouding

De gemeentelijke rioolwatertaken omvatten drie belangrijke functies, die zijn vastgelegd in de wetgeving. Het gemeentebestuur is verantwoordelijk voor:

De doelmatige inzameling en transport van stedelijk afvalwater;
De doelmatige inzameling en verwerking van hemelwater; en
De grondwaterstand.

Deze taken worden uitgevoerd door de Dienst Riolering en Waterhuishouding Amsterdam, die in staat is om afvalwater te verzamelen, te zuiveren en op te sluiten in het rioleringssysteem. De dienst is ook verantwoordelijk voor het beheer van het oppervlaktewater, waaronder het beheer van de grachten en het afvoeren van het rioolwater. In de jaren ’90 werd er een uitgebreid rapport opgesteld over de inrichting van de gemeentelijke rioolwatertaken, waarin ook de rol van Waternet en AGV is besproken.

Samenwerking en organisatie

De samenwerking tussen de gemeente Amsterdam, het waterschap AGV en Waternet is cruciaal voor de uitvoering van de gemeentelijke rioolwatertaken. Er is een samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen deze partijen, waarin de afspraken over de operationele organisatie zijn vastgelegd. Deze overeenkomst is in 1997 gesloten en heeft tot gevolg dat de dienst op een gecoördineerde manier kan werken. Ook zijn er andere samenwerkingsovereenkomsten gesloten, zoals de drinkwatertaken in 2006 en het binnenwaterbeheer in 2011.

De inrichting van de gemeentelijke rioolwatertaken is in de jaren ’90 opgebouwd, en de structuur die is ontstaan, is van belang voor het heden. De dienst is in staat om de verschillende taken te combineren, en er is sprake van synergievoordelen als gevolg van de fusies met andere organisaties. De gemeente Amsterdam nam in 2019 een deel van de binnenwaterbeheertaken over van Waternet, wat leidde tot een vermogensoverdracht. Dit toont aan dat de samenwerking tussen de verschillende partijen continu is aangepast.

Het archief van de Dienst Riolering en Waterhuishouding

Het archief van de Dienst Riolering en Waterhuishouding Amsterdam is een belangrijk historisch documentatiecentrum. Het Stadsarchief Amsterdam bevat informatie over de geschiedenis van de stad, waaronder de historie van het waterbeheer. Het archief bevat archieven, kaarten, tekeningen, foto’s en geluidsarchieven. Het bevat ook informatie over de samenwerking tussen het waterschap AGV en de gemeente Amsterdam. De bronnen die hierin zijn opgenomen, geven een overzicht van de ontwikkeling van de riolering en het waterbeheer in de stad.

In het archief zijn ook informatie en documenten te vinden over het Hoofdrioolgemaal Zeeburgerdijk, een monument dat in 1912 is gebouwd en nog steeds functioneert. Het gemaal is een belangrijk onderdeel van de riolering in Amsterdam. In 2022 werd het laatste huis aangesloten op de riolering, wat aantoont dat de infrastructuur steeds verder is uitgebreid.

Conclusie

De Dienst Riolering en Waterhuishouding Amsterdam speelt een cruciale rol in het beheer van het water in de stad. De geschiedenis van de riolering is complex en heeft verschillende fasen doorlopen. De samenwerking tussen de gemeente, het waterschap AGV en Waternet is essentieel voor de uitvoering van de taken. Het archief van de dienst bevat belangrijke historische informatie die helpt bij het begrijpen van de ontwikkeling van de riolering en het waterbeheer in Amsterdam. De taken en verantwoordelijkheden van de dienst zijn duidelijk gedefinieerd, en de organisatie is op een manier opgebouwd dat de verschillende taken efficiënt kunnen worden uitgevoerd.