Kelder en bouwbesluit: Wat is een bewoonbare oppervlakte en hoe meet je dat?

Published by Redactie on juli 10, 2025 | Category kelder

Binnen het bouwbesluit en de regelgeving rondom de gebruiksoppervlakte (GO) speelt de kelder een belangrijke rol, zowel bij nieuwbouw als bij renovaties. Het is belangrijk om te begrijpen wanneer een kelder als bewoonbare oppervlakte wordt beschouwd, welke eisen aan de bouw en afwerking worden gesteld, en wat het effect is op de oppervlakteberekening. In dit artikel worden de kernpunten uit de bronnen besproken en gegeven over de kelder in het kader van het bouwbesluit.

Wat is een kelder en wanneer telt deze mee als woonoppervlakte?

Een kelder wordt gedefinieerd als een ruimte waarin meer dan de helft van de verdiepingshoogte zich onder het straatniveau bevindt. Dit verschilt van een souterrain, waarbij meer dan de helft van de verdiepingshoogte zich boven het straatniveau bevindt. De kelder moet dus minstens 1 meter dieper liggen dan het straatniveau om als kelder te worden aangemerkt.

De vraag of een kelder mee moet tellen als woonoppervlakte hangt af van de toepassing van de regels uit het bouwbesluit. Concreet betekent dit dat een kelder pas als bewoonbare ruimte wordt beschouwd als deze voldoet aan bepaalde eisen, zoals voldoende ventilatie, verwarming en een afgewerkte binnenkant. Als een kelder bijvoorbeeld alleen als opslagruimte wordt gebruikt, dan telt deze niet mee als woonoppervlakte. Maar wanneer de ruimte als een praktijkruimte, hobbyruimte of zelfs kantoor wordt ingezet, dan is het belangrijk om te weten of deze onderdeel uitmaakt van de berekening van de gebruiksoppervlakte (GO).

Hoe wordt de kelder berekend in de gebruiksoppervlakte?

De gebruiksoppervlakte wordt bepaald door de oppervlakte van de vloer van de ruimte te meten. Bij een kelder moet je uitgaan van het bovenaanzicht op vloerniveau. De oppervlakte wordt uitgedrukt in vierkante meter (m²). Bijvoorbeeld:

Vloeroppervlakte < 10 m², 2 cijfers achter de komma
Vloeroppervlakte ≥ 10 m² maar < 100 m², 1 cijfer achter de komma
Vloeroppervlakte ≥ 100 m², 0 cijfers achter de komma

Daarnaast zijn er regels voor het bepalen van de grenslijn van een vloeroppervlakte. Hierbij worden nissen, uitsparingen en uitspringende bouwdelen met een grondvlak kleiner dan 0,5 m² genegeerd. Ook worden bepaalde bouwconstructies, zoals een vrijstaande bouwconstructie of een leidingschacht, in de berekening meegenomen als de horizontale doorsnede groter is dan of gelijk aan 0,5 m².

Wanneer telt een kelder mee bij de 55% GBO/VG regel?

De 55% GBO/VG regel is van toepassing op de bouw en geldt voor nieuwbouw. De regel zegt dat het gedeelte van de gebruiksoppervlakte (GBO) dat in het bouwbesluit is opgenomen, niet meer dan 55% mag bedragen van de totale bouwoppervlakte. De kelder telt hierin mee als deze als woonfunctie wordt aangemerkt.

Conform de bronnen moet een kelder worden aangemerkt als een overige gebruiksfunctie als deze niet geschikt is als leefruimte, bijvoorbeeld als het alleen als opslagruimte wordt gebruikt. In dat geval telt de kelder niet mee bij de 55% GBO/VG regel. Maar als de kelder wordt gebruikt als leefruimte, dan wordt deze wel meegenomen in de berekening.

Hoe bepaal je de vrije hoogte van een kelder?

Een kelder die als woonfunctie wordt gebruikt, moet voldoen aan bepaalde eisen, waaronder de vrije hoogte. Concreet moet de vrije hoogte minstens 2,30 meter zijn, met name bij een vaste trap. Dit geldt ook als de kelder wordt gebruikt als een kantoorruimte of praktijkruimte.

Bijvoorbeeld, als een kelder wordt gebruikt als een praktijkruimte, dan dient de vloeroppervlakte te voldoen aan de eisen van de gebruiksoppervlakte en moet er voldoende ventilatie zijn. Ook de temperatuur moet comfortabel zijn, wat kan worden gerealiseerd met vloerverwarming.

Is isolatie en ventilatie nodig voor een kelder?

Een kelder die als woonruimte wordt gebruikt, moet worden geïsoleerd en geventileerd. Dit is nodig om de temperatuur te regelen en vochtproblemen te voorkomen. Bijvoorbeeld, als de kelder wordt gebruikt als praktijkruimte, dan is het belangrijk dat de ruimte comfortabel is en niet te koud of te vochtig is.

Isolatie kan worden toegepast op de vloeren, muren en plafonds van de kelder. Ventilatie is belangrijk om het vocht te verminderen en een gezond leefklimaat te garanderen. In sommige gevallen is het nodig om een ventilatiesysteem aan te brengen, zodat het luchtvochtigheidsniveau in de kelder onder controle blijft.

Hoe wordt een kelder ingedeeld in het bouwbesluit?

Bij het bepalen van de gebruiksfunctie van een kelder is de keuze van de aannemer of eigenaar van belang. De kelder kan worden ingedeeld als een woonfunctie of als een overige gebruiksfunctie. Dit heeft invloed op de berekening van de gebruiksoppervlakte (GO) en de 55% GBO/VG regel.

In de praktijk wordt vaak gekozen voor een overige gebruiksfunctie als de kelder niet als woonruimte wordt gebruikt. Dit is ook van toepassing op kelders die alleen als opslagruimte worden ingezet. Maar als de ruimte wordt gebruikt als een kantoorruimte of hobbyruimte, dan kan de kelder wel als woonfunctie worden ingedeeld, mits aan de eisen van het bouwbesluit wordt voldaan.

Wat zijn de gevolgen van het aanbrengen van isolatie en ventilatie?

Als de kelder wordt geïsoleerd en geventileerd, dan wordt deze gezien als een bewoonbare ruimte, wat invloed heeft op de berekening van de gebruiksoppervlakte. Dit kan leiden tot een stijging van de KI (kubieke inhoud) en heeft invloed op de bouwregels.

Bijvoorbeeld, als een kelder in het begin alleen als opslagruimte wordt gebruikt, maar later wordt omgevormd tot een kantoorruimte, dan is het belangrijk om te weten dat de isolatie en ventilatie van de kelder hieraan bijdraagt. Dit kan leiden tot een verhoogde gebruiksoppervlakte, wat opnieuw invloed heeft op de regels van het bouwbesluit.

Wat zijn de oplossingen tegen vocht in een kelder?

Een vochtige kelder kan leiden tot schimmels, muffe geuren en schade aan de constructie van de woning. Het is daarom belangrijk om vochtproblemen snel en effectief te bestrijden. Er zijn verschillende methoden om vocht in een kelder te voorkomen, zoals het aanbrengen van een coating op de muren, het gebruik van schuimbeton bij het opvullen van de kelder, en het isoleren van de muren.

Bijvoorbeeld, bij het opvullen van een kelder met schuimbeton wordt het gewicht van de opvulmaterialen verlaagd, wat vooral gunstig is bij de constructie van de kelder. Daarnaast is het belangrijk om te controleren of de kelder goed is afgesloten en of er voldoende ventilatie is.

Conclusie

Een kelder speelt een belangrijke rol in het bouwbesluit, zowel bij nieuwbouw als bij renovaties. De vraag of een kelder wordt meegenomen in de berekening van de gebruiksoppervlakte (GO) hangt af van de toepassing van de regels en het gebruik van de ruimte. Een kelder die als woonfunctie wordt gebruikt, moet voldoen aan bepaalde eisen, waaronder de vrije hoogte, isolatie en ventilatie. De keuze van de aannemer of eigenaar bepaalt hierin het gebruik van de kelder, en heeft invloed op de regels van het bouwbesluit. Het is belangrijk om te weten wat de gevolgen zijn van het aanbrengen van isolatie en ventilatie, en welke oplossingen er zijn tegen vocht in een kelder.

Bronnen

bouwbesluit