Subtropische zwembaden en hun kelders: Risico’s, hergebruik en renovatiekosten

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Subtropische zwembaden vormen een unieke combinatie van sport, entertainment en recreatie. In Nederland zijn deze faciliteiten al jaren een bekende en gewilde plek voor gezinnen, sporters en recreanten. Echter, na verloop van tijd ontstaan er problemen, zoals lekkages, oude installaties en slijtage. Deze aspecten vormen een uitdaging zowel voor de eigendomshouders als voor de gemeenten. In dit artikel wordt ingegaan op de risico’s van zwembaden in kelders, mogelijke hergebruikscenario’s en de aanzienlijke renovatiekosten die daarmee gepaard gaan.

Lekkages en technische problemen in de kelder

Een van de grootste problemen bij subtropische zwembaden is de technische infrastructuur. Zwembaden zijn afhankelijk van complexe installaties om de waterkwaliteit en temperatuur te behouden. Deze systemen bevinden zich vaak in de kelder van het pand, waarbij water en stroom voortdurend actief zijn.

Zwembad De Wilder in Haaksbergen is een recent voorbeeld van de gevolgen van technische tekortkomingen. In de kelder van dit zwemparadijs sprong een leiding, waardoor 200.000 liter water in de kelder stroomde. De technische ruimte in de kelder raakte volledig onder water, terwijl de schade tot nu toe niet volledig is bepaald. De brandweer moest het water pompen en er werd ook een adviseur voor gevaarlijke stoffen ingezet vanwege het gebruik van chloor in het zwembadwater. De locatiemanager verwacht dat het zwembad wekenlang gesloten moet blijven om de schade te peilen en eventuele vervanging of reparatie te kunnen uitvoeren.

Zwembadkelders zijn dus niet alleen logistische centra, maar ook gevoelige punten die gevoelig zijn voor slijtage, lekkages en foutieve onderhoudsstrategieën. Voor eigenaren is het belangrijk om regelmatig de installaties te controleren, te onderhouden en eventueel te vervangen.

Subtropische zwembaden en hun leegstand: Risico’s op slijtage

Wanneer subtropische zwembaden langdurig leeg staan, zoals in het geval van Tropicana in Rotterdam, ontstaan er aanzienlijke problemen. Volgens Sabine Biesheuvel van BlueCity010 is Tropicana een voorbeeld van hoe een pand verslechtert door langdurige leegstand. Ondanks de oorspronkelijke functie als subtropisch zwemparadijs, is het gebouw nu sterk aangetast.

De leegstand heeft tot gevolg dat er scheuren zijn ontstaan in de constructie, veel kapotte tegels, en lekkages in de baden. De waterdruk, die normaal gesproken het gebouw stevig houdt, ontbreekt. Chloor uit het water heeft de betonconstructie verder aangetast. Bovendien zijn de installaties in de kelder verouderd en kapot. Tijdens de bouw zijn deze systemen in de constructie ingebouwd, wat betekent dat een vervanging van de technische infrastructuur een volledige openbreekingswerf vereist.

Een volledige renovatie van Tropicana, inclusief de kelders en technische ruimtes, kost volgens Biesheuvel minimaal twintig miljoen euro. Dit maakt duidelijk dat het herstellen van een subtropisch zwembad geen kleine klus is, maar een complexe en kostbare inspanning.

Hergebruik van oude zwembaden: Van recreatie naar circulaire bedrijvigheid

Een alternatief voor de afbraak van oude subtropische zwembaden is hergebruik. In plaats van een pand plat te gooien, kan het worden omgetoverd tot een nieuwe functie. Dit is precies wat gebeurt met Tropicana in Rotterdam.

Na jaren van leegstand is het gebouw nu een verzamelpunt voor innovatieve, circulaire bedrijven. De kelder huisvest het BlueCity Lab, het eerste circulaire biolab ter wereld. In het pand zelf vinden evenementen plaats, worden demonstraties uitgevoerd en is er ruimte voor productie en onderzoek. De wildwaterbaan en het golfslagbad zijn open voor publiek. Het idee is om het pand te behouden en nieuw leven in te blazen, zowel voor jongeren als voor ondernemers.

Dit benadrukt hoe subtropische zwembaden, ook na hun oorspronkelijke levensduur, nog steeds waarde kunnen genereren. In plaats van het pand te slopen, kan het worden hergebruikt en ingeschakeld in een circulaire economie. Dit is niet alleen ecologisch verantwoord, maar ook een manier om historische gebouwen te behouden en ze nieuwe functies te geven.

De rol van gemeenten en particuliere initiatieven

Het hergebruik van subtropische zwembaden vereist vaak samenwerking tussen particuliere initiatieven en gemeentelijke partners. In het geval van Tropicana is BlueCity010 een initiatief dat zich richt op het creëren van een blauwe circulaire hub. Het project koos bewust voor Tropicana vanwege het icoonkarakter van het gebouw in de regio.

De gemeente Rotterdam speelde in het verleden een actieve rol in de ontwikkeling van bad- en zweminrichtingen. Zo was er in de jaren dertig een uitgebreide studie over de gemeentelijke zweminrichtingen. Deze onderzoeken leidden tot grootschalige projecten, zoals het Kralings Zwembad en De Wilgenplas. Deze faciliteiten waren concurrenten van elkaar en hadden allemaal hun eigen unieke aantrekkingskracht.

De rol van de gemeente is niet alleen beperkt tot de bouw en onderhoud van faciliteiten, maar ook tot het ondersteunen van innovatieve projecten zoals BlueCity010. Dit benadrukt het belang van een duurzame en flexibele aanpak, waarbij oude gebouwen worden hergebruikt in plaats van gesloopt.

Subtropische zwembaden en hun impact op het stadsbeeld

Subtropische zwembaden vormen vaak een centraal element in het stadsbeeld. Ze zijn zichtbaar vanaf straat en hebben een herkenbaar karakter. In het geval van Tropicana is het gebouw op de Maasboulevard een bekend icoon geweest. Echter, door de leegstand en de afbraak van andere functies, is het een verlaten plek geworden. Het hergebruik van Tropicana als een circulaire hub draagt bij aan de revitalisatie van het stadsdeel en maakt het weer een aantrekkelijke plek voor jongeren en ondernemers.

Een soortgelijk effect kan worden gezien in vakantieparken zoals De Katjeskelder en Het Vennenbos, waar subtropische zwembaden onderdeel zijn van een groter recreatieconcept. Deze parken combineren sport, entertainment, eetgelegenheden en gastvrijheid. In het geval van De Katjeskelder is er bijvoorbeeld een animatieteam dat kinderen tijdens de vakantie vermaakt, terwijl ze ook kunnen zwemmen in het overdekte zwembad.

Conclusie

Subtropische zwembaden zijn complexe constructies die niet alleen recreatieve functies vervullen, maar ook gevoelige technische infrastructuren bevatten. Lekkages in de kelders, oude installaties en slijtage door leegstand vormen uitdagingen voor eigenaren en gemeenten. Een hergebruik van deze gebouwen kan echter leiden tot innovatieve en duurzame projecten, zoals het BlueCity Lab in Tropicana. De renovatiekosten zijn aanzienlijk, maar met het juiste partnerschap en visie kan een oude faciliteit een nieuwe functie krijgen.

Voor zowel particuliere investeerders als gemeentelijke partners is het belangrijk om een strategische aanpak te hanteren bij de revitalisatie van subtropische zwembaden. Door innovatie, duurzaamheid en circulaire principes toe te passen, kan een oude zwemhal worden omgevormd tot een centraal knooppunt in de stad of regio. De ervaring met Tropicana en andere projecten benadrukt dat hergebruik en herbestemming een waardevolle rol kunnen spelen in de toekomst van recreatie- en sportfaciliteiten in Nederland.