Robotica in de gezondheidszorg: innovaties en toepassingen

Published by Redactie on juli 10, 2025 | Category kelder

De toepassing van robotica in de gezondheidszorg is in opmars. Zowel in laboratoria als op revalidatiecentra en in de farmaceutische industrie worden robots steeds vaker ingezet om medische processen efficiënter, betrouwbaarder en veiliger te maken. Deze ontwikkeling is vooral opvaltend op de automatiseringsbeurs Automatica, waar talloze innovaties worden gepresenteerd. De toonaangevende robotfabrikant Life Science Robotics, met als CEO Keld Thorsen, biedt bijvoorbeeld een oplossing aan die patiënten sneller en efficiënter mobiliseert en tegelijkertijd de werkdruk van zorgpersoneel verlicht. Deze robot, genaamd Robert, helpt patiënten bijvoorbeeld na een operatie of beroerte om hun bewegingen te oefenen, wat helpt bij de herstelprocessen.

De werking van de Robert-robot

De Robert-robot is ontworpen om de zorgverleners te ondersteunen bij het uitvoeren van therapeutische bewegingen. De werking is eenvoudig: de verpleegkundige bevestigt de robotarm aan het been van de patiënt. Na het indrukken van de startknop tilt Robert het been lichtjes op. Vervolgens kan de zorgverlener handmatig de bewegingen uitvoeren. Robert onthoudt deze beweging en herhaalt deze vervolgens zelfstandig, zolang als nodig. Dit proces is niet alleen efficiënt, maar ook veilig, omdat de robot de bewegingen nauwkeurig en consistent kan uitvoeren. Hierdoor kan het zorgpersoneel zich richten op andere taken, terwijl de patiënt op een gestructureerde manier wordt behandeld.

Flexibiliteit in de productie van medische apparatuur

Naast de toepassingen in de zorg zijn ook de productieprocessen van medische apparatuur in opkomst. De ontwikkelingen in de medische wetenschap en farmaceutische sector draaien niet alleen om robots. Ook bedrijven die zich richten op de productie van medische apparatuur zijn vertegenwoordigd op de Automatica. De productie van inhalatoren, injectiepennen, autoinjectoren en spuiten vereist gespecialiseerde bedrijven, mede vanwege de hoge eisen op het gebied van patiëntveiligheid.

Mikron Automation is een van de bedrijven die een oplossing bieden voor de toenemende vraag naar flexibiliteit. Het Maia-assemblageplatform van Mikron is ontworpen voor de productie van diverse medische producten, zelfs bij kleinere batchgroottes. Deze oplossing is ideaal voor bedrijven die niet alleen op grote schaal opereren, maar ook kleinere hoeveelheden kunnen produceren. Dit maakt de productie van medische apparatuur efficiënter en flexibeler, wat vooral van belang is bij het aanbieden van innovatieve behandelingen.

De rol van cobots en AI in de laboratoriumautomatisering

Cobots, oftewel samewerkende robots, en kunstmatige intelligentie (AI) spelen een steeds grotere rol in de laboratoriumautomatisering. Deze technologieën ondersteunen onderzoekers, therapeuten en laboratoriumpersoneel bij hun werk. Een voorbeeld van een dergelijke robot is de Cobotta van Denso Robotics. Deze robot biedt nieuwe perspectieven voor robotgestuurde automatisering in laboratoria. Het is de kern van een innovatief labconcept dat is ontwikkeld door de Hamburgse start-up bAhead.

Rainer Treptow, CEO en oprichter van bAhead, vertelt: “Wij waren de eersten die drie disruptieve technologieën combineerden voor laboratoriumgebruik: cobots, drones en AI. Alle systeemcomponenten zijn kostenefficiënt, multifunctioneel en werken perfect samen dankzij zwermintelligentie. Dit creëert totaal andere dynamieken dan conventionele labautomatisering, vooral voor laboratoria die kleine aantallen monsters moeten verwerken.” De combinatie van cobots en AI maakt het mogelijk om laboratoria efficiënter en sneller te laten werken, waardoor onderzoekers meer tijd hebben voor hun eigen werk.

Robotica in aseptische omgevingen

De toepassing van robots in aseptische omgevingen is een van de nieuwste ontwikkelingen in de medische sector. Deze omgevingen zijn zeer streng en vereisen een hoge mate van hygiëne. Robots die geschikt zijn voor deze omgevingen worden gebruikt in toepassingen zoals cel- en gentherapie (CGT), biotherapie, API-onderzoek en -productie, laboratoriumautomatisering en andere segmenten van de farmaceutische industrie. Momenteel zijn er slechts enkele premiumleveranciers die robotoplossingen aanbieden voor aseptische omgevingen.

Yaskawa biedt bijvoorbeeld de hygiënisch ontworpen HD7- en HD8-robots uit de Motoman-serie aan, die in nauwe samenwerking met het Fraunhofer Instituut voor Productietechniek en Automatisering (IPA) zijn ontwikkeld. Deze zesassige robots zijn geschikt voor gebruik in GMP Grade A-omgevingen. In Zwitserland worden deze robots al in de praktijk gebruikt. Het Zwitserse bedrijf Pharmabotix zet een Motoman HD8 in voor hun CryoFiller-module, een systeem voor geautomatiseerde vial-vulling in cel- en gentherapie. De hygiënisch ontworpen zesassige robot verwerkt de vials moeiteloos en voldoet aan de strenge eisen voor het gebruik van waterstofperoxide (H2O2) bij reiniging en decontaminatie.

Mobiele robots in steriele omgevingen

De automatisering van bepaalde gezondheidszorgtoepassingen is alleen mogelijk met mobiele robots. Dit geldt niet alleen voor hulp aan zorgbehoevenden, maar ook voor innovatieve transport- en handlingconcepten in de farmaceutische fabriek van de toekomst. Op de Automatica worden AGV- en AMR-oplossingen gepresenteerd voor deze taken. Tot voor kort was de inzet van mobiele robots in steriele omgevingen een uitdaging, omdat geschikte oplossingen simpelweg niet beschikbaar waren. Dit is nu veranderd: Stäubli Robotics heeft de Sterimove-platformoplossing ontwikkeld – een volledig ingekapseld voertuig dat is gecertificeerd voor gebruik in steriele omgevingen, als enige in zijn soort wereldwijd.

De toekomst van robotica in de gezondheidszorg

De toepassing van robotica in de gezondheidszorg is in opmars. De groeiprognoses voor robotsystemen in de farmaceutische industrie, medische wetenschap en gezondheidszorg wijzen in dezelfde richting: omhoog. Volgens Mordor Intelligence wordt een gemiddelde jaarlijkse groei van meer dan 16 procent verwacht tot 2029. Hoewel prognoses altijd enige onzekerheid met zich meebrengen, is één ding zeker: de veelzijdige healthtech-sector is een veelbelovende markt.

Deze ontwikkeling staat centraal op de Automatica 2025. In de MedtecLIVE Healthtech Pavilion in Hal A4 presenteren talrijke exposanten uit de toeleveringssector van de medische technologie hun innovaties en de volledige waardeketen. Daarnaast vindt in Hal B4 op de tweede en derde beursdag de MedtecSUMMIT plaats, aangevuld met een zorgvuldig geselecteerd aanbod van relevante exposantenoplossingen.

Conclusie

De toepassing van robotica in de gezondheidszorg, met name in laboratoria, revalidatiecentra en farmaceutische productie, is in opmars. Innovaties zoals de Robert-robot, de Cobotta van Denso Robotics en de Sterimove-platformoplossing van Stäubli Robotics tonen aan dat robotica niet alleen efficiënter en veiliger kan zijn, maar ook helpt bij het verlichten van de werkdruk van zorgpersoneel. De toekomst van de gezondheidszorg ligt steeds vaker bij de combinatie van robotica en kunstmatige intelligentie, wat leidt tot betere behandelingen, snellere productieprocessen en een efficiënter gebruik van middelen.

Bronnen

thorsen