Jort Kelder en de Vinkjes: Een Analyse van Woke-Trends in de Universiteit

Published by Redactie on juli 10, 2025 | Category kelder

In het huidige onderwijslandschap is de term “woke” steeds meer in omloop geraakt. Deze term duidt op een bewustzijn voor sociale ongelijkheid, diversiteit en inclusie. Jort Kelder, een bekende Nederlandse radiopresenter, onderzocht in zijn programma Op1 hoe de Nederlandse universiteiten hierop reageren. In het bijzonder werd de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) onder de loep genomen. Kelder stelde zeven vragen om te beoordelen of een universiteit “woke” is. Deze analyse biedt inzicht in de reactie van de RUG op deze vragen en de betekenis van de zogeheten “vinkjes” in de context van de huidige discussies rond diversiteit, inclusie en sociaal bewustzijn.

De Vinkjes en de Woke Meter

De term “vinkjes” verwijst naar de zeven vinkjes die Joris Luyendijk in zijn boek De zeven vinkjes gebruikte om te beschrijven hoe bevoorrechte groepen zich in een soort “reservaat” bevinden. Deze vinkjes zijn: man, wit, hetero, in Nederland geboren, minstens één hoogopgeleid ouder, vwo-opleiding en een zeker inkomen. Deze criteria werden gebruikt om te analyseren hoe bevoorrecht een bepaalde groep is. Kelder, die in zijn programma regelmatig met deze termen omgaat, voegde er in zijn onderzoek aan toe dat de universiteiten ook op deze vinkjes moeten reageren. Hij stelde zeven vragen aan de universiteiten, de zogeheten “Woke Meter”.

De Vragen van de Woke Meter

Is iedereen welkom op de universiteit?
De RUG heeft dit als een positief antwoord gegeven. De rector, Cisca Wijmenga, verwees naar het “Diversiteit en Inclusie-team”, dat gericht is op het bevorderen van een inclusieve omgeving. Toch bleef ze onzeker over hoe ze degenen die anderen vernederen of pesten zouden moeten omgehen. Dit suggereert dat de universiteit wellicht niet volledig op de hoogte is van de uitdagingen die kunnen ontstaan bij het omgaan met discriminatie.
Is Engels de voertaal op de universiteit?
In het programma stelde Kelder de vraag of Engels de voertaal is. Dit leidde tot een discussie over de rol van het Engels in het onderwijs. De RUG stond hierbij op een neutrale voet, aangezien het bedrijf zich richt op het behouden van de Nederlandse taal. Toch is het zichtbaar dat de universiteit zich ook richte op internationale samenwerking en onderwijs.
Wordt excelleren ontmoedigd?
Dit is een kwestie die veel aandacht heeft gekregen in de discussie over het onderwijs. De RUG heeft geen duidelijke reactie gegeven op deze vraag, wat kan wijzen op een onduidelijke houding ten aanzien van het aanmoedigen van excelleren.
Neemt de universiteit maatregelen om te “dekoloniseren”?
De universiteit heeft hierover geen specifieke informatie gegeven. Toch is er sprake van een groeiend bewustzijn over de impact van koloniale geschiedenis en hoe dit op de huidige onderwijspraktijk kan worden toegepast.
Zijn er “diversiteitsdienders” op de universiteit?
Wijmenga verwijst naar het “Diversiteit en Inclusie-team”, waarin meer mensen die menstrueren betrokken zijn. Dit suggereert dat de universiteit zich bewust is van de behoeften van verschillende groepen, maar er is nog ruimte voor verbetering.
Is er op de universiteit een safe space?
Wijmenga stelde dat de hele universiteit een safe space zou moeten zijn. Dit leidt tot een discussie over de balans tussen vrijheid van meningsuiting en het behoud van een veilige omgeving.
Zijn er maatregelen om meer vrouwen aan te nemen?
De RUG heeft geen duidelijke maatregelen genoemd om meer vrouwen aan te nemen. Dit kan wijzen op een gebrek aan actie op het gebied van genderdiversiteit.

De Rol van de Universiteit in de Maatschappelijke Discussie

De Rijksuniversiteit Groningen is betrokken bij de maatschappelijke discussie over diversiteit en inclusie. In het programma van Kelder werd duidelijk dat de universiteit zich zorgen maakt over de invloed van bepaalde leerkrachten, zoals Tjeerd Andringa, die zijn kritiek op klimaatverandering en vaccinaties heeft geuit. Dit leidde tot een besluit om hem tijdelijk van zijn functie te vervangen. Dit is een duidelijke reactie op de maatschappelijke druk om de kwestie van “woke” in de universiteit aan te pakken.

Sociale Onzekerheid en Debat

In het programma van Kelder werd ook aandacht besteed aan de maatschappelijke onzekerheid over hoe men om moet gaan met het begrip “woke”. Er is sprake van een onduidelijkheid over hoe men de term moet interpreteren. Enkele experts, zoals Remco Breuker, noemen de benadering van Kelder als onjuist, omdat hij Aziaten over één kam sneed. Dit leidde tot veel kritiek van Nederlanders van Aziatische afkomst, wat aantoont dat de term “woke” niet eenduidig is.

Conclusie

De analyse van de Rijksuniversiteit Groningen op de vragen van de Woke Meter toont aan dat de universiteit zich bewust is van de uitdagingen rond diversiteit, inclusie en sociale ongelijkheid. Toch blijft er nog veel werk aan de winkel, zowel op het gebied van de praktijk als de communicatie met de maatschappelijke discussie. De term “vinkjes” is een belangrijk instrument geweest om te analyseren hoe bevoorrechtheid zich manifesteert, en de huidige discussie over “woke” laat zien dat de maatschappelijke context steeds complexer wordt. De RUG moet zich hierin blijven verdiepen en actief zijn in het bevorderen van een inclusieve en open omgeving.

Bronnen

jort
vinkje