Sensorische motoriek bij kinderen: het belang van de primaire zintuigen

Published by Redactie on juli 10, 2025 | Category kelder

De ontwikkeling van kinderen is een complex proces dat zowel fysiek als mentaal ondersteund moet worden. Een belangrijke factor hierin is de sensorische motoriek, een term die verwijst naar de interactie tussen de zintuigen, hersenen en lichaam. De primaire zintuigen, namelijk het vestibulaire systeem, de proprioceptie en de tastzin, spelen hierbij een cruciale rol. In dit artikel bespreiden we de betekenis van deze zintuigen, hoe ze functioneren en hoe ze kunnen worden gestimuleerd om de ontwikkeling van kinderen te ondersteunen.

Wat is sensorische motoriek?

Sensorische motoriek is de samenwerking tussen de primaire zintuigen van een kind. Deze zintuigen helpen het lichaam om informatie van de wereld op te vangen en te verwerken. Ze spelen een essentiële rol in de ontwikkeling van bewegingsvaardigheden, zelfvertrouwen en sociale vaardigheden. De drie primaire zintuigen zijn:

Het vestibulaire systeem (evenwichtsgevoel): Zorgt voor balans en bewegingscoördinatie.
Proprioceptie (positiezin / kinesthese): Geeft het lichaam informatie over positie en beweging van delen van het lichaam.
Tactiele zintuigen (tastzin): Zorgt voor het waarnemen van lichaamscontact, temperatuur, druk en textuur.

Deze drie zintuigen werken samen om het kind in staat te stellen te bewegen, te leren en zich te oriënteren in de wereld. Wanneer er sprake is van een disbalans in deze zintuigen, kan dit leiden tot problemen zoals rusteloosheid, onhandigheid, angst, gebrek aan evenwicht en moeite met concentreren.

Het belang van de primaire zintuigen

De primaire zintuigen zijn essentieel voor de ontwikkeling van kinderen. Ze vormen de basis voor de sensorische motoriek en helpen bij het leren van bewegingen, het begrijpen van ruimte en het opbouwen van zelfvertrouwen. Daarnaast zijn ze van invloed op het sociaal gedrag, mentale ontwikkeling en fysieke gezondheid.

Een probleem met de primaire zintuigen kan leiden tot verschillende klachten, waaronder:

Rusteloosheid in het lichaam
Moeite met concentreren
Bijnaam gedrag, zoals driftbuien of geweld
Lage eigenwaarde en onzekerheid
Leerproblemen

Volgens Kjeld Fredens, hersenonderzoeker, is de motorische ontwikkeling van kinderen cruciaal voor de hele persoonlijke ontwikkeling. Zijn werk benadruit het belang van het stimuleren van de primaire zintuigen via spelletjes en activiteiten.

Spelletjes en activiteiten om de sensorische motoriek te stimuleren

Er zijn veel manieren om de sensorische motoriek van kinderen te stimuleren. De SpeelGuides van ToyAcademy bieden daarvoor praktische tips en activiteiten. Hieronder volgen enkele voorbeelden:

SpeelGuide #1: Trainen van het vestibulaire systeem (evenwichtsgevoel)

Dit speelgedeelte helpt het kind om zijn evenwicht te ontwikkelen door activiteiten zoals rollen, klimmen en schommelen. Deze activiteiten helpen het lichaam om beter te leren werken met het evenwichtsgevoel.

SpeelGuide #2: Proprioceptie (positiezin / kinesthese)

Activiteiten zoals het dragen van zware zakken, het spelen met zand of het uitvoeren van krachttraining helpen het kind om bewustzijn te krijgen van de positie en beweging van zijn lichaam.

SpeelGuide #3: Stimuleren van de tastzin (tactiele zintuigen)

Door met verschillende materialen te spelen, zoals stof, hout, zachte en harde voorwerpen, ontwikkelt het kind zijn tastzin. Dit helpt het kind om het verschil tussen textuur, temperatuur en druk te leren waarnemen.

SpeelGuide #4: Trainen van fijne en grove motoriek

Dit speelgedeelte richt zich op het ontwikkelen van fijne motoriek (zoals het vasthouden van een potlood) en grove motoriek (zoals het lopen of springen). Deze vaardigheden zijn essentieel voor het leren en het sociaal gedrag.

Wat betekent dit voor ouders en verzorgers?

Het is belangrijk dat ouders en verzorgers zich bewust zijn van de invloed van de primaire zintuigen op de ontwikkeling van kinderen. Door actief te spelen en activiteiten te kiezen die de sensorische motoriek ondersteunen, kunnen ze bijdragen aan een betere ontwikkeling van hun kind.

Volgens een citaat uit het boek Sensory motor skills and interaction (2016) worden kinderen met sensomotorische problemen vaak geconfronteerd met een gebrek aan begrip. Ze ervaren uitschelden, constante corrigering en volwassen ironie. Daarom is het belangrijk om kinderen te helpen hun zintuigen te ontwikkelen en te leren omgaan met de wereld om hen heen.

Waarom is het stimuleren van de primaire zintuigen belangrijk?

In een wereld waarin kinderen steeds vaker in een sedentaire omgeving terechtkomen, is het belangrijk om actief te spelen en de sensorische motoriek te stimuleren. Door de primaire zintuigen te trainen, worden de hersenen gestimuleerd om beter te werken met het lichaam en de omgeving. Dit leidt tot betere bewegingsvaardigheden, betere concentratie en een hoger gevoel van eigenwaarde.

Conclusie

De ontwikkeling van kinderen hangt sterk af van de werking van de primaire zintuigen. Door deze zintuigen te stimuleren via spelletjes en activiteiten, kunnen ouders en verzorgers bijdragen aan een betere ontwikkeling van hun kind. Het is belangrijk om bewust te zijn van de rol van de sensorische motoriek en actief te werken aan het ondersteunen van deze ontwikkeling.