Jort Kelder en de uitdagingen van digitale verantwoordelijkheid

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

In het digitale tijdperk is het gebruik van persoonlijke data en publieke figuren voor commerciële of frauduleuze doeleinden steeds vaker in de schijnwerpers. Jort Kelder, bekend uit de talkshow Jort Kelder – Wereld Draait Door, heeft zich recentelijk uitgesproken tegen het gebruik van zijn naam en foto in frauduleuze advertenties, waarbij slachtoffers zijn bedrogen met investeringen in bitcoin. Deze zaak is niet alleen een persoonlijk drama, maar ook een maatschappelijke kwestie die aansluit bij thema’s als digitale verantwoordelijkheid, privacy en het toezicht op sociale media.

Hoewel Jort Kelder geen directe betrokkenheid heeft bij de inhoud van de advertenties, heeft hij kritisch kijkt naar de rol die digitale platforms zoals Facebook spelen in het verspreiden van dergelijke content. Zijn actie benadrukt het belang van burgerinitiatieven en samenwerking met juridische instanties bij het bestrijden van digitale fraude. Hieronder bespreken we de details van de zaak, het mechanisme achter dergelijke fraudepraktijken en de maatschappelijke gevolgen van dergelijke praktijken.

De achtergrond van de zaak

Jort Kelder maakte in juli 2020 aangifte tegen Facebook vanwege het verspreiden van frauduleuze advertenties die zijn naam en foto gebruikten. Deze advertenties stelden voor dat mensen grote winsten zouden kunnen maken via beleggingen in bitcoin. Consumenten die op de advertenties klikten, werden verleid tot financiële investeringen die uiteindelijk uitkwamen op geldverlies.

Volgens Kelder was het niet duidelijk dat de advertenties frauduleus waren. "Je stort 10 duizend euro en je bent het gewoon kwijt", aldus Kelder. Hij benadrukte dat de advertenties zo professioneel werden gemaakt dat ze moeilijk van echte investeringsaanbiedingen te onderscheiden waren. De verantwoordelijkheid die hij voelde als burger die betrokken was geraakt bij dergelijke advertenties, bracht hem ertoe aangifte te doen.

Hoe werkt digitale fraude?

De technologie achter dergelijke fraudepraktijken maakt gebruik van algoritmes die gericht zijn op het opsporen van persoonlijke interesses en klikgedrag van gebruikers. Advertenties worden op basis van deze gegevens gepersonaliseerd om de kans op klikken en conversies te vergroten. In het geval van Jort Kelder werden zijn naam en foto zonder toestemming gebruikt om vertrouwen te scheppen bij potentiële slachtoffers. Het feit dat bekende namen uit de media betrokken waren, versterkte het illusie dat de investeringsaanbiedingen legitiem waren.

Dergelijke praktijken vallen onder wat wordt aangeduid als fake news, oplichterij of advertentiefraude. Deze vorm van digitale criminaliteit is wereldwijd op stijgende lijn. In Nederland rapporteerde de Fraudehelpdesk al in 2020 dat er zo’n 1,7 miljoen euro was gemoeid in dergelijke praktijken. Het is voor slachtoffers vaak lastig om te achterhalen of een advertentie legitiem is, omdat de vormgeving en inhoud vaak zeer geloofwaardig zijn.

De rol van sociale media

Sociale media zijn tegenwoordig centraal in de maatschappij. Ze zijn niet alleen middel van communicatie, maar ook van commerciële transacties. Hierdoor is het belang van toezicht en regulering van platforms als Facebook, Instagram of TikTok toegenomen. Kelder benadrukt dat de algoritmes van dergelijke platforms zijn gemaakt om gebruikers zo lang mogelijk op de site te houden, wat leidt tot gecontroleerde曝光 (bijvoorbeeld via georiënteerde advertenties). In dit geval werd dat mechanisme misbruikt voor frauduleuze doeleinden.

In reactie op de zaak heeft Jort Kelder samen met andere Nederlandse bekende figuren, zoals John de Mol en Matthijs van Nieuwkerk, een oproep gelanceerd om Facebook tot actie te dwingen. Ze vinden dat de platformverantwoordelijkheid hier groot is, omdat zij als platforms betrokken zijn bij de distributie van dergelijke advertenties.

Burgerinitiatieven en juridische actie

Kelder benadrukt dat individuen niet alleen verantwoordelijk zijn om zich tegen dergelijke fraude te wapenen, maar ook de rechterlijke hand moet worden ingezet. Hij heeft zelf aangifte gedaan en roept anderen op om hetzelfde te doen. "Het is een principiële discussie", zegt hij. "Als burger kan je dit niet alleen afhandelen. Je hebt het Openbaar Ministerie en de politie nodig."

Rosa Jansen van Slachtofferhulp Nederland stelt dat er steeds meer slachtoffers zijn van digitale oplichting. Zij roept slachtoffers op om zich niet te schamen en aangifte te doen. Dit benadrukt de rol van burgers in het bestrijden van dergelijke praktijken, maar ook de noodzaak van samenwerking met juridische instanties.

De maatschappelijke impact

De zaak Jort Kelder benadrukt een bredere kwestie die steeds relevanter wordt in de digitale maatschappij: verantwoordelijkheid, privacy en controle over eigen data. De opkomst van digitale media en platforms heeft geleid tot nieuwe vormen van criminaliteit die moeilijk in te zien zijn. Het is belangrijk dat gebruikers bewust worden van de risico’s van digitale frauduleuze praktijken.

In dit opzicht is de rol van platforms als Facebook essentieel. Ze moeten actief optreden tegen advertentiefraude, niet alleen om het vertrouwen van gebruikers te behouden, maar ook om de maatschappij te beschermen tegen financiële schade. De zaak Kelder is hier een duidelijk voorbeeld van. Zijn aangifte en publieke kritiek hebben geleid tot een bredere discussie over digitale verantwoordelijkheid.

Conclusie

Jort Kelder’s zaak benadrukt de complexiteit van digitale verantwoordelijkheid in de 21e eeuw. Zijn persoonlijke ervaring met advertentiefraude toont aan hoe kwetsbaar consumenten zijn in het digitale landschap, maar ook hoe belangrijk het is dat zowel burgers als platforms actief optreden tegen dergelijke praktijken. De discussie over verantwoordelijkheid, privacy en regulering van digitale ruimtes is nog lang niet afgelopen, maar Kelder’s actie benadrukt dat burgers een rol kunnen spelen in het creëren van een veiligere digitale toekomst.