Bepalende leidraad voor riolering in openbare ruimte

Published by Redactie on juli 3, 2025 | Category riolering

Inleiding

In de moderne stedelijke ontwikkeling speelt de riolering een cruciale rol bij het veilig en efficiënt afvoeren van afvalwater en regenwater. De riolering is een essentieel onderdeel van de openbare infrastructuur en heeft een directe invloed op de kwaliteit van de openbare ruimte. De in dit artikel behandelde leidraad is gebaseerd op de uitgebreide informatie en eisen die in de bronnen zijn opgenomen, met name in het Handboek Openbare Ruimte 2024 van de gemeente Neder-Betuwe en het Beleid riolering en water VGRP (Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan) 2020-2024 van de gemeente Bergeijk. Deze leidraad bevat belangrijke richtlijnen voor het ontwerpen, aanleggen en onderhouden van rioleringssystemen, met als doel een klimaatadaptieve, duurzame en functionele openbare ruimte te realiseren.

Technische eisen voor rioleringssystemen

Vormgeving en materiaalkeuze

Bij het ontwerpen van rioleringssystemen is het van belang om rekening te houden met de keuze van materialen en de technische uitvoering. De gemeente Neder-Betuwe stelt eisen aan de gebruikte materialen, met name bij de aanleg van leidingen, gemaal en putten. In de bronnen wordt uitgebreid aandacht besteed aan de toepassing van verschillende materialen, zoals kunststof, staal en beton, en de juiste maatvoering van de onderdelen.

De keuze van het materiaal is afhankelijk van de functie en locatie van het onderdeel. Zo dient bijvoorbeeld de afdekking van putten en overstromen voldoende sterkte te hebben om zwaar verkeer te kunnen verwerken. Voor putafdekkingen met een diameter groter dan 65 cm wordt aanbevolen om ergonomisch verantwoorde putdeksels te gebruiken, zoals die met een gasveer, zodat ze door een persoon kunnen worden geopend. Deze putafdekkingen vallen onder de sterkteklasse D400 volgens EN-124.

Bij het aanbrengen van putranden wordt aangegeven dat deze op minimaal twee betonnen stelringen moeten worden geplaatst, zodat de betrouwbare uitvoering van de put wordt gewaarborgd. De afdekkingen van pompen en andere onderdelen die vaker geïnspecteerd moeten worden, moeten voorzien zijn van een valbeveiliging. Klimvoorzieningen in putten zijn niet gewenst.

Digitale gegevens en revisie

Een van de belangrijkste aspecten bij de uitvoering van rioleringssystemen is de digitale registratie van gegevens. De gemeente Neder-Betuwe stelt eisen aan de aanlevering van digitale tekeningen, waarbij de gegevens in verschillende formaten moeten worden aangeleverd, zoals DWG-, DXF- en PDF-bestanden. Ook worden er eisen gesteld aan de nauwkeurigheid van de meetgegevens, met name bij het aanleveren van de revisiegegevens.

De gegevens moeten worden ingemeten in RD-stelsel (x en y) en ten opzichte van NAP (z) in centimeter nauwkeurig. Dit geldt ook voor hulpstukken, appendages, moffen, etc. Daarnaast moet de digitale tekeningen worden opgebouwd volgens de Nederlandse CAD-standaard (NLCS). De gebruikelijke methode voor het aanleveren van de gegevens is via een Excel-bestand, waarin de verschillende onderdelen van het rioleringssysteem zijn opgenomen.

Beheer en onderhoud

Het beheer en onderhoud van het rioleringssysteem is een cruciale factor voor de duurzaamheid en functionaliteit van de openbare ruimte. De gemeente Neder-Betuwe stelt eisen aan het beheer en de inspectie van de infrastructuur, met name bij het aanbieden van inspectiegegevens en het opstellen van rapportages. Bij de visuele inspectie van riolen dient gebruik te worden gemaakt van een videocamera, conform NEN EN 13508-2 NEN 3399 (2003).

Alle toestandsaspecten moeten worden vastgelegd overeenkomstig de NEN EN 13508-2 NEN 3399 (2003) buitenriolering (classificatiesysteem bij visuele inspectie van riolen), een uitgave van het NNI. Voor de beoordeling en het opstellen van het rapport is de BRL K10014 en K10015 van toepassing. Bij de inspectie van riolen moet worden gekeken naar de toestand van de leidingen, de afsluiters, de afvoeren en de overstromen. Bij de beoordeling worden de klasse 4 en 5 (hoogste klasse) als kritiek aangemerkt, en dient daarvoor een digitale kleurenfoto gemaakt te worden.

Ruimtelijke inrichting en functionele aspecten

Verkeersbepalende aspecten

Bij de aanleg van rioleringssystemen moet worden gekeken naar de invloed op het verkeer en de benodigde afstand tussen de infrastructuur en de weg. De ondergrondse infrastructuur, zoals riolen, gemaal en putten, moet voldoen aan de eisen die zijn gesteld door de gemeente in het Handboek Openbare Ruimte 2024.

Bij het aanleggen van de leidingen dient rekening te worden gehouden met de positie van de weg, de afstand tot bebouwing en het gebruik van het perceel. De maatvoering van de leidingen moet worden vastgelegd in meters met een nauwkeurigheid van +/- 0,5 meter. Daarnaast dient bij de aanleg van de leidingen rekening te worden gehouden met de lagedruk- en hoogdrukvoorzieningen en de toegang tot de leidingen.

Waterberend en klimaatadaptief ontwerp

De riolering dient bij te dragen aan de waterberende functie van de openbare ruimte. Bij de ontwerpkeuze van het rioleringssysteem moet worden gekeken naar de invloed op het waterbeheer en de klimaatadaptiviteit. In de bronnen wordt aangegeven dat het systeem moet bijdragen aan de waterberende functie van de openbare ruimte. Dit kan bijvoorbeeld door het aanleggen van overstromen, leidingen en andere voorzieningen die de afvoer van het water ondersteunen.

Bij de inrichting van de openbare ruimte dient rekening te worden gehouden met de klimaatadaptieve ontwerpkeuzes. Hierbij is het van belang om te kijken naar de combinatie van groen en grijs in de openbare ruimte, zodat de waterberende functie van de openbare ruimte wordt gesteund. Dit kan bijvoorbeeld door het aanleggen van groene daken, natuurgebieden en andere elementen die het water in de openbare ruimte kunnen opvangen en afvoeren.

Conclusie

De riolering is een essentieel onderdeel van de openbare infrastructuur en speelt een cruciale rol in het afvoeren van afvalwater en regenwater. De leidraad die in dit artikel is opgesteld, bevat belangrijke richtlijnen voor het ontwerpen, aanleggen en onderhouden van rioleringssystemen. Deze richtlijnen zijn gebaseerd op de eisen en aanbevelingen die zijn opgenomen in het Handboek Openbare Ruimte 2024 van de gemeente Neder-Betuwe en het Beleid riolering en water VGRP (Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan) 2020-2024 van de gemeente Bergeijk. De nadruk ligt op het aanleggen van een duurzame, klimaatadaptieve en functionele openbare ruimte, waarbij het gebruik van materialen, de digitale registratie van gegevens en het beheer van de infrastructuur centraal staan.