Fundering herstellen tijdens renovatie: Stappenplan, keuzes en praktische aandachtspunten

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Bij renovaties van woningen, vooral oudere woningen, is het vaak nodig om de fundering onder de loep te nemen. Verzakkingen, scheefstanden of schade aan de fundering kunnen namelijk het gevolg zijn van ouderdom, veranderingen in de ondergrond of foute constructies. Funderingsherstel is dan niet alleen een technische klus, maar ook een cruciale investering in de duurzaamheid en veiligheid van het gebouw.

Deze artikelen geven een overzicht van de gang van zaken bij funderingsherstel tijdens renovatie. Op basis van praktische stappenplannen, expertadviezen en technische toepassingen wordt uitgelegd hoe funderingsproblemen worden hersteld, welke keuzes er mogelijk zijn, en welke aandachtspunten er zijn voor de betrokken partijen. Het artikel richt zich op eigenaren, bouwmeesters, aannemers en andere professionals in de bouwsector.

Wanneer is funderingsherstel nodig?

Funderingsherstel is nodig wanneer een gebouw is verzakt, scheefstaat of schade heeft opgelopen aan de fundering. Dit kan het gevolg zijn van veranderde grondomstandigheden, ouderdom van de fundering, of foute constructies. In sommige gevallen is sprake van acute schade, zoals bijvoorbeeld een scheefstaand kerkgebouw dat anderhalve meter boven de grond zweeft. In andere gevallen is sprake van langzaam ontstane, maar duidelijk zichtbare veranderingen in de staat van het bouwwerk, zoals bij een 17e-eeuws grachtenpand dat 17 cm verzakt was.

Voordat er sprake kan zijn van herstel, is het noodzakelijk om de situatie van de fundering in kaart te brengen. Dit gebeurt via een nulmeting, waarbij de huidige toestand van het gebouw en eventuele aangrenzende woningen wordt vastgelegd. Op basis van deze nulmeting wordt bepaald of schade die ontstaat tijdens de herstelwerkzaamheden al bestond of pas ontstaat. Dit is van groot belang voor juridische en financiële doeleinden, maar ook voor de communicatie met buren en woningbouwverenigingen.

Stappenplan funderingsherstel

Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) heeft, in samenwerking met Adviesbureau Funderingsherstel, een gedetailleerd stappenplan opgesteld voor funderingsherstel. Dit stappenplan omvat alle relevante fasen van het proces, van het uitzoeken welke fundering het gebouw heeft, tot aan de uitvoering van de herstelwerkzaamheden en de oplevering. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste stappen:

1. Uitzoeken welke fundering beschikbaar is

De eerste stap is om te achterhalen welke fundering het gebouw heeft. De meeste oude woningen zijn gecombineerd gefundeerd, wat betekent dat het gewicht van het gebouw wordt gedragen door meerdere funderingsvormen. De kennis van de exacte constructie is van groot belang voor het ontwerpen van het herstelplan.

2. Voorbereiding en nulmeting

Voor het herstelproces begint, moet er een nulmeting worden uitgevoerd. Dit betekent dat de huidige staat van het pand en de aangrenzende woningen wordt vastgelegd. De nulmeting dient als uitgangspunt voor eventuele schadebeoordelingen tijdens of na de herstelwerkzaamheden.

Daarnaast worden voorbereidingen getroffen. Dit omvat onder andere een bodemonderzoek, het plannen van bouwwerkzaamheden, het aanvragen van vergunningen en het voorbereiden van de bouwplaats. De aannemer maakt een uitvoeringsplan en bepaalt hoe en waar bouwmateriaal wordt geplaatst.

3. Uitvoering van herstelwerkzaamheden

Tijdens de uitvoering wordt er gelet op het beperken van overlast, de veiligheid op de bouwplaats en de toegankelijkheid van bewoonbare delen van het huis. Er worden regelmatig bouwvergaderingen gehouden om de voortgang te bespreken en eventuele problemen op tijd aan te pakken. Deze vergaderingen worden schriftelijk vastgelegd om mogelijke discussies in de toekomst te voorkomen.

4. Oplevering en eindafrekening

Na de uitvoering volgt de oplevering. Tijdens deze fase wordt gecontroleerd of het herstel volgens de plannen is uitgevoerd en of de bouwverordeningen zijn nageleefd. Ook wordt de eindafrekening gemaakt, waarbij alle kosten en eventuele schades worden vastgelegd.

Keuzes bij funderingsherstel: Herstellen of sloop/nieuwbouw?

In sommige gevallen is het mogelijk om te kiezen tussen funderingsherstel en sloop en nieuwbouw. Dit hangt af van de economische waarde van de woning en de kosten die bij funderingsherstel in het spel komen. KCAF adviseert in zo’n geval om een architectenbureau of begeleidingsbureau in te schakelen om het proces goed te organiseren.

Een nadeel van sloop en nieuwbouw is dat de huidige hypotheek, samen met de sloop- en bouwkosten, vaak de waarde van het nieuwe pand ver overschrijdt. Daarom is een hoog niveau van renovatie, waarbij ook de fundering en het casco worden aangepakt, vaak een betere oplossing.

Technieken voor funderingsherstel

Bij funderingsherstel worden verschillende technieken toegepast, afhankelijk van de aard van de schade en de structuur van het gebouw. Hieronder volgen enkele voorbeelden van funderingshersteltechnieken die worden gebruikt:

1. Paalkopverlaging

Bij paalkopverlaging wordt de fundering van het gebouw licht verlaagd om de scheefstand te corrigeren. Deze methode is vaak toegepast bij oudere panden die een zichtbare verzakking vertonen.

2. Voorgespannen betonbalken

Voorgespannen betonbalken worden gebruikt om de fundering van het gebouw te versterken. Deze balken worden aangebracht aan de voorgevel en de achtergevel en vormen een stevige basis voor de rest van het bouwwerk. Het nadeel van deze methode is dat de kruipruimte nauwelijks bereikbaar blijft.

3. Jetgrouten en pneumatisch afzinken

Jetgrouten en pneumatisch afzinken zijn technieken die worden gebruikt bij complexe funderingsproblemen. Jetgrouten betreft het injecteren van een mengsel van cement en water in de grond om de draagkracht te vergroten. Pneumatisch afzinken is een methode om ondergrondse structuren te versterken.

4. Sobu-paal®

De Sobu-paal® is een speciale funderingstechniek die wordt gebruikt bij onderkelderingen en funderingsherstel. Deze paal vangt de bestaande fundering op en maakt zo extra leefruimte onder het huis beschikbaar. Deze methode is vooral geschikt voor woningen waar extra woonruimte gewenst is.

Praktische aandachtspunten bij funderingsherstel

Funderingsherstel is een ingewikkeld proces dat veel aandacht vraagt. Hier zijn enkele belangrijke aandachtspunten:

1. Toezicht en directievoering

Het is aan te raden om toezicht of directievoering in te schakelen bij complexere funderingsherstelprojecten. Dit zorgt voor een betere controle op de kwaliteit van het werk en het naleven van de bouwverordeningen.

2. Buren en woningbouwverenigingen

Bij rijtjeshuizen en appartementencomplexen is het belangrijk om funderingsherstel samen met buren of de woningbouwvereniging (VvE) aan te pakken. Dit bespaart kosten en zorgt voor een efficiënter project. Tevens voorkomt het dat funderingsproblemen bij buren blijven onopgelost.

3. Tijdens de werkzaamheden

Funderingsherstel is meestal een langdurig proces. Het is daarom belangrijk om te zorgen dat de bewoners, indien mogelijk, hun woning nog kunnen gebruiken tijdens de werkzaamheden. Werken onder de vloer is daarbij een alternatief, aangezien dit vaak minder overlast veroorzaakt op de begane grond.

4. Kosten en budget

Funderingsherstel kan kostbaar zijn. Het is daarom belangrijk om goed te plannen en te budgetteren. Kosten kunnen variëren afhankelijk van de omvang van de schade, de techniek die wordt gebruikt en de omgeving waarin het gebouw staat.

Conclusie

Funderingsherstel is een essentieel onderdeel van renovaties, vooral bij oudere woningen. Het is een ingewikkeld proces dat zorgvuldig moet worden aangepakt om zowel de duurzaamheid als de veiligheid van het gebouw te waarborgen. Door het gebruik van stappenplannen, expertadviezen en modernere funderingshersteltechnieken is het mogelijk om schade te herstellen en een woning weer op peil te brengen.

De keuze tussen funderingsherstel en sloop/nieuwbouw hangt af van verschillende factoren, waaronder de economische waarde van de woning en de beschikbare middelen. Het is daarom belangrijk om professionele hulp in te schakelen bij complexe projecten. Door samenwerking met aannemers, begeleiders en woningbouwverenigingen kan funderingsherstel efficiënt en kosteneffectief worden uitgevoerd.

Bronnen

renovatie