Jort Kelder en de adel: een blik op tradities, huizen en het behouden van culturele waarde

Published by Redactie on juli 9, 2025 | Category kelder

In de documentairereeks Van oud geld, de dingen die niet voorbij gaan, onderzoekt Jort Kelder de levens van vier oude adellijke families in Nederland. Deze serie, geproduceerd voor de AVRO, legt uit hoe deze families hun landgoederen, hun historische huizen en hun culturele tradities in stand houden. Een van de centrale figuren is Pim baron Bentinck van Schoonheten, lid van een van de oudste adelhuizen van Nederland. Via deze serie wordt duidelijk hoe de huidige generaties deze erfgoederen bewaren en hoe dit ook cultureel belangrijk is voor het land. In dit artikel worden de kernpunten van de serie besproken, met aandacht voor de rol van huizen, het behouden van tradities en de invloed van de moderne tijd op deze families.

De rol van het landgoed in de adel

De documentaire benadrukt dat het landgoed voor veel adellijke families een symbool is van hun wortels en identiteit. Het is geen eenvoudig bezit, maar een complexe combinatie van huizen, landbouwgronden, en historische eigendommen. In de serie wordt duidelijk dat sommige families hun huizen al kwijt zijn, terwijl anderen nog steeds in hun erfenis wonen. Het is een balans tussen het behouden van het verleden en het aanpassen aan de huidige realiteit. Bijvoorbeeld, de familie Van Heeckeren moest hun kasteel Ruurlo in de jaren 70 verkopen, maar ze blijven eigenaar van het landgoed. Dit illustreert hoe de familie niet alleen het gebouw, maar ook de grond en de tradities wil handhaven.

De serie benadrukt ook dat het landgoed niet alleen een fysieke plek is, maar ook een cultureel en sociale waarde heeft. Het is een plek waar tradities worden voortgezet, waar het verleden wordt bewaard, en waar de toekomst van de familie wordt gepland. Het is een kwestie van verantwoordelijkheid, maar ook van trots. De families die in hun eigen landgoed wonen, voelen zich er vaak sterk aan verbonden. Ze zien het als hun taak om de geschiedenis in stand te houden, ook al is dat soms een enorme uitdaging.

Een Spartaanse leefstijl en het behoud van tradities

In de documentaire wordt duidelijk dat de adel in Nederland niet altijd een luxueuze levensstijl leidt. Volgens Jort Kelder is de levendige beleving van de families een Spartaanse leefstijl. Er zijn geen dure auto’s of gouden kranen, en binnen staat de kachel op 14 graden. Deze zuinigheid is geen gevolg van geldgebrek, maar een keuze om de toekomstige generaties te kunnen onderhouden. Het is een bewuste keuze om niet te verspelen, maar juist te blijven staan in een tijd van veranderende waarden.

Dit gedrag wordt vaak geassocieerd met tradities. De families zien het als hun plicht om de tradities van hun voorgangers te handhaven. Dit omvat niet alleen het bewaren van huizen en landgoederen, maar ook het behouden van feesten, rituelen en familiegebruiken. De serie toont hoe deze tradities zich kunnen ontwikkelen of juist kunnen verdwijnen, afhankelijk van de omstandigheden. Soms is het zelfs nodig om het landgoed te verkopen om het te kunnen onderhouden, wat opnieuw een complexe keuze oplevert.

De rol van Jort Kelder in de documentaire

Jort Kelder, de maker van de serie, benadrukt dat hij niet wil dat de adel wordt afgeschilderd als een wereld vol luxe. In plaats daarvan wil hij laten zien hoe belangrijk het is dat bepaalde dingen in stand blijven, ook al verandert de tijd. Hij zegt dat hij zich afvraagt of het nog steeds mogelijk is om in Nederland nieuwe adel te vormen. Hij vindt het jammer dat de adel steeds minder wordt en dat veel families uitsterven. Dit is een kwestie van historische en culturele waarde, en het is een thema dat hij in de documentaire wil laten doorklinken.

Kelder benadrukt ook dat de familie in de documentaire geen korte levens verhaal vertellen, maar een langdurig verhaal. Hij wil dat de kijker ziet hoe de families hun verantwoordelijkheden dragen en hoe ze zich aanpassen aan de moderne wereld. Hij zegt dat de serie niet alleen over de adel gaat, maar ook over Nederland. Het is een kijk in het verleden, maar ook een blik op het heden en de toekomst.

De koppeling tussen oude en nieuwe tijden

In de serie wordt ook gekeken naar de manier waarop deze families zich aanpassen aan de moderne tijd. Sommige families hebben bijvoorbeeld een bedrijf opgezet om het landgoed te kunnen onderhouden. Andere families zijn actief in het behouden van historische gebouwen of het organiseren van culturele evenementen. Dit laat zien dat de adel niet alleen op het landgoed zit, maar ook actief is in de maatschappij.

De serie benadrukt ook het belang van het behouden van landgoederen in de moderne tijd. De adel heeft veel verantwoordelijkheden, maar ook veel beperkingen. Ze moeten het landgoed onderhouden, maar ook hun eigen levensstijl aanpassen. Dit is een complexe balans tussen tradities en moderne behoeften.

De documentaire in het overzicht

De documentaire Van oud geld, de dingen die niet voorbij gaan bestaat uit vier afleveringen. In elke aflevering wordt een andere familie geportretteerd. De families die meespelen zijn de familie Bentinck van Schoonheten, de familie Van Eysinga, de familie Van Heeckeren en de familie van Verschuer. In elke aflevering wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis, de huidige situatie en de toekomstplannen van de familie.

De serie is een blik op de levens van deze adelhuizen en hun pogingen om hun erfgoed te behouden. Het is een documentaire die niet alleen over de adel gaat, maar ook over de rol die deze families spelen in het land. Het is een serie die niet alleen historisch is, maar ook cultureel en maatschappelijk van belang is.