Fundering op staal: Toepassing, bouwtechniek en bouwkundige aandachtspunten

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte methode binnen de bouwsector. Deze methode is met name geschikt voor kleinere bouwwerken en wanneer de ondergrond voldoende draagkrachtig is. In dit artikel worden de basisconcepten van fundering op staal toegelicht, wordt ingegaan op de bouwtechniek en worden aandachtspunten zoals de ondergrond, berekening van afmetingen en mogelijke verbeteringen besproken. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen uit het bouwbedrijf en bouwtechnische normen.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingswijze waarbij de dragende muren of wanden, vaak via een verbrede voet, rechtstreeks op de draagkrachtige bodem rusten. Deze methode wordt toegepast wanneer de draagkrachtige laag – ook wel de vaste grondslag genoemd – niet te diep onder het maaiveld ligt. Meestal is dit het geval op circa 80 tot 100 cm onder het maaiveld. De term "fundering op staal" heeft niets te maken met het bouwmateriaal staal; de benaming komt uit het Oudgermaans en betekent zoiets als "rusten op" of "vaste plaats".

Fundering op staal wordt beschreven in de norm NEN 6744, waarin vastgelegd staat dat een fundering op staal niet dieper mag zijn aangelegd dan vijf maal zijn kleinste dwarsafmeting. Deze regel helpt om de stabiliteit en veiligheid van de fundering te waarborgen.

Bouwtechniek en toepassing

Aanlegprocedure

Bij funderen op staal worden traditioneel sleuven gegraven tot op circa 80 cm beneden het maaiveld. Deze diepte is vorstvrij, wat wil zeggen dat bij extreem koude winters de vorst niet de fundering bereikt. In deze sleuven wordt meestal een kantplank gesteld waartussen de wapening komt. Daarna wordt beton gestort en afgewerkt tot bij de bovenkant van de kantplanken.

Wanneer het beton voldoende is uitgehard, kunnen de funderingsmuren worden opgemetseld tot aan de onderkant van de vloer. Daarop komen de vloeren te liggen, en precies boven de fundering komen de dragende muren van het gebouw te staan.

De verbrede voet van de fundering is nodig wanneer de door de muur uitgeoefende druk groter is dan het draagvermogen van de ondergrond. Op deze manier wordt ook de stabiliteit van de muren vergroot. De afmetingen van de funderingsvoet kunnen berekend worden met behulp van formules zoals:

F = belasting in kN/m
pgr = gronddruk in N/mm²
b = breedte voet
a = breedte metselwerk

Met deze formules kan men bepalen hoe breed en diep de fundering moet zijn om de belasting van het gebouw te dragen en de stabiliteit van de constructie te waarborgen.

Gewapend beton en verstijving

Wanneer een grote aanlegbreedte nodig is, wordt gewapend beton toegepast. Hierbij is het mogelijk om rekening te houden met verschillen in belasting binnen één bouwwerk. Bij grote variaties in belasting is een verstijving nodig om de fundering optimaal te laten functioneren.

Compenserende fundering

Soms wordt een compenserende fundering toegepast, waarbij een deel van de grond wordt verwijderd en vervangen door lichtgewicht materialen zoals polystyreen of perlietkorrels. Hiermee wordt het gewicht van het gebouw gedeeltelijk gecompenseerd, wat gunstig kan zijn op minder draagkrachtige grond. Deze methode kan helpen om zettingen van de ondergrond te beperken en de stabiliteit van het bouwwerk te verbeteren.

Aandachtspunten bij fundering op staal

Ondergrond en draagvermogen

Een goede voorbereiding is essentieel bij fundering op staal. De draagkracht van de ondergrond wordt bepaald met sonderingen. Wanneer de ondergrond niet voldoende draagvermogen heeft, kan men overwegen om de grond te verbeteren door verdichten of bijvoorbeeld groutinjectie. In sommige gevallen is paalfundering een betere optie, bijvoorbeeld in zachte of veengebieden.

In Nederland wordt fundering op staal voornamelijk gebruikt in gebieden met een goede ondergrond zoals zand. In klei- of veengebieden is deze methode vaak niet geschikt vanwege de mogelijke zettingen. In dichtstbevolkte streek van het land is fundering op palen vaak nodig, maar fundering op staal blijft een kostenefficiënte en betrouwbare optie voor veel woningen en kleinere bouwwerken.

Voorbeelden van toepassing

Fundering op staal wordt vaak toegepast bij kleinere bouwwerken zoals schuren, schuifpoorten, speeltoestellen en speelhuisjes. In deze gevallen is het belangrijk dat de fundering stevig is, bestand tegen omgevingsinvloeden en goed berekend is. Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen maken de methode nog efficiënter en duurbaarder.

Funderingsinspectie

Wanneer er twijfel is over de kwaliteit van een fundering op staal, kan een inspectie worden uitgevoerd. Tijdens zo’n inspectie worden onderdelen van de fundering vrijgegraven en geïnspecteerd. Daarnaast kan worden gekeken naar de bouwwijze, mate van zetting, richting van de zetting en de opbouw van de ondergrond. Dit helpt bij het vroegtijdig opsporen van eventuele problemen.

Toepassing bij verschillende funderingtypes

Fundering op staal kan op verschillende manieren worden uitgevoerd, afhankelijk van de situatie en de belasting. De meest voorkomende vormen zijn:

Strokenfundering: Bij deze methode wordt een verbrede zone gerealiseerd onder alle dragende muren. Een brede muur vereist uiteraard een bredere ondersteuning dan een dun binnenmuurtje.
Poerenfundering: Deze methode wordt toegepast wanneer er een lokaal hogere belasting is, bijvoorbeeld bij kolommen of puntbelastingen.
Plaatfundering: Bij plaatfundering wordt er op de draagkrachtige grond één dikke plaat gelegd. Deze methode wordt vaak toegepast wanneer de draagkrachtige grond te diep zit.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte funderingsmethode in de bouwsector, met name geschikt voor kleine gebouwen en wanneer de ondergrond draagkrachtig is. De methode vereist een goede voorbereiding en berekening van de benodigde afmetingen, waarbij rekening wordt gehouden met de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond. Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en compenserende funderingen maken de methode nog efficiënter en duurbaarder.

Bij zachte of veengebieden blijft paalfundering vaak de betere optie, maar fundering op staal blijft een betrouwbare keuze voor vele woningen en kleinere projecten in Nederland. Voor een goed functionerende fundering is het van belang dat de ondergrond goed beoordeeld wordt, en dat eventuele verbeteringen worden toegepast waar nodig. Bij twijfel over de kwaliteit van een fundering kan een inspectie worden uitgevoerd om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen.

Bronnen

staal