Funderingsproblematiek in Zaanstad: Aanpak, Financiering en Hulpmiddelen voor Eigenaars

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

De fundering van een woning vormt het fundament van de constructie en is daarom van essentieel belang voor de stabiliteit en levensduur van een woning. In Zaanstad zijn er echter al jaren bekende funderingsproblemen, vooral in oudere woningen die zijn opgebouwd op korte houten palen. Deze funderingsconstructie is gevoelig voor bacteriële aantasting, wat leidt tot verzakkingen en bouwkundige schade. In dit artikel wordt ingegaan op de huidige situatie, de oorzaken, de aanpak door de gemeente en beschikbare financieringsmogelijkheden voor woningeigenaren die met funderingsproblemen te maken hebben.

Oorzaken van funderingsproblemen in Zaanstad

De funderingsproblematiek in Zaanstad is voornamelijk het gevolg van de toepassing van korte houten palen in zachte ondergrond. Deze constructie is typisch voor oudere woningen in de gemeente, met name die gebouwd voor de oorlog. De palen zijn meestal van grenenhout, een houtsoort die aangetast wordt door anaërobe bacteriën. Deze bacteriën zijn al in het hout aanwezig bij afwerking en worden actief zodra het hout in contact komt met grondwater. Hierdoor ontstaat een verdergaande vervalproces die funderingsproblemen tot gevolg heeft.

Het gevolg is dat woningen in Zaanstad over een periode van 70 tot 100 jaar een duidelijke aantasting van de fundering kunnen ontwikkelen. De bacteriële aantasting is volgens de meeste bronnen de grootste oorzaak van funderingsproblemen in de regio. In een aantal wijken, zoals Havenbuurt, Schildersbuurt en Waddenbuurt, zijn deze problemen al lang aanwezig en wordt er daarom intensief aan gewerkt om deze aan te pakken.

Aanpak door de gemeente Zaanstad

Gemeente Zaanstad is sinds het begin van de problemen een actieve speler in de aanpak van funderingsproblemen. De gemeente heeft verschillende maatregelen genomen om woningeigenaren te ondersteunen bij het oplossen van funderingsproblematiek. Een belangrijk aspect van deze aanpak is de deelname aan het Nationaal Fonds Duurzaam Funderingsherstel. Zaanstad was samen met Rotterdam de eerste gemeente die deelnam aan dit fonds. Hiermee is het mogelijk om financiering te verkrijgen voor funderingsherstel, wat vaak een grote belemmering is voor eigenaars.

Daarnaast werkt de gemeente met big data en analysetools om funderingsproblemen op voorhand te voorspellen. Aan de hand van bouwjaar en locatie kan een inschatting gemaakt worden van de risico’s op funderingsproblemen. Deze informatie wordt gecombineerd met gegevens uit funderingsonderzoeken en herstelprojecten om een overzicht te krijgen van de situatie in de verschillende wijken.

Hulpmiddelen voor woningeigenaren

Om woningeigenaren te ondersteunen, heeft de gemeente Zaanstad verschillende hulpmiddelen ontwikkeld. Een belangrijk instrument is de funderingskaart. Deze kaart geeft per woning in 13 Zaanse wijken aan of er sprake is van mogelijke funderingsproblemen. De kaart maakt gebruik van kleurenindicatoren: groen voor herstelde funderingen en rood voor gebieden waar funderingsproblemen nog verwacht kunnen worden. De funderingskaart is beschikbaar voor woningen in onder andere Havenbuurt, Bomenbuurt, Schildersbuurt, Rosmolenbuurt, Bloemenbuurt, Oud Rooswijk, Indischebuurt, Elektrabuurt, en Wilhelminastraat-Weiver.

Niet alleen de funderingskaart, ook een speciale website en een educatieve film zijn beschikbaar voor eigenaars die funderingsproblemen vermoeden of al vaststellen. Deze middelen zijn bedoeld om eigenaars op de hoogte te houden van de mogelijkheden voor funderingsonderzoek, financiering en herstel. Daarnaast organiseert de gemeente regelmatig themabijeenkomsten en deelname aan nationale netwerken zoals KCAF, waarin kennis gedeeld wordt over funderingsaanpak.

Financieringsmogelijkheden

Een van de grootste obstakels bij funderingsherstel is de financiering. Hierom heeft de gemeente Zaanstad een samenwerking aangegaan met BKZ (Betaalbare Koopwoningen Zaanstad) om het Duurzaam Funderingsherstel Zaanstad (DFZ) programma op te starten. Dit programma biedt financieringsmogelijkheden voor eigenaars die hun woning willen verduurzamen en tegelijk hun fundering aan willen pakken. Hierbij is het mogelijk om een combinatie te maken van funderingsherstel, nieuwbouw of sloop en heropbouw. Een proefproject in samenwerking met BKZ biedt zelfs gratis advies en begeleiding van professionals, inclusief ondersteuning bij het vinden van financiering en het verkrijgen van bouwvergunningen.

Buiten het DFZ programma is er ook het Fonds Duurzaam Funderingsherstel van het Rijk. Dit fonds biedt leningen aan huiseigenaren in Zaanstad die financieel niet in staat zijn om funderingsherstel zelf te realiseren. De lening is beschikbaar sinds 23 oktober 2017 en is gelanceerd via de website van het fonds. Het fonds is bedoeld voor woningen die noodzakelijk funderingsherstel nodig hebben, maar waarbij de eigenaar financieel niet in staat is om dit zelf te realiseren.

Daarnaast is er een campagne van de gemeente Zaanstad opgestart met de titel “Funderingsproblemen, laat je woning niet zakken”. Deze campagne is bedoeld om bewustwording te creëren en eigenaars uit te nodigen voor een vrijblijvend gesprek met het funderingsloket. Hierbij kan gekeken worden naar de mogelijkheden en oplossingen voor de eigen situatie.

Proactieve aanpak en samenwerking

De aanpak van funderingsproblematiek in Zaanstad is sterk proactief. De gemeente werkt samen met woningeigenaren, bouwbedrijven, onderzoeksinstellingen en maakt gebruik van technologie zoals big data om funderingsproblemen op voorhand te detecteren. Dit helpt om herstelprojecten te plannen en te implementeren voordat schade onomkeerbaar is. De gemeente wil hiermee niet alleen de woningvoorraad versterken, maar ook het vertrouwen van eigenaars in de regio vergroten.

In 2025 werd een nieuw rapport gepresenteerd, het zogenaamde "De olifant onder de kamer", waarin een handelingsperspectief wordt gegeven voor een nationale aanpak van funderingsproblemen. Dit rapport is opgesteld op verzoek van meerdere ministeries en is beschikbaar op de website van de Rijksoverheid. Zaanstad was betrokken bij het onderzoek dat leidde tot deze publicatie, wat onderstreept dat de gemeente een centrale rol speelt in de landelijke discussie over funderingsproblemen.

Conclusie

De funderingsproblematiek in Zaanstad is een complexe en langdurige kwestie die al jaren in de focus staat van de gemeente. Oudere woningen met houten funderingen zijn kwetsbaar voor bacteriële aantasting, wat leidt tot funderingsverzakkingen en bouwkundige schade. De gemeente heeft een actieve en proactieve aanpak ontwikkeld om deze problemen aan te pakken. Deze aanpak omvat financieringsmogelijkheden, hulpmiddelen voor eigenaars, educatieve campagnes en samenwerking met andere partijen. Door middel van big data en analysetools wordt geprobeerd om funderingsproblemen op voorhand te detecteren en herstelprojecten efficiënter te plannen.

Voor woningeigenaren is het belangrijk om bewust te zijn van de risico’s en mogelijkheden. De beschikbare hulpmiddelen, zoals de funderingskaart, financiële programma’s en educatieve campagnes, bieden goede ondersteuning bij het nemen van maatregelen. Een vroegtijdige aanpak is essentieel om schade te voorkomen en de levensduur van de woning te verlengen. De gemeente Zaanstad blijft samen met partners werken aan oplossingen die zowel duurzaam als effectief zijn voor de woningmarkt in de regio.

Bronnen

gemeente