Zeg slagen en kelder: voorkomen van natte kelders in de woningbouw
Inleiding
In een steeds vochtiger en regenachtigere omgeving is de kelder een ruimte die vaak in de schaduw staat, maar tegelijkertijd ook het meest gevoelig is voor natte problemen. In het voorjaar van 2024 maakte de gemeente Nijmegen en haar inwoners het schokkende probleem van volledig onder water staande kelders aan het licht. René Stevens, een van de betrokken bewoners, beschrijft hoe hij, na jaren van verbouwing, zijn kelder volledig had ingericht als een relaxruimte voor zijn kinderen. Toen hij na een kerstmarkt thuiskwam, stond de kelder vol water, met drijvend laminaat en natte sokken – een situatie die niet alleen ongemakkelijk, maar ook schadelijk is voor de structuur van het huis.
Deze situatie, die zich in meerdere woningen in Nijmegen West voordoet, zet de aandacht op het belang van waterafvoer en riolering in de woningbouw. In dit artikel worden de oorzaken van natte kelders beschreven, samen met mogelijke oplossingen en preventieve maatregelen. Daarnaast worden relevante bouwvoorschriften en regelgeving belicht die van toepassing zijn bij het bouwen of verbouwen van kelders.
Oorzaken van natte kelders
De bewoners in Nijmegen West hebben al jarenlang te maken met water dat ongecontroleerd in hun kelders terechtkomt. Hoewel het water wordt gepompt, blijft het binnenstromen. Dit wijst op een systeemprobleem in de riolering of grondwateraanvoer. In december 2023 kregen zo’n 150 bewoners uit de wijken Hees en Heseveld de schok van hun leven: hun kelders stonden vol. Dit was volledig ongebruikelijk en leidde tot intensieve contacten met de gemeente om oplossingen te zoeken.
Regenpijpen en riolering
Een mogelijke oorzaak die in het licht komt, is de aansluiting van regenpijpen op het rioleringssysteem. In sommige gevallen kan het gebeuren dat regenwater niet op de juiste manier wordt afgevoerd, of dat er sprake is van overstroming bij hevige regenval. In het geval van Nijmegen West is gebleken dat regenpijpen mogelijk zijn afgekoppeld van het rioleringssysteem. Dit kan leiden tot een ongecontroleerde wateraanvoer in de kelders. Het probleem is hier vooral te zien in de structuur van de ondergrondse ruimtes, die niet voldoende beschermd zijn tegen infiltratie.
De gemeente heeft onderzoek laten uitvoeren en het rapport hierover is inmiddels gepresenteerd. Het doel is om de oorzaak van het probleem te achterhalen en maatregelen te nemen om dit in de toekomst te voorkomen. Totdat dit onderzoek is afgerond, blijven de bewoners met hun problemen zitten.
Preventie en oplossingen bij natte kelders
Om natte kelders te voorkomen, zijn verschillende technische en bouwkundige maatregelen mogelijk. Deze maatregelen zijn afhankelijk van de oorzaak van de infiltratie, maar kunnen in grote lijnen worden ingedeeld in het herstellen van de riolering, het verbeteren van de kelderisolatie en het uitvoeren van grondwaterbeheer.
Herstellen van de riolering
Een van de meest effectieve oplossingen is om de riolering te controleren en eventueel aan te passen. In het geval van afgekoppelde regenpijpen kan het handhaven of heraansluiten van deze pijpen de druppels op de kelder voldoende verminderen. Het is echter belangrijk dat de riolering volledig onder controle is, zodat er geen risico is op overstromingen of terugstroom.
De bouwverordening en het Bouwbesluit leggen bepaalde eisen op aan het rioleringssysteem. Deze eisen zijn bedoeld om de veiligheid van de woning te waarborgen en om schade aan funderingen of muren te voorkomen. Artikel 4.7 van de bouwverordening bepaalt dat bij het bemalen van bouwputten en tijdelijke ontgravingen geen verlaging van de grondwaterstand mag plaatsvinden die schade kan aanrichten aan naburige bouwwerken. Deze regel is niet alleen van toepassing op bouwplaatsen, maar ook op bestaande woningen waar sprake is van infiltratie.
Verbetering van kelderisolatie
In sommige gevallen kan het probleem van natte kelders worden opgelost door de kelder zelf te isoleren. Hierbij gaat het om het aanbrengen van een waterdicht laag op de muren en vloer van de kelder. Dit is echter een ingrijpende maatregel die vaak duur is en slechts effectief is als het probleem voornamelijk lokaal is.
Grondwaterbeheer
Wanneer de kelder regelmatig nat raakt en het probleem zich op meerdere locaties voordoet, kan er sprake zijn van grondwaterproblemen. In dat geval is het nodig om een grondwateranalyse uit te voeren en eventueel een grondwateronttrekkingssysteem aan te brengen. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit een drainageput of een grondwaterafvoerleiding die het overtollige water kan afvoeren.
Bouwvoorschriften en regelgeving
Het bouwen of verbouwen van een kelder is onderworpen aan een aantal bouwvoorschriften en regelgeving. Deze regels zijn bedoeld om de veiligheid en duurzaamheid van het bouwwerk te waarborgen. In het Bouwbesluit en de bouwverordening worden diverse eisen geregeld die van toepassing zijn op ondergrondse ruimtes zoals kelders.
Erfverplichtingen en bouwvoorwaarden
In artikel 2.5.15 van de bouwverordening staat bepaald dat bij een woning of woongebouw een erf aanwezig moet zijn. Dit erf moet voldoen aan bepaalde maatvereenigingen, waaronder een minimumdiepte van 5 meter achter het gebouw. Deze eisen zijn van toepassing op zowel boven- als ondergrondse bouwwerken. In het geval van een kelder moet er dus rekening worden gehouden met de erfverplichting en de toegang tot het erf.
Bouwafval en duurzaamheid
Bij verbouwingen van kelders is het ook belangrijk om rekening te houden met bouwafval en duurzaamheid. Glaswol en steenwol, die vaak worden gebruikt als isolatiemateriaal, moeten bijvoorbeeld correct worden ingezameld. Steenwolresten worden verzameld in zogeheten 'big bags' of zakken van 200 liter. Hierbij geldt een minimumhoeveelheid van 1 m³ per bouwproject om kosten te kunnen spreiden.
Bij isolatiemateriaal dat in grotere hoeveelheden vrijkomt, is het scheiden van het afval verplicht. Dit geldt bijvoorbeeld bij isolatiewerkzaamheden aan de kelder. Voor het overige bouwafval is het belangrijk om dit naar een inrichting te brengen die bevoegd is om deze stoffen in ontvangst te nemen.
Veiligheid en toezicht op bouwterreinen
Bij de verbouwing van kelders is het ook belangrijk om rekening te houden met de veiligheid op het bouwterrein. Artikel 4.8 van de bouwverordening bepaalt dat het bouwen en het verrichten van alles wat daarmee in verband staat, moet geschieden op veilige wijze. Dit geldt ook voor tijdelijke elektrische installaties en andere bouwwerkzaamheden die worden uitgevoerd op het terrein.
Het bouwtoezicht heeft hierbij een belangrijke rol. Zolang de werkzaamheden niet zijn voltooid, moeten opmetingen, ontgravingen en andere controles worden uitgevoerd om te zorgen dat alle bouwvoorschriften worden nageleefd. Dit geldt zowel voor nieuwe kelders als voor de verbouwing van bestaande ruimtes.
Conclusie
Natte kelders zijn een serieus probleem dat niet alleen ongemakkelijk is, maar ook schade kan veroorzaken aan de structuur van een woning. In het geval van Nijmegen West is gebleken dat de oorzaak van het probleem mogelijk ligt in de riolering of de aansluiting van regenpijpen. Tegenmaatregelen zoals het herstellen van de riolering, het isoleren van de kelder en het beheer van grondwater kunnen helpen om dit probleem in de toekomst te voorkomen.
Daarnaast zijn er diverse bouwvoorschriften en regelgevingen van toepassing op het bouwen of verbouwen van kelders. Deze regels zijn bedoeld om de veiligheid en duurzaamheid van het bouwwerk te waarborgen. Het is daarom belangrijk dat zowel bouwers als bewoners zich hiermee vertrouwd maken en oplossingen zoeken die binnen de wet zijn en tegelijkertijd effectief zijn.
Bronnen
Related Posts
-
Zwemkleding Kopen: Richtlijnen en Tips voor Kwaliteit, Duurzaamheid en Aanpasbaarheid
-
Geschiedenis en huidige toestand van de kelders onder het Zwolse stadhuis
-
Uitgaansplekken in de kelders van Zwolle: een overzicht voor renovateurs en bouwprofessionals
-
Zwevende PVC-vloeren in kelders: voordelen, installatie en toepassing
-
Zweetende kelder: oorzaken, preventie en duurzame oplossingen
-
Zwerver in de kelder: Risico’s, herkenning en beveiliging in woonzaken
-
Het aanleggen van een zwembad in een bestaande kelder: mogelijkheden, uitdagingen en aandachtspunten
-
De kostprijs van een zwembad in de kelder: factoren, uitvoering en maatregelen