Jort Kelder en de NSB: Een kritische blik op historische beelden

Published by Redactie on juli 9, 2025 | Category kelder

Inleiding

De discussie over de omgang met historische beelden en documenten, met name van de NSB (Nederlandse SS), is in de afgelopen jaren steeds intensiever geworden. In het kader van het programma Pauw van de NPO werd onderzoek gedaan naar de beelden van de NSB, en hierin kwam Jort Kelder, de redacteur van het programma, opvallend vaak voor. De discussie rond deze beelden leidde tot kritiek van onder meer sekswerkers en historici, en gaf aanleiding tot een diepgaand onderzoek naar de omgang met historisch erfgoed en de rol van de NSB in de Tweede Wereldoorlog. In dit artikel wordt ingegaan op de rol van Jort Kelder in deze discussie, de kwaliteit van de beelden, en de betekenis van historisch onderzoek in het algemeen.

De rol van Jort Kelder in de discussie

Jort Kelder is een bekende journalist en redacteur van het programma Pauw, dat onder andere gericht is op historische en maatschappelijke thema’s. Tijdens een uitzending van Pauw in 2018 werd een stukje NSB-propaganda getoond, en werd hierover gesproken met onder anderen de NSB-kritische sekswerker Yvette Luhrs. Kelder, die in dat stukje de beelden presenteerde, kwam hierin met een aantal opmerkingen die als onvoldoende kritisch werden beschouwd.

In het stukje dat Kelder in de uitzending presenteerde, werd de NSB-propaganda getoond zonder enige contextuele duiding. Dit leidde tot kritiek van Yvette Luhrs, die opmerkte dat het geen kritische analyse was, maar juist een ‘NSB-porno’-achtige weergave van de historie. Ze vroeg zich af of het materiaal überhaupt wel op de juiste manier werd gebruikt, en of het niet beter was geweest om het materiaal met een kritische blik te presenteren.

Kelder stelde in de uitzending vast dat het materiaal beschikbaar was gesteld voor wetenschappelijk onderzoek, maar dat het niet nodig was om dit in de uitzending te duiden. Hij gaf aan dat het vooral om de inhoud ging, en dat het niet nodig was om de beelden te contextualiseren. Dit leidde tot een opmerkelijke reactie van Luhrs, die opmerkte dat het geheel zonder context was uitgezonden, en dat dit juist de reden is waarom het materiaal zo problematisch is.

De betekenis van historisch onderzoek

De NSB was een fascistische beweging in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. De groep had een sterke band met de Duitse nazi’s, en had een rol gespeeld bij de deportatie van Joden naar concentratiekampen. De beelden van de NSB zijn daarom een belangrijk deel van het historische erfgoed, en het is van belang dat deze beelden op een kritieke manier worden geanalyseerd en gepresenteerd.

In het kader van het onderzoek naar de NSB wordt vaak gewaarschuwd voor het gevaar van het tonen van beelden zonder context. In veel gevallen is het belangrijk om te laten zien hoe de NSB zich verder ontwikkelde, en wat de gevolgen van hun handelen waren. De beelden die op de website van Beeld en Geluid beschikbaar staan, zijn bedoeld voor wetenschappelijk onderzoek, en niet voor een breed publiek. Dit betekent dat het belangrijk is dat zowel de media als historici zich realiseren dat het tonen van deze beelden zorgvuldig moet gebeuren.

De rol van de NSB in de Tweede Wereldoorlog

De NSB had tijdens de Tweede Wereldoorlog een actieve rol gespeeld bij de deportatie van Joden en andere slachtoffers van de nazi’s. De groep was in feite een collaboratie met de Duitse bezetter, en had een grote invloed op de geschiedenis van Nederland. De beelden die van de NSB zijn bewaard gebleven, zijn daarom van groot historisch belang.

In het kader van het onderzoek van Beeld en Geluid, waarin beelden van de NSB werden vrijgegeven, is duidelijk geworden dat het tonen van deze beelden een gevoelige zaak is. De beelden zijn niet alleen van belang voor wetenschappelijk onderzoek, maar ook voor het begrip van de rol van de NSB in de geschiedenis. Hierbij is het belangrijk dat de beelden op een kritieke manier worden geanalyseerd, en dat de historische context duidelijk wordt gemaakt.

De rol van historici en wetenschappers

In de discussie over de NSB en het tonen van beelden, komt ook de rol van historici en wetenschappers naar voren. De discussie rond de beelden van de NSB is een voorbeeld van hoe historici en wetenschappers zich moeten mengen met het openbaar debat. De kritiek op de manier waarop Jort Kelder de beelden heeft gepresenteerd, duidt erop dat de rol van de historici belangrijk is bij het beoordelen van historisch materiaal.

In het kader van het onderzoek van Beeld en Geluid, is duidelijk geworden dat het tonen van de beelden van de NSB een gevoelige zaak is. De beelden zijn niet alleen van belang voor wetenschappelijk onderzoek, maar ook voor het begrip van de rol van de NSB in de geschiedenis. Hierbij is het belangrijk dat de beelden op een kritieke manier worden geanalyseerd, en dat de historische context duidelijk wordt gemaakt.

De betekenis van context en duiding

Een van de belangrijkste lessen uit de discussie over de NSB is dat context en duiding van cruciaal belang zijn bij het tonen van historische beelden. De beelden van de NSB zijn niet alleen van belang voor wetenschappelijk onderzoek, maar ook voor het begrip van de rol van de NSB in de geschiedenis. Hierbij is het belangrijk dat de beelden op een kritieke manier worden geanalyseerd, en dat de historische context duidelijk wordt gemaakt.

In het kader van de discussie over de NSB, is duidelijk geworden dat het tonen van historische beelden zonder context gevaarlijk kan zijn. De beelden van de NSB zijn daarom van groot historisch belang, en het is belangrijk dat zowel de media als historici zich realiseren dat het tonen van deze beelden zorgvuldig moet gebeuren.

Conclusie

De discussie over de NSB en het tonen van historische beelden is een belangrijk voorbeeld van hoe historisch materiaal moet worden geanalyseerd en gepresenteerd. Jort Kelder, de redacteur van het programma Pauw, heeft in zijn uitzendingen een rol gespeeld in deze discussie, en is hierin kritiek geweest op de manier waarop de beelden werden gepresenteerd. De beelden van de NSB zijn van groot historisch belang, en het is belangrijk dat zowel de media als historici zich realiseren dat het tonen van deze beelden zorgvuldig moet gebeuren. In het kader van het onderzoek van Beeld en Geluid, is duidelijk geworden dat het tonen van de beelden van de NSB een gevoelige zaak is. De beelden zijn niet alleen van belang voor wetenschappelijk onderzoek, maar ook voor het begrip van de rol van de NSB in de geschiedenis. Hierbij is het belangrijk dat de beelden op een kritieke manier worden geanalyseerd, en dat de historische context duidelijk wordt gemaakt.

Bronnen

jort
nsb