De juiste breedte van de fundering: essentieel voor stabiliteit en duurzaamheid

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

Een correct ontworpen en uitgevoerde fundering is de basis van elke bouwconstructie. De breedte van een fundering speelt een cruciale rol in de stabiliteit en het gedrag van een gebouw onder diverse belastingen. In dit artikel wordt ingegaan op de bepaling van de juiste breedte van een fundering, met name bij de zogenaamde strokenfundering, die vaak gebruikt wordt bij woningen en kleine commerciële panden.

De breedte van een fundering hangt af van een aantal factoren, zoals de dikte van de dragende muren, de belasting die op de fundering rust en de draagkracht van de ondergrond. Binnen de context van strokenfundering, die uit doorlopende stroken gewapend beton bestaat, is het van belang om deze maat nauwkeurig te bepalen. Op basis van de informatie uit diverse betrouwbare bronnen wordt hier verder op ingegaan.

Wat is een strokenfundering?

Een strokenfundering bestaat uit doorlopende stroken gewapend beton die onder dragende muren worden geplaatst. Deze fundering verdeelt het gewicht van de constructie gelijkmatig over de ondergrond en wordt vaak toegepast bij lichte tot middelzware gebouwen, zoals woningen en kleine commerciële panden. De breedte van de funderingsstrook is doorgaans 2,5 tot 3 keer de dikte van de muur die erop rust. Deze verhouding zorgt ervoor dat de fundering voldoende draagkracht heeft om de belasting van het gebouw op te nemen en gelijkmatig te verdelen.

De breedte is dus geen willekeurige keuze, maar een essentieel onderdeel van de constructieve berekening. Het hangt af van factoren zoals de dikte van de muur, de belasting die op de fundering rust, en de draagkracht van de ondergrond. Voor bijvoorbeeld een muur van 22 cm dikte kan de breedte van de fundering variëren tussen 55 cm (2,5 × 22 cm) en 66 cm (3 × 22 cm), afhankelijk van de omstandigheden.

Factoren die bepalen hoe breed een fundering moet zijn

1. Dikte van de dragende muren

De breedte van een strokenfundering is in het algemeen 2,5 tot 3 keer de dikte van de dragende muren. Dit is een standaardverhouding die vaak wordt gehanteerd in de bouwpraktijk. De dikte van de muren hangt weer af van het type gebouw, de belastingen en de gewenste stabiliteit. In woningbouw wordt meestal gebruikgemaakt van muren van 22 of 24 cm dikte, wat correspondeert met een funderingsbreedte van 55 tot 66 cm.

2. Belastingen op de fundering

De belasting die op de fundering rust beïnvloedt direct de benodigde breedte. Belastingen kunnen variëren van statische belastingen (gewicht van muren, vloeren, daken) tot dynamische belastingen (bijvoorbeeld van wind, sneeuw of bewegende personen). Hoe hoger de belasting, hoe breder de funderingsstrook moet zijn om de druk op de ondergrond gelijkmatig te verdelen.

De constructieberekening, gemaakt door een constructeur of bouwtechnisch bureau, bepaalt de exacte belastingen en voorschrijft dus ook de benodigde breedte. Deze berekening is een essentieel onderdeel van elke bouwproject, aangezien het zorgt voor de veiligheid en duurzaamheid van de constructie.

3. Draagkracht van de ondergrond

De draagkracht van de ondergrond is een van de meest bepalende factoren bij de keuze van de funderingsbreedte. Als de ondergrond weinig draagkracht heeft, zoals bij veen of zachte klei, is het nodig om de fundering breder te maken zodat het gewicht van het gebouw over een groter oppervlak wordt verdeeld. Dit zorgt voor een gelijkmatige drukverdeling en voorkomt ongelijke zakkingen, die leidingbreuken, scheuren in muren of zelfs instabiliteit kunnen veroorzaken.

In zandige of kleiarme grondlagen is een fundering van 55 cm breed vaak voldoende voor een woning met dragende muren van 22 cm. In zachte grondlagen kan de breedte echter aanzienlijk groter uitvallen, bijvoorbeeld 80 cm of meer.

Hoe wordt de breedte van een fundering bepaald?

De breedte van een fundering wordt meestal bepaald in de constructieberekening. Deze berekening houdt rekening met diverse factoren:

De dikte van de dragende muren.
De belastingen die op de fundering rusten.
De draagkracht van de ondergrond.
De gewenste stabiliteit en duurzaamheid van het gebouw.

De constructieberekening is een essentieel onderdeel van het bouwproject en wordt meestal uitgevoerd door een constructeur of bouwtechnisch bureau. Deze berekening leidt tot een constructietekening, waarin de exacte afmetingen van de fundering worden weergegeven, inclusief de breedte.

Naast de breedte worden ook andere parameters bepaald, zoals de hoogte van de fundering, de wapening en de eventuele nodige verstevigingen. Deze informatie wordt gebruikt door de aannemer bij de uitvoering van de fundering. Zonder een goede berekening en tekening kan de fundering niet correct worden uitgevoerd, wat kan leiden tot funderingsproblemen en schade aan het gebouw.

Uitvoering van een strokenfundering

Het uitvoeren van een strokenfundering is een complex proces dat zorgvuldige planning en uitvoering vereist. De volgende stappen zijn typisch:

Uitgraven van de funderingsgroef. De groef moet worden uitgegraven tot de draagkrachtige laag, zodat de fundering op een stabiele basis rust.
Bekisting plaatsen. De bekisting zorgt ervoor dat het beton de juiste vorm en afmetingen krijgt. Het is belangrijk dat de bekisting waterpas is, zodat de fundering overal gelijk hoog ligt.
Plaatsen van wapening. Wapening verhindert scheuren en breuk in het beton. De wapening wordt meestal in het midden van de funderingsbalk geplaatst.
Storten van beton. Het beton wordt gestort in de bekisting en moet daarna goed verzorgd worden zodat het volledig kan uitharden.
Controle en afwerking. Na het uitharden van het beton wordt de fundering gecontroleerd op kwaliteit en afmetingen. Eventueel wordt er een afwerking toegepast, zoals een laag bouwfolie of een drainage systeem.

Het is belangrijk om te weten dat het zelf uitvoeren van een strokenfundering niet eenvoudig is en veel kennis en ervaring vereist. Fouten in de uitvoering kunnen leiden tot funderingsproblemen, die duur en lastig zijn om te herstellen.

Problemen en risico's bij onjuiste funderingsbreedte

Een fundering die te smal is voor de gegeven omstandigheden kan verschillende problemen opleveren:

Ongelijke zakkingen. Wanneer de fundering te smal is en het gewicht van het gebouw niet gelijkmatig wordt verdeeld, kunnen de hoeken van het gebouw ongelijk zakken. Dit leidt vaak tot scheuren in muren, klemmen van deuren en ramen en schade aan leidingen.
Instabiliteit. Een te smalle fundering kan onvoldoende draagkracht bieden, wat kan leiden tot instabiliteit van het gebouw. In extreme gevallen kan dit zelfs tot instorting leiden.
Verhoogde onderhoudskosten. Funderingsproblemen zijn duur en lastig om te herstellen. Het is daarom essentieel om vanaf het begin rekening te houden met de juiste breedte.

Een bekende oorzaak van funderingsproblemen is de historische bouwpraktijk tot circa 1970, waarbij vaak gebruik werd gemaakt van houten palen. Wanneer deze palen niet lang genoeg waren of de grondwaterstand lag, konden de paalkoppen slijten, wat leidde tot zakkingen en scheefstand van het gebouw. Dit duidt op de belangrijkheid van een goed ontworpen en uitgevoerde fundering.

Samenvatting

De breedte van een fundering, en met name een strokenfundering, is een essentieel aspect bij het ontwerpen en bouwen van een woning of ander gebouw. De breedte bepaalt de draagkracht en stabiliteit van het gebouw en moet daarom nauwkeurig worden berekend. In de meeste gevallen is de breedte 2,5 tot 3 keer de dikte van de dragende muren. Dit hangt af van factoren zoals de belastingen, de draagkracht van de ondergrond en de gewenste duurzaamheid van het gebouw.

Een correcte berekening en uitvoering van de fundering is van groot belang om funderingsproblemen te voorkomen. Deze problemen kunnen leiden tot ongelijke zakkingen, instabiliteit en schade aan het gebouw, wat duur en lastig is om te herstellen. Het is daarom aan te raden om een constructeur te betrekken bij het ontwerpen van de fundering en een ervaren aannemer bij de uitvoering.

Bronnen

breedte