Fundering op staal: Uitleg, toepassing en aandachtspunten in de bouw

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen of renoveren van een woning of bouwwerk is de keuze van de fundering een essentiële stap. Een van de meest gebruikte funderingstechnieken in Nederland is fundering op staal. Deze methode biedt een betrouwbare en kostenefficiënte oplossing voor woningen, schuren en garages, mits de ondergrond voldoende draagkrachtig is. In deze artikel wordt ingegaan op wat fundering op staal precies betekent, hoe deze fundering wordt uitgevoerd, wanneer deze methode aangewend wordt, en welke aandachtspunten er zijn.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een bouwtechniek waarbij het bouwwerk direct op een draagkrachtige ondergrond rust, zonder gebruik te maken van palen of andere diepe funderingsmethoden. De term staal verwijst hier niet naar het metalen materiaal, maar naar de harde, vaste bodemlaag die als ondergrond fungeert. De oorsprong van het woord ligt in het Oudgermaans (stal) en Oudfrans (estal), wat staat voor "vaste plaats" of "ondergrond".

Bij fundering op staal wordt de bovengrond – zoals losse klei of veen – verwijderd tot een diepte van circa 80 cm beneden het maaiveld, waar de draagkrachtige laag, zoals zand of mergel, zich bevindt. Deze laag is in staat om de belasting van het gebouw te dragen. Aan de onderkant van de fundering wordt zorgvuldig gekeken of deze vorstvrij is, zodat de fundering niet opvriezen kan.

De Eurocode 7 legt vast dat een fundering op staal niet dieper mag liggen dan vijf maal de kleinste dwarsafmeting van de funderingsvoet. Dit betekent dat de breedte en hoogte van de funderingsvoet zorgvuldig worden berekend op basis van de belasting (in kN/m) en het draagvermogen van de ondergrond (in N/mm²).

Uitvoering van fundering op staal

De uitvoering van een fundering op staal kan in verschillende vormen plaatsvinden, afhankelijk van de belastingverdeling en de vorm van het bouwwerk:

Strokenfundering

Deze methode wordt toegepast onder dragende muren. Er wordt een strook van gewapend beton gegoten die de belasting van de muren verwerkt. Bij hogere belastingen of ongelijke belastingverdeling, wordt gebruikgemaakt van een verbrede funderingsvoet of verstijvingsribben.

Plaatfundering

Bij een plaatfundering wordt een doorlopende gewapende betonplaat gegoten die de belasting van het hele bouwwerk gelijkmatig over een groot oppervlak verdeelt. Deze methode is handig bij complexe murenverdelingen en biedt bovendien de mogelijkheid tot directe isolatie onder de plaat.

Poerenfundering

Bij deze methode worden betonnen blokken (poeren) onder specifieke dragende punten, zoals kolommen, geplaatst. Deze methode is geschikt bij losse belastingen en kan worden uitgevoerd in combinatie met strokenfundering.

Deze methoden worden traditioneel uitgevoerd door handmatig sleuven te graven, maar tegenwoordig worden deze vaak automatisch uitgegraven en wordt gebruikgemaakt van funderingselementen van piepschuim. Deze elementen zorgen niet alleen voor een vaste vorm, maar ook voor directe isolatie, waardoor warmteverlies via de kruipruimte wordt verkleind.

Wanneer wordt fundering op staal gebruikt?

Fundering op staal is niet geschikt voor elke ondergrond. De keuze voor deze methode hangt af van verschillende factoren:

Stevige ondergrond: De bodem moet voldoende draagkracht hebben. Typisch zijn zandgrond of stevige kleigrond geschikt.
Beperkte belasting: Deze methode is meestal geschikt voor lichte tot middelzware bouwwerken, zoals woningen, schuren en garages.
Geen grote grondzettingen: In slappe klei- of veengebieden is fundering op staal vaak niet geschikt, omdat de bodem in beweging is en zinken kan.
Laag grondwaterstand: Bij hoge grondwaterstanden kan optrekkend vocht de stabiliteit van de fundering ondermijnen.

Als de ondergrond niet stevig genoeg is, is een diepere fundering – zoals paalfundering – beter aangewezen.

Voordelen en nadelen van fundering op staal

Voordelen

Kostenefficiëntie: De methode is relatief goedkoop in vergelijking tot diepere funderingstechnieken.
Snelheid: Het is vaak sneller uit te voeren dan paalfundering.
Duurzaamheid: Minder grondverzet betekent minder inmenging in de ondergrond.
Isolatie: Moderne technieken zoals piepschuimelementen zorgen voor directe isolatie.

Nadelen

Risico op verzakkingen: Funderingen op staal zijn gevoeliger voor beweging in de bodem, vooral in veen- of klei-gebieden.
Afhankelijkheid van ondergrond: De methode is alleen geschikt bij een vaste, draagkrachtige ondergrond.
Beperkt toepasbaar: Niet geschikt voor zware of complexe bouwwerken.

Belang van een grondinspectie

Voorafgaand aan de aanleg van een fundering op staal is het essentieel om de ondergrond grondig te onderzoeken. Hierbij worden sonderingen uitgevoerd om het draagvermogen van de bodem te bepalen. Ook wordt gekeken naar de grondwaterstand en eventuele risico’s zoals inklinken of trillingen. Een grondinspectie helpt om de juiste funderingsmethode te kiezen en mogelijke problemen te voorkomen.

Voor zowel kleine woningbouwprojecten als vastgoedontwikkelingen is een duidelijke kennis van de ondergrond essentieel voor een stabiele en duurzame fundering. In de praktijk wordt dit vaak uitgevoerd door geotechnische experts die de bodem metingen en analyses uitvoeren.

Aandachtspunten bij fundering op staal

Bij de keuze en uitvoering van een fundering op staal zijn een aantal aandachtspunten essentieel:

Vorstvrij liggen: De fundering moet minimaal 80 cm onder het maaiveld liggen om opvriezen te voorkomen.
Juiste berekening: De breedte en hoogte van de funderingsvoet moeten nauwkeurig worden berekend op basis van de belasting en het draagvermogen van de ondergrond.
Kwaliteit van materiaal: Het gebruik van gewapend beton is essentieel voor de stabiliteit en duurzaamheid van de fundering.
Isolatie: Moderne methoden zoals piepschuimelementen zorgen niet alleen voor vormvastheid, maar ook voor directe isolatie en voorkomen warmteverlies.
Monitoring: In risicogebieden is het verstandig om bewegingen in de ondergrond en eventuele schade aan het bouwwerk in kaart te brengen en in de gaten te houden.

Fundering op staal in de praktijk

In de praktijk wordt fundering op staal voornamelijk toegepast bij kleinere bouwwerken. Het is een standaardoplossing in woningbouwprojecten waar de bodem voldoende draagkracht heeft. De methode is eenvoudig in uitvoering en biedt een betrouwbare basis voor het bouwen van woningen, schuren, en andere lichte constructies.

Een voorbeeld van de toepassing is de strokenfundering, waarbij onder dragende muren een strook van gewapend beton wordt gegoten. Bij complexere projecten, zoals woningen met grillige murenverdeling, kan ook een plaatfundering worden gekozen. Deze plaat zorgt voor een gelijkmatige belastingverdeling en biedt extra stabiliteit.

Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en prefab-wapening maken de uitvoering sneller en efficiënter. Deze elementen kunnen direct worden afgesteld op de gewenste breedte en worden na plaatsing volgestort met beton. Hierdoor wordt directe isolatie mogelijk en is er minder kans op vochtproblemen.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte en betrouwbare methode in de bouwsector, vooral bij woningbouwprojecten en kleinere bouwwerken. De methode is kostenefficiënt, snel uit te voeren, en biedt goede isolatie mogelijkheden. Echter, de keuze van deze fundering hangt sterk af van de kwaliteit en stabiliteit van de ondergrond. Bij een zwakke of instabiele bodem is een diepere funderingsmethode zoals paalfundering beter aangewezen.

Voorafgaand aan de aanleg van een fundering op staal is het belangrijk om een grondinspectie uit te voeren. Hierbij worden de draagkrachtige laag, de grondwaterstand en eventuele risico’s in kaart gebracht. Dit helpt om eventuele problemen te voorkomen en zorgt voor een stabiele en duurzame fundering.

Bij de uitvoering is het belangrijk om rekening te houden met factoren zoals vorstvrijheid, berekening van de funderingsvoet, en kwaliteit van het gebruikte materiaal. Moderne technieken zoals piepschuimelementen en prefab-wapening maken de uitvoering sneller en efficiënter. In risicogebieden kan het verstandig zijn om bewegingen in de ondergrond en schade aan het bouwwerk in kaart te brengen en in de gaten te houden.

Fundering op staal blijft een essentiële keuze in de bouwsector, maar moet wel met zorg worden uitgevoerd en uitgekozen op basis van de specifieke omstandigheden van het project.

Bronnen

staal