Jort Kelder en de adel: Etiquette, tradities en het vermengen van oude en nieuwe rijkdom

Published by Redactie on juli 9, 2025 | Category kelder

In de documentaireserie "Van oud geld, de dingen die niet voorbij gaan" van de AVRO onderzoekt Jort Kelder de tradities, etiquette en levensstijl van de Nederlandse adel. In deze serie wordt hij gevolgd door leden van adellijke geslachten, waaronder de familie Van Heeckeren en de familie Bentinck van Schoonheten, en wordt er een blik geworpen op hoe deze families hun erfgoed en tradities in stand houden. De documentaire toont ook de verschillen en overeenkomsten tussen het oude geld en het nieuwe geld, waarbij Jort Kelder deelneemt aan feesten, tuinpartijtjes en andere activiteiten die het leven van deze adel bepalen.

Etiquette en het levensgevoel van de adel

Een van de kernthema’s in Jort Kelders werk is het onderzoeken van etiquette en het levensgevoel van de adel. In meerdere afleveringen van "Hoe heurt het eigenlijk?" onderzoekt hij hoe de adel zich kleedt, hoe ze eten en hoe ze omgaan met sociale gelegenheden. Bijvoorbeeld, in een aflevering bezoekt Jort Kelder een excentriek heerschap in de Schotse laaglanden en leert hij hoe een gentleman zich correct moet kleden. Ook wordt er gekeken naar het gevoel van de adel, zoals het houden van tuinpartijtjes, het dragen van hoge hakken en het gebruik van bubbels.

In een andere aflevering bezoekt hij het kasteel van de familie Van Heeckeren, waarin hij het verschijnsel van het "oude geld" onderzoekt. Dit is een term die wordt gebruikt om te verwijzen naar de rijkere adel, die zich meestal op landgoederen of in particuliere woningen bevindt. Jort Kelder onderzoekt hoe deze familie hun tradities en levensstijl in stand houden, en hoe ze omgaan met de verantwoordelijkheden die bij een landgoed horen.

De rol van het landgoed in de adel

Een ander belangrijk aspect van Jort Kelders werk is de rol van het landgoed in de levensstijl van de adel. In de documentaireserie "Van oud geld, de dingen die niet voorbij gaan" bezoekt hij onder meer Kasteel Ruurlo, dat ooit eigendom was van de familie Van Heeckeren. Deze familie had het kasteel meer dan 500 jaar in gebruik, maar moest het in de jaren 70 verkopen. Toch blijft de familie eigenaar van het landgoed waar het kasteel zich bevindt.

In een andere aflevering bezoekt Jort Kelder Huize Boschoord, een landgoed dat eigendom is van de familie van Eysinga. Deze familie overweegt lang nadenken over een nieuwe bestemming voor het huis, wat het onderwerp is van een documentaire. Hierdoor komt Jort Kelder in contact met de verschillende aspecten van het landgoed, zoals het onderhoud, de verantwoordelijkheden en de rol in de maatschappij.

Traditionele feesten en het onderhouden van erfgoed

In de documentaireserie "Van oud geld, de dingen die niet voorbij gaan" wordt ook gekeken naar traditionele feesten en het onderhouden van erfgoed. In een aflevering wordt Jort Kelder gevolgd door leden van de adel tijdens een feest op landgoed Heerlijkheid Marinwaerdt, waarin hij deelneemt aan een soiretje in het wild. Dit soort feesten zijn typisch voor de adel, waarin deelname vaak wordt beschouwd als een verplichting of een eer.

Een ander voorbeeld is het bezoeken van de Goodwood Revival, een evenement dat gericht is op het herdenken van oude motorwedstrijden en de levensstijl van de jaren 60 en 70. Jort Kelder bezoekt dit evenement en onderzoekt hoe de adel hierin is betrokken. Ook wordt er gekeken naar de rol van de adel in het onderhouden van historische plekken, zoals de Sint Hippolytuskerk in Oosterbeek, waarin een bijdrage van 500 gulden is geleverd door Ayso Van Boelens, waardoor de toren van de kerk kon worden gebouwd.

De invloed van de adel op de omgeving

In de documentaireserie "Van oud geld, de dingen die niet voorbij gaan" wordt ook gekeken naar de invloed van de adel op de omgeving. In een wandelroute in Friesland, genaamd "In Adellijke Voetsporen met Jort Kelder", wordt er gekeken naar hoe de adel in dit gedeelte van Friesland heeft geleefd en wat hun invloed op de omgeving is geweest. Deze wandelroute neemt Jort Kelder mee door Het Andere Friesland rondom Olterterp en Beetsterzwaag, waarbij hij meer te weten komt over de invloed van de adel op de aangelegde natuur en de verschillende 'parels' van huizen.

De invloed van de adel op de omgeving wordt ook zichtbaar in de beschrijving van het Witte Meer (Wite Mar), een heideven dat sinds 1900 al gebruikt wordt als ijsbaan. Het water wordt op peil gehouden door een pijpleiding tussen het meer en het Koningsdiep en door het oppompen van het grondwater. Dit toont aan dat de adel niet alleen invloed heeft op het landgoed, maar ook op de natuurlijke omgeving.

De rol van de adel in de maatschappij

In de documentaireserie "Van oud geld, de dingen die niet voorbij gaan" wordt ook gekeken naar de rol van de adel in de maatschappij. Het aantal adellijke achternamen is in de afgelopen anderhalf eeuw gehalveerd, en 'nette families' die nog leven als vroeger, op kasteel of buitenplaats, zijn schaars aan het worden. Toch blijven de adel en hun tradities een belangrijk onderdeel van de Nederlandse maatschappij vormen.

In de serie wordt ook gekeken naar de invloed van de adel op de maatschappelijke opbouw. Zo wordt er aandacht besteed aan de familie Bentinck van Schoonheten, waarvan W. baron Bentinck van Schoonheten de stamoudste is. Ook wordt er gekeken naar de familie Van Eysinga, waarin Jort Kelder deelneemt aan een feest in hun landgoed.

De toekomst van de adel en hun tradities

De toekomst van de adel en hun tradities is een belangrijk onderdeel van de documentaireserie "Van oud geld, de dingen die niet voorbij gaan". Er wordt gekeken naar hoe de adel hun tradities en erfgoed in stand houden, en hoe ze zich aanpassen aan de moderne maatschappij. Bijvoorbeeld, in een aflevering bezoekt Jort Kelder het landgoed van de familie Van Heeckeren, waarin wordt gekeken naar hoe ze hun erfgoed in stand houden en hoe ze omgaan met de verantwoordelijkheden die bij een landgoed horen.

In de documentaireserie wordt ook gekeken naar de rol van de adel in de moderne maatschappij. Hoewel het aantal adellijke achternamen is afgenomen, blijven de adel en hun tradities een belangrijk onderdeel van de Nederlandse cultuur vormen. De documentaire toont aan dat de adel niet alleen een historisch belangrijk deel van de maatschappij is, maar ook een cultureel en maatschappelijk belangrijk deel van de Nederlandse samenleving.

Conclusie

Jort Kelder’s werk in de documentaireserie "Van oud geld, de dingen die niet voorbij gaan" toont aan dat de adel en hun tradities een belangrijk onderdeel van de Nederlandse maatschappij vormen. Door deel te nemen aan feesten, landgoederen en traditionele activiteiten, onderzoekt Jort Kelder hoe de adel hun erfgoed en levensstijl in stand houden. De documentaire toont ook aan dat de adel niet alleen een historisch belangrijk deel van de maatschappij is, maar ook een cultureel en maatschappelijk belangrijk deel van de Nederlandse samenleving.

Bronnen

jort
adele