Schiphol’s Bagagekelders: Bouw, Renovatie en Innovatie in de Logistiek van de Luchthaven

Published by Redactie on juli 13, 2025 | Category kelder

Schiphol is de grootste luchthaven van Nederland en speelt een centrale rol in de nationale en internationale luchtvaart. De bagagekelders zijn daarbij essentieel voor de efficiënte afhandeling van bagage, maar zijn in de afgelopen jaren ook genoemd als een probleemgebied. De werkomstandigheden voor medewerkers zijn lang niet ideaal, en de infrastructuur is stuk voor stuk aan vernieuwing toe. In dit artikel geven we een overzicht van de huidige situatie, de plannen voor de bouw van een nieuwe bagagekelder en de innovaties in logistiek en arbeidsomstandigheden.

Huidige situatie van de bagagekelders

De huidige bagagekelders van Schiphol zijn verdeeld over meerdere gebieden, met een totaaloppervlakte van ongeveer 145.000 m² – vergelijkbaar met 29 voetbalvelden. Deze kelders zijn in verschillende fasen gebouwd, waardoor er sprake is van een mix van oude en relatief nieuwe systemen. Een van de oudste bagagegebieden is de zogenaamde bagagekelder West, die wordt beschreven als een oude parkeergarage met lage plafonds, vuil op de grond en een onfrisse lucht. Hier wordt bagage met handen en karretjes verwerkt, wat leidt tot stress, fysieke inspanning en een hoge foutmarge.

De Nederlandse Arbeidsinspectie heeft Schiphol meerdere keren op de kous genomen vanwege de slechte arbeidsomstandigheden. In maart 2023 stelde de inspectie eisen aan de automatisering en mechanisering van het bagagesysteem, waaronder de invoering van pneumatische of elektrische tilhulpen binnen twee jaar. Ook is er een groter probleem van een zogenaamde "race naar de bodem" tussen de bagagebedrijven, waarbij lage lonen en slechte voorwaarden worden aangehouden om contracts te winnen.

Bouw van een nieuwe bagagekelder

Schiphol heeft besloten om een volledig nieuwe bagagekelder te bouwen om de huidige situatie te verbeteren. Deze kelder zal worden gevestigd op de plek waar een eventuele nieuwe terminal zou kunnen worden gebouwd, zodat het mogelijk is om de kelder later te integreren in een groter terminalsysteem. Het nieuwe bagagesysteem wordt ontworpen door Vanderlande Industries, een specialist in interne logistieke systemen voor luchthavens. Het bedrijf is ook betrokken bij het onderhoud van bestaande systemen en heeft reeds meerdere bagagesystemen op Schiphol geleverd.

De bouw van de nieuwe kelder is gepland voor 2026. In de voorbereidende fase is al een voorlopige gunning uitgereikt aan de bouwcombinatie Fundament, samengesteld uit Dura Vermeer en Mobilis. Deze combinatie brengt de benodigde expertise bij elkaar om een toekomstbestendige bagagekelder te realiseren. Aan de opdracht is ook een integraal schetsontwerp gekoppeld, waarin rekening wordt gehouden met de eventuele constructie van een nieuwe terminal op het dak van de kelder. Hierdoor kan Schiphol duurzaam en efficiënt omgaan met de grootschalige renovatie- en bouwopgave.

Innovatie in bagageafhandeling

De nieuwe bagagekelder is niet alleen gericht op infrastructuur, maar ook op technologische innovatie. De luchthaven wil het werk voor medewerkers makkelijker maken en tegelijkertijd de efficiëntie en betrouwbaarheid van de bagageafhandeling verbeteren. Tot nu toe zijn er al enkele innovaties getest, zoals de zogenaamde Cobot Lift of Cobro (Collaboratieve Bagagerobot). Deze robot is ontwikkeld om medewerkers te ondersteunen bij het verplaatsen van koffers van een lopende band naar een kar. De robot tilt koffers individueel en stapelt ze met precisie, vergelijkbaar met het spel Tetris.

Een andere innovatie is de zogenaamde Power Stow, een flexibel lopend bandje dat aan de grote bagageband hangt. Hiermee kunnen koffers eenvoudiger en veiliger worden verplaatst. Hoewel de introductie van deze technologie langzaam verliep, is Schiphol nu actief met het testen van meerdere hulpmiddelen. In de komende maanden wil het bedrijf minstens vijf andere tilhulpen uitproberen, zodat elk werkplek voorzien is van een betrouwbaar en werkend hulpmiddel.

Verantwoordelijkheid en samenwerking

Een van de kernaspecten van de nieuwe aanpak is de vroege betrokkenheid van aannemers en partijen bij het ontwerpproces. Dit zorgt voor een betere samenwerking, meer grip op planning, kosten en kwaliteit, en leidt tot een efficiëntere uitvoering van complexe bouwprojecten. Deze aanpak is bedoeld om eerdere misseren, zoals bij de bouw van de A-pier, te voorkomen.

Schiphol benadrukt ook de verantwoordelijkheid die zowel de luchthaven als de afhandelingsbedrijven hebben bij het verbeteren van de werkomstandigheden. De inspectie heeft duidelijk gesteld dat het niet voldoende is om aan de wettelijke eisen te voldoen, maar dat er gestreefd moet worden naar zo laag mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen en een zo goed mogelijke arbeidsomgeving. De luchthaven en de afhandelaars worden hierin geadviseerd door vakbonden zoals FNV Schiphol, die al jaren aandacht besteden aan de problemen in de bagagekelders.

Financiële kant van de renovatie

Een van de grote vragen bij de verbetering van de bagagekelders is wie de kosten van mechanisering en automatisering moet dragen. De infrastructuur, zoals transportbanden en kelders, is eigendom van Schiphol, terwijl de roerende zaken – zoals karretjes en containers – eigendom zijn van de afhandelbedrijven. Dit maakt het verantwoordelijkheidsveld vaak onduidelijk. Werkgeversorganisaties zoals WPBL pleiten voor kleine verhogingen van het vliegticket om de investeringen te kunnen financieren. Een generieke ticketopslag van 2 tot 4 euro per passagier zou volgens hen voldoende zijn om de arbeidsvoorwaarden aanzienlijk te verbeteren. De luchtvaartmaatschappijen, de luchthaven en de afhandelbedrijven zijn echter nog niet bereid om een duidelijk plan vast te leggen.

Kritische kanttekeningen en toekomstige uitdagingen

Hoewel de plannen voor een nieuwe bagagekelder hoop geven, zijn er ook kritische kanttekeningen. De Arbeidsinspectie betwijfelt of de geplande verbouwing binnen de gestelde termijn haalbaar is. Tot nu toe heeft Schiphol geen steekhoudende argumenten geleverd om de termijn van twee jaar te verlengen. Ook wordt er gewezen op het feit dat de mechanisering en automatisering van het bagagesysteem wereldwijd nog niet volledig is gerealiseerd, wat betekent dat Schiphol niet voor alle problemen uitkomt.

Bovendien is er sprake van communicatieproblemen in de huidige kelders, vooral door de grote internationale arbeidskrachten. Talenbarrières en onvoldoende instructies kunnen leiden tot onveilige situaties. De vakbond FNV heeft hier al op gewezen, en Schiphol moet nog bewijzen dat deze kwesties zijn aangepakt in de renovatieplannen.

Conclusie

De renovatie en bouw van een nieuwe bagagekelder op Schiphol zijn essentieel om de huidige problemen in de logistiek en arbeidsomstandigheden aan te pakken. Het project is niet alleen gericht op verbetering van het bagagesysteem, maar ook op het verbeteren van de werkomstandigheden voor medewerkers. Door innovatie, samenwerking en verantwoordelijkheid te combineren, probeert Schiphol de efficiëntie en betrouwbaarheid van de bagageafhandeling te verhogen. De komende jaren zullen duidelijk maken of deze plannen in de praktijk leiden tot betere omstandigheden en minder vertragingen voor reizigers.