Grondwerk met de vlag: een essentieel hulpmiddel bij paardenopvoeding en training

Published by Redactie on juli 15, 2025 | Category grondwerk

Grondwerk is tegenwoordig een veelgebruikt begrip in de paardensport en paardenopvoeding. Het gaat hierbij om een methode om vanaf de grond contact te leggen met het paard, om het lichaam te controleren, het gedrag te beïnvloeden en het respect en vertrouwen tussen paard en mens te vergroten. Een belangrijk hulpmiddel bij dit proces is de vlag. Deze eenvoudige maar krachtige tool helpt bij het gedesensibiliseren van het paard, het oefenen van timing, het aanleren van ondergeschiktheid en het opbouwen van een betere communicatie.

In dit artikel worden de principes van grondwerk besproken, met een focus op de rol van de vlag in dit proces. Aan de hand van praktijkvoorbeelden, uitleg van ervaren trainers en technische oefeningen wordt duidelijk gemaakt hoe grondwerk met vlaggebruik bijdraagt aan een beter begrip van paarden, verbeterde trainingsresultaten en een harmonieusere samenwerking tussen paard en ruiter.

Wat is grondwerk?

Grondwerk is een systematische aanpak waarbij het paard vanaf de grond wordt getraind om zijn lichaam onder controle te krijgen en responsief te worden op het contact met de ruiter. Het begint vaak met het leren van eenvoudige commando’s en het controleren van de achterbenen. Daarna wordt het paard geleid om andere lichaamsdelen te onderwerpen aan druk of beweging, zoals de schouder, ribben en heup.

Volgens Bo Kasbergen, een ervaren grondwerktrainer, draait het erom dat paarden eerst leren nadenken voordat ze reageren. In het wild gebruikt een paard zijn benen als eerste reactie op een dreiging. Door grondwerk wordt het paard geleid om deze automatische reacties te onderwerpen aan bewuste keuzes, wat resulteert in een beter gedrag en een rustiger paard.

De vlag als hulpmiddel in het grondwerk

Een vlag is een handig instrument om het paard te stimuleren en gedesensibiliseerd te maken. Het gebruik van de vlag helpt bij het leren van ruimtebesef, het verlagen van de drempel voor bewegingen en het beheersen van angstreacties. In het grondwerk wordt de vlag vaak bewogen over de bovenlijn van het paard, zoals beschreven in meerdere sessies van Bo Kasbergen met paarden als Homaar en Fairly.

De vlag wordt niet gebruikt om te intimideren, maar om het paard aan te leren om te reageren op subtiele bewegingen. Het doel is dat het paard geleidelijk aan de vlag niet meer als een bedreiging ziet, maar als een neutraal object dat informatie geeft. Dit is vooral belangrijk bij het leren van ondergeschiktheid: een paard dat zijn benen laat bewegen door zijn ruiter, ziet die persoon als de leider.

Praktijkvoorbeelden van het gebruik van de vlag

In een sessie met Homaar, wordt de vlag gebruikt om het paard te gedesensibiliseren. De trainer beweegt de vlag met de stick over de bovenlijn van het paard, wat een rustige reactie oplevert. Het paard ontspant zich geleidelijk en reageert op kleine aanwijzingen. Deze aanpak zorgt ervoor dat het paard geleidelijk aan beter kan leren omgaan met bewegingen en contacten vanaf de achterzijde.

In een andere sessie met Thirza en haar merrie Fairly, wordt het gebruik van de vlag ingezet om ruimtebesef en controle op te bouwen. Het paard moet leren om binnen de ruimte van de trainer te blijven en alleen te komen als het expliciet wordt gevraagd. Hierbij speelt de vlag een rol in het geven van visuele en fysieke aanwijzingen. De vlag helpt bij het oefenen van timing en het leren van de juiste reacties. De merrie leert hiermee langzaam om haar ruimte te respecteren en de trainer te erkennen als de leider.

Technische oefeningen met de vlag

De vlag is ook van toepassing in oefeningen die gericht zijn op het versterken van het lichaam en het leren van bewegingen. Bijvoorbeeld bij het buigen van de hals, wordt de vlag gebruikt om het paard aan te sturen en het rustiger en soepeler te maken. Hierbij is het belangrijk dat de trainer zacht en duidelijk is in zijn aanwijzingen. De vlag dient als visuele bevestiging van de gewenste beweging.

In een andere context, zoals het leren van het zadel, wordt de vlag gebruikt om het paard aan te leren om met bewegingen achter zich om te gaan. Dit helpt het paard om later makkelijker op de rug van de ruiter te kunnen worden gezet. In dit geval is de vlag een onderdeel van de schriktraining en helpt het het paard om te wennen aan onverwachte bewegingen.

Het belang van timing en dosering

Een van de belangrijkste leerdoelen bij grondwerk is het leren van timing. Het paard moet in staat zijn om op subtiele aanwijzingen te reageren. Hierbij is het gebruik van de vlag een krachtige techniek. De trainer moet de vlag op het juiste moment bewegen, op de juiste manier en voor de juiste duur. Dit betekent dat het oefenen van grondwerk met vlaggebruik veel oefening en aandacht voor detail vereist.

Bo Kasbergen benadrukt dat het paard moet leren om te reageren op de druk die het voelt, en dat deze druk moet worden weggenomen zodra het paard de juiste reactie geeft. Dit principe is essentieel in het gehele grondwerkproces. Het paard leert dat het zelf de ontspanning kan vinden en dat het niet in paniek hoeft te raken bij nieuwe situaties of hulpmiddelen.

Uitbreiding van grondwerk: van vlag naar obstakels en oefeningen

Naast het leren van ruimtebesef en timing, wordt de vlag ook gebruikt in complexere oefeningen, zoals het leren van obstakels en het uitvoeren van gymnastische bewegingen. Deze oefeningen vormen onderdeel van het Freestyle systeem, waarin het paard geleid wordt om horizontale en verticale balans te ontwikkelen. De vlag speelt hierin een rol als een neutraal object dat het paard leidt door een parcours met verschillende elementen, zoals een lintjesgordijn, een bak met petflessen of een stok met lintjes.

Door deze oefeningen te integreren in het grondwerk, ontwikkelt het paard een groter zelfvertrouwen en een betere lichaamsbeheersing. Het paard leert om te reageren op visuele en fysieke aanwijzingen, wat uiteindelijk ook positief is voor het paard tijdens het rijden of het springen.

De rol van de trainer bij grondwerk met vlag

De trainer speelt een centrale rol in het succesvol uitvoeren van grondwerk met vlaggebruik. Hij of zij moet niet alleen de technische kant van het grondwerk onder controle hebben, maar ook de communicatie met het paard en de eigenaar of verzorger. Het is belangrijk dat de trainer helder en consistent is in zijn aanwijzingen, en dat hij of zij aandacht besteedt aan de emotionele reacties van het paard.

In veel sessies is de trainer betrokken bij het onderwijzen van de paardbezitter. Zoals beschreven in de sessie met Kim Jaspers en Homaar, moet de trainer aandacht besteden aan de timing en aan de manier waarop de hulpen worden doseren. De trainer moet er ook voor zorgen dat de paardbezitter zich veilig en gerust voelt tijdens de oefeningen, zodat het proces efficiënt verloopt.

Conclusie

Grondwerk met vlaggebruik is een krachtige methode om het contact tussen paard en mens te verbeteren. Het helpt bij het leren van ruimtebesef, timing, ondergeschiktheid en lichaamsbeheersing. Door het systematisch in te zetten, kan het paard geleidelijk aan leren om te reageren op subtiele aanwijzingen en kan het gedrag worden beïnvloed zonder het paard te intimideren of te overbelasten.

De vlag is hierbij een essentieel hulpmiddel dat niet alleen dient om het paard te stimuleren, maar ook om het paard te gedesensibiliseren en om visuele aanwijzingen te geven. Het is een onderdeel van een bredere aanpak waarin ook andere oefeningen en obstakels worden ingezet om het paard te trainen en te ontwikkelen.

Het succes van grondwerk met vlag houdt verder rekening met de timing, het doseren van hulpen en het respect voor het paard. Het is een proces dat niet alleen technisch is, maar ook emotioneel en mentaal is gericht. Door dit proces te doorlopen, kan het paard een rustiger, beter begrepen en beter getraind dier worden.